Bài 31. Công nghệ tế bào

PHÒNG GIÁO DỤC QUẬN BÌNH THẠNH
TRƯỜNG THCS.BC YÊN THẾ
TRƯỜNG THCS.BC YÊN THẾ
HÂN HOAN CHÀO ĐÓN
QUÝ THẦY CÔ
CHƯƠNG
VI
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
BÀI 31
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I - Khái niệm công nghệ tế bào
Thứ sáu ngày 23 tháng 12 năm 2005
Nhớ lại kiến thức
- Tế bào là đơn cấu tạo và chức năng của cơ thể.
- Mô là tập hợp các tế bào chuyên hoá, có cấu trúc giống nhau.
- Cơ quan được tạo nên bởi các mô khác nhau.
- Hệ cơ quan gồm các cơ quan có mối liên hệ về chức năng.
?
Mô
?
Cơ quan
?
Hệ cơ quan
?
Cơ thể
Tế bào
Em có nhận xét gì qua sơ đồ trên ?
Tế bào
Cơ thể
? Cơ thể con đều được tạo ra từ tế bào sinh dưỡng bằng phương pháp nuôi cấy mô.
Tách tế bào hoặc mô
Tạo mô sẹo
Cơ thể.
Nuôi cấy
Kích thích
?
?
? Các bước tiến hành về cơ bản giống nhau :
- Các bước tiến hành để tạo thành cây con như thế nào ?
- Các cây con hoàn chỉnh được tạo thành từ loại tế bào nào ?
- Cừu Đôli được tạo thành từ loại tế bào nào ?
- So sánh với phương pháp nhân giống vô tính cây trồng thì phương pháp nhân bản vô tính vật nuôi có điểm nào giống nhau cơ bản nhất ?
? Tế bào sinh dưỡng ( lá non )
? Bốn bước : a, b, c, d.
? Tế bào sinh dưỡng ( tế bào tuyến vú )
Thảo luận trả lời các câu hỏi sau :
- Để có được mô non, cơ quan hoặc cơ thể hoàn toàn giống với cơ thể gốc, người ta phải thực hiện những công việc gì ?
- Công nghệ tế bào là gì ?
VI
CHƯƠNG
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
BÀI 31
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Thứ sáu ngày 23 tháng 12 năm 2005
I - Khái niệm công nghệ tế bào
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn thiết yếu là : tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo, dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Công nghệ tế bào gồm những công đoạn thiết yếu nào ?
Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể.
Nuôi cấy tế bào trên môi trường nhân tạo để tạo mô sẹo.
Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo thành cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.
Cả 3 câu a, b, c đều đúng.
Điều nào sau đây là đúng với công nghệ tế bào :
Phương pháp nuôi cấy tế bào, mô trong môi trường nhân tạo.
Có khả năng tạo ra mô, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Cơ thể tạo ra có kiểu gen của cơ thể gốc.
Cả 3 câu a, b, c đều đúng.
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc ?
Do sự nguyên phân liên tiếp của tế bào được tách ra từ dạng gốc ( có bộ NST hoàn toàn giống bộ NST dạng gốc )
Trong trường hợp lai tế bào xôma hoặc tế bào mang đột biến - biến dị dòng xôma ? cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh khác với dạng gốc.
Ở thực vật, loại tế bào nào được dùng để nuôi cấy mô ?
Tế bào mô phân sinh.
Tế bào mô biểu bì.
Tế bào ở mô dẫn truyền.
Tế bào ở mô giậu.
VI
CHƯƠNG
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
BÀI 31
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Thứ sáu ngày 23 tháng 12 năm 2005
I - Khái niệm công nghệ tế bào
II - Ứng dụng công nghệ tế bào
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn thiết yếu là : tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo, dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
Chọn từ, cụm từ ( hoocmôn sinh trưởng, dinh dưỡng đặc, mô sẹo, mô phân sinh ) điền vào chổ trống.
Để nhân giống vô tính cây trồng trong ống nghiệm, người ta tách .............................rồi nuôi trên môi trường ........................... trong ống nghiệm để tạo ra .............................. Các mô này tiếp tục được nuôi cấy trong ống nghiệm chứa môi trường ................................và có ...................................... để kích thích chúng phân hoá thành cây con hoàn chỉnh. Các cây non này được trồng trong vườn ươm sau đó được trồng ngoài môi trường.
hoocmôn sinh trưởng
dinh dưỡng đặc
mô sẹo
mô phân sinh
dinh dưỡng đặc
Nêu những ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm.
Đọc mục em có biết ?
Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể, đáp ứng với yêu cầu của sản xuất
Đọc thông tin phần 1 và quan sát hình 31 SGK.
2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
- Người ta đã làm như thế nào để tạo ra giống lúa DR2 ?
- Chọn lọc được dòng tế bào xôma chịu nóng và khô từ tế bào phôi của giống lúa CR203.
- Dùng phương pháp nuôi cấy tế bào để tạo ra giống lúa mới DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt.
Các khâu trong tạo giống cây trồng mới :
- Chọn lọc đánh giá và tạo giống mới cho sản xuất.
- Dùng phương pháp nuôi cấy mô để tạo vật liệu mới cho chọn giống bằng cách chọn các biến dị dòng xôma.
- Giống lúa mới cấp quốc gia DR2 có đặc tính gì ?
- Giống lúa mới DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt.
Đọc thông tin sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi sau :
3. Nhân bản vô tính ở động vật.
Nhân bản vô tính ở động vật có gì khác so với nhân giống vô tính ở cây trồng ?
? Mô non (mô sẹo) của động vật phải được nuôi dưỡng từ trong tử cung của một con vật dùng làm mẹ.
Nhân bản vô tính động vật có những thành tựu và triển vọng gì ?
- Nhân nhanh các nguồn gen động vật quý có nguy cơ tuyệt chủng.
- Tạo ra các cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào động vật đã được chuyển gen người, mở ra khả năng chủ động cung cấp các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân bị hỏng các cơ quan tương ứng.
- Thành công trên cừu Đôli (1997), bê (2001), cá trạch tại Việt Nam, .
Đọc thông tin sgk, cho biết :
Ian Wilmut - Tác giả của cừu cái Dolly - đã tạo ra 2 cừu cái non có tên là Megan và Morag (1996)
CHƯƠNG
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
BÀI 31
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Thứ sáu ngày 23 tháng 12 năm 2005
- Công nghệ tế bào được ứng dụng trong vi nhân giống hay nhân bản vô tính hoặc trong chọn dòng tế bào xôma biến dị để tạo ra giống cây trồng mới...
I - Khái niệm công nghệ tế bào
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn thiết yếu là : tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo, dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
II - Ứng dụng công nghệ tế bào
VI
Ngoài ra công nghệ tế bào còn được ứng dụng trong y học, xử lý ô nhiễm môi trường.
Ngày 17 / 12 / 2005, tại công viên văn hoá Đầm Sen (TP.HCM), đã diễn ra "ngày hội" của những em bé chào đời từ thụ tinh trong ống nghiệm và mừng em bé thứ 2000 ra đời bằng phương pháp khoa học này tại bệnh viện phụ sản Từ Dũ (TP.HCM).
Củng cố
1. Vì sao lại dùng tế bào mô phân sinh làm nguyên liệu cho nuôi cấy mô ?
Đây là những tế bào non, có khả năng phân chia.
2. Những thành tựu nào sau đây là của nhân bản vô tính ?
Cừu Đôli (1997)
Bê (2001)
Cá Trạch ở Việt Nam
Tạo ra các cơ quan nội tạng của động vật

Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo.
Dùng môi trường dinh dưỡng đặc để nuôi mô sẹo thành cây con hoàn chỉnh.
Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo thành cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.
Chuyển gen tốt từ tế bào cơ thể này vào tế bào cơ thể khác.

3. Công nghệ tế bào gồm các công đoạn sau :
4. Để có đủ số lượng cây trồng cung cấp cho sản xuất trong một thời gian ngắn, người ta dùng phương pháp :
Nhân bản vô tính.
Lai tế bào.
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm.
Chọn dòng tế bào
5. Hãy nêu ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng :
6. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm có ưu điểm và triển vọng như thế nào ?
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể, đáp ứng với yêu cầu của sản xuất.
-Tạo vật liệu mới cho chọn giống bằng cách chọn các biến dị dòng xôma.
- Chọn lọc đánh giá và tạo ra giống mới cho sản xuất.
Dặn dò
I - Khái niệm công nghệ tế bào.
(ghi nhớ đoạn 1, 2 khung màu hồng)
II - Ứng dụng công nghệ tế bào.
(ghi nhớ đoạn 3 khung màu hồng)
? Trả lời câu 1,2 sgk vào vở bài tập và làm bài 31 sách thực hành
? Đọc trước bài 32 tự trả lời các câu trong sách thực hành bằng viết chì
CHƯƠNG
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
BÀI 31
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Thứ sáu ngày 23 tháng 12 năm 2005
- Công nghệ tế bào được ứng dụng trong vi nhân giống hay nhân bản vô tính hoặc trong chọn dòng tế bào xôma biến dị để tạo ra giống cây trồng mới...
I - Khái niệm công nghệ tế bào
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn thiết yếu là : tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo, dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
II - Ứng dụng công nghệ tế bào
VI