Bài 32. Công nghệ gen

Text
Text
SINH HỌC 9
Giáo viên: Nguyễn Thị Tươi
Trường THCS Đoàn Thị Điểm Cần Thơ
Thế nào là công nghệ tế bào? Các công đoạn chính của công nghệ tế bào là gì?
Câu 1
ĐÁP ÁN
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn:
+ Tách tế bào từ cơ thể rồi nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng để tạo ra mô sẹo.
+ Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hóa thành quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh (có KG giống dạng gốc)
Câu 2
ĐÁP ÁN
Hãy trình bày ứng dụng của công nghệ tế bào?
- Nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng.
- Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọ giống cây trồng.
- Nhân bản vô tính ở động vật.
Bài 32
Tiết 36
Bài 32
Tiết 36
CÔNG NGHỆ GEN
I/-KHÁI NIỆM VỀ KĨ THUẬT GEN VÀ CÔNG NGHỆ GEN:
- Đọc SGK hãy cho biết thế nào là kĩ thuật gen?
- Kĩ thuật gen là các phương pháp tác động lên ADN để chuyển một đoạn mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào của loài nhận nhờ thể truyền.
Thể truyền là một phân tử ADN nhỏ có khả năng tự nhân đôi 1 cách độc lập với hệ gen của tế bào cũng như có thể gắn vào hệ gen của tế bào.
Ví dụ: plasmit, virut (ADN của VR đã được biến đổi) hoặc 1 số NST nhân tạo (nấm men)
- Plasmid là phân tử ADN nhỏ, dạng vòng nằm trong tế bào chất của nhiều loài vi khuẩn.
- Plasmit có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào.

I/-KHÁI NIỆM VỀ KĨ THUẬT GEN VÀ CÔNG NGHỆ GEN:
- Kĩ thuật gen là các phương pháp tác động lên ADN để chuyển một đoạn mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào của loài nhận nhờ thể truyền.
Hãy trình bày các khâu của kĩ thuật gen?
- Các khâu của kĩ thuật gen: ba khâu
+ Tách ADN gồm: Tách ADN nhiễm sắc thể của tế bào cho và tách phân tử ADN dùng làm thể truyền từ vi khuẩn hoặc virut (tế bào nhận)
+ Tạo ADN tái tổ hợp(ADN lai): Bằng cách ghép ADN của tế bào cho vào vị trí xác định của ADN làm thể truyền nhờ enzim.
+ Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
- Thế nào là công nghệ gen?
- Công nghệ gen: Là ngành kĩ thuật về qui trình ứng dụng kĩ thuật gen ( Tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc thêm gen mới)
Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình
Người ta có thể làm biến đổi hệ gen của một sinh vật theo 3 cách sau:
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen
+ Làm biến đổi một gen có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
Vi khu?n E. Coli
dùng c?y gen mã hóa hoocmon insulin ? ngu?i.
- Dùng chuyển gen xạ khuẩn làm nâng cao hiệu quả thuốc kháng sinh.
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng vi sinh vật mới:
N?m pilicillium
Tạo kháng sinh ampicicline chống các vi khuẩn kháng thuốc từ penicicline
Vi khuẩn Clostridium
botulinum
Vi sinh vật lên men Photobacterium
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng vi sinh vật mới:
- Các chủng vi sinh vật mới có khả năng sản xuất nhiều loại sản phẩm sinh học cần thiết như: Axit amin, prôtêin, kháng sinh..) với số lượng lớn và giá thành rẻ.

- Thí dụ: (SGK) Dùng vi khuẩn E. coli hoặc nấm men được chuyển gen mã hoá hoocmôn isulin ở người => sản xuất insulin giá thành rẻ.
2/- Tạo giống cây trồng biến đổi gen:
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp ?-carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, ?-carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại niềm hy vọng trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
Gạo bình thường
Gạo hạt vàng
*CÂY CÀ CHUA CHUYỂN GEN:
- Gen kéo dài thời gian chín:
+ Làm chậm quá trình chín nhũn quả.
+ Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch.
- Gen kháng bệnh virut:
+ Kháng virut CMV
+ Góp phần giảm sử dụng thuốc trừ sâu trong quá trình sản xuất trồng trọt.
Hoa hồng cầu vòng biến đổi gen của Nhật Bản
Cây bông chuyển gen kháng sâu Bt
Mang gen kháng sâu Bt
Góp phần hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu
Bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh (phải) và bông không chuyển gen mẫn cảm với sâu bệnh (trái)
Cây ngô chuyển gen
Kháng bệnh
Kháng sâu bệnh (Bt)
Kháng mọt sau thu hoạch (CMx, serpin)
Chín sớm
Rút ngắn thời gian trồng trọt
Kháng thuốc diệt cỏ
.
Bông hồng xanh biến đổi gen của Australia
( 13 năm nghiên cứu )
Suplo cầu vòng biến đổi gen của Nhật bản
Thí nghiệm nghiên cứu John Innes ở Norwich(Anh) tạo được cà chua biến đổi gen có chất anthocyanin tiêu diệt phân tử oxi có hai trong cơ thể để chống bệnh ung thư
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng sinh vật mới:
- Các chủng sinh vật mới có khả năng sản xuất nhiều loại sản phẩm sinh học cần thiết như: Axit amin, prôtêin, kháng sinh..) với số lượng lớn và giá thành rẻ.
2/- Tạo giống cây trồng biến đổi gen:
Là lĩnh vực chuyển gen quí vào cây trồng
- Thí dụ: Cây lúa được chuyển gen qui định tổng hợp ? caroten .
- Thí dụ: (SGK) Dùng vi khuẩn E. coli hoặc nấm men được chuyển gen mã hoá hoocmôn isulin ở người => sản xuất insulin giá thành rẻ.
3/- Động vật biến đổi gen:
Phương pháp tạo động vật biến đổi gen
-Lấy trứng ra khỏi con vật nào đó.
-Cho thụ tinh trong ống nghiệm.
-Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp tử phát triển thành phôi.
-Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử cung con vật khác để mang thai và sinh đẻ bình thường. Sinh ra một con vật chuyển gen
Chuyển gen có khả năng tạo protein phát sáng từ các loài này sang động vật và thực vật
Sử dụng gen chỉ thị GFB ( gree fluorescene protein)
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng sinh vật mới:
- Các chủng sinh vật mới có khả năng sản xuất nhiều loại sản phẩm sinh học cần thiết như: Axit amin, prôtêin, kháng sinh..) với số lượng lớn và giá thành rẻ.
-Thí dụ: (SGK) Dùng vi khuẩn E.coli hoặc nấm men được chuyển gen mã hoá hoocmôn isulin ở người => sản xuất isulin giá thành rẻ
2/- Tạo giống cây trồng biến đổi gen:( TD SGK)
Là lĩnh vực chuyển gen quí vào cây trồng
- Thí dụ: Cây lúa được chuyển gen qui định tổng hợp ? caroten
2/- Tạo động vật biến đổi gen: ( TD: SGK)
- Thế giới đã chuyển gen sinh trưởng của bò vào lợn.
- Việt Nam đã chuyển gen sinh trưởng của người� vào cá trạch
III/- KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ SINH HỌC:
Tìm hiểu thông tin ở SGK trả lời các câu hỏi sau:
- Công nghệ sinh học là gì? Công nghệ sinh học gồm những lĩnh vực nào?
- Tại sao công nghệ sinh học là hướng ưu tiên và đầu tư phát triển trên thế giới và ở Việt Nam
III/- KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ SINH HỌC:
*Công nghệ sinh học: Là ngành công nghệ sử dụng tế bào sống và các qui trình sinh học để tạo ra các sản phẩm cần thiết cho con người.
*Công nghệ sinh học gồm các lĩnh vực: (SGK)
- Công nghệ lên men.
- Công nghệ tế bào động vật và thực vật.
- Công nghệ chuyển nhân và phôi.
- Công nghệ sinh học và xử lí môi trường.
- Công nghệ enzim / prôtêin .
- Công nghệ gen.
- Công nghệ sinh học y - dược
Chúc các em học giỏi
Kính chúc sức khỏe qúi thầy cô
Trân trọng kính chào