Bài 31. Công nghệ tế bào

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Thứ 3 ngày 9 tháng 12 năm 2008
Giáo án sinh học 9 - Tiết 32
Giáo viên : Nguyễn Thị Thức
Chương VI
ứng dụng di truyền học
Tiết 32 Công nghệ tế bào
Một số thành tựu ứng dụng của công nghệ tế bào
Nhân giống vô tính chuối và hoa phong lan bằng phương pháp nuôi cấy mô
Nhân bản vô tính cừu và chó
Hoạt động cá nhân (5 phút)
Nghiên cứu thông tin ,và hoàn thành nội dung lệnh I/ SGK/ 89 vào vở bài tập
+ Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non,cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?

I/ Khái niệm công nghệ tế bào

+Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình
ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô
để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non , cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Các công đoạn
- tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo
- dùng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?
Cơ thể mới sinh ra từ 1 tế bào dạng gốc có bộ gen trong nhân tế bào và được sao chép lại
Mục đích và cơ sở di truyền học của ngành công nghệ tế bào là gì?
+Mục đích: Tạo ra những mô,cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của cơ thể gốc
+Cơ sở di truyền học : cơ thể con được tạo thành qua quá trình nguyên phân có bộ NST 2n sao chép nguyên vẹn từ bộ NST 2n của cơ thể gốc
Bài tập
Hoạt động nhóm theo bàn (5 phút)
Quan sát hình 31, nghiên cứu thông tin mục 1/II/SGK/ 89, 90 trình bày:
1/ Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng trên đối tượng cây mía?
2/ Ưu điểm và triển vọng của phương pháp này ?Lấy ví dụ?
II/ ứng dụng công nghệ tế bào
1 /Nhân giống vô tính trong ống nghiệm( vi nhân giống) ở cây trồng
1/ Trình bày qui trình nhân giống trong ống nghiệm ở cây trồng ?
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Câyđược tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Cây non chuyển sang trồng trong bầu đất ở vườn ươm có mái che trước khi trồng ngoài đồng ruộng
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Cây tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo
Dùng hooc môn sinh trưởng phù hợp kích thích mô sẹo phân hoá thành các cây con hoàn chỉnh
Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng
Nhân giống vô tính cây gỗ nghiến,và cây chuối
Nhân giống vô tính khoai tây
2 / Ưu điểm và triển vọng của phương pháp này ?
Lấy ví dụ?
+ Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể đáp yêu cầu của sản xuất
+ Bảo tồn gen các loài thực vật quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng
+ Sâm ngọc linh
Trao đổi theo nhóm
Nhóm 1: Nghiên cứu thông tin mục 2/II/SGK /90 hoàn thành nội dung sau :
1/ Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
2/ Nêu phương pháp cụ thể để tạo giống lúa DR2 ?
Nhóm 2: Nghiên cứu thông tin mục 3 /II/SGK /90, 91cho biết:
1/ Một số thành tựu của Thế Giới và ở Việt Nam về nhân bản vô tính ở Động vật ?
2/ Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế đời sống?

2 / ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
3/Nhân bản vô tính ở động vật
1/ Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
Phát hiện, chọn lọc dòng
tế bào xôma biến dị
2/ Nêu phương pháp cụ thể tạo ra giống lúa DR2 ?
Chọn dòng tế bào chịu nóng
khô từ các tế bào phôi giống lúa
CR203 rồi nuôi cấy tế bào
tạo giống lúa DR2 năng suất và
độ thuần chủng cao, chịu nóng
và khô hạn tốt
Nhóm I trả lời
1/ Nêu một số thành tựu của Thế Giới và ở Việt Nam về nhân bản vô tính ở Động vật ?
+Thế giới nhân bản thành công trên cừu Đô li,bò, chó ngựa , khỉ và một số loài động vật khác
+ ở việt nam nhân bản thành công trên cá trạch
Nhóm II trả lời
Qui trình nhân bản vô tính ở cừu Đôli
Phương pháp nhân bản vô tính ở động vật là :
Chuyển nhân một tế bào sinh dục vào 1 tế bào trứng lấy mất nhân rồi kích thích phát triển thành 1phôi, phôi phát triển thành cơ thể mới chỉ chứa 1 bộ NST 2n của cơ thể mẹ
2/ Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế ?
+Nhân nhanh các loài gen quí của các loài động vật
có nguy cơ tuyệt diệt
+Tạo ra các cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào
động vật đã được chuyển gen người , chủ động cung cấp
các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân có cơ quan bị hỏng
tương ứng

Điểm giống
Tách tế bào sinh dưỡng dùng phương pháp nuôi cấy tạo mô sẹo , kích thích mô sẹo phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh
Phương pháp nhân giống vô tính ở cây trồng ,so với nhân bản vô tính ở động vật có gì giống và khác nhau cơ bản ?
Điểm khác
ở động vật mô non ( mô sẹo ) phải được nuôi dưỡng từ trong tử cung của 1 con vật dùng làm mẹ
Bài tập I : Hãy lựa chọn ý đúng trong các câu sau
1/ Thế nào là công nghệ tế bào ?
C/ Là công nghệ chuyên nghiên cứu và xử lí các quá trình xảy ra trong tế bào
D/ Cả A , B và C
B/ Là ngành kĩ thuật về qui trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
A/ Là công nghệ chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác
2/ ở thực vật loại tế bào nào được dùng để nuôi cấy mô?
A/ Tế bào ở mô phân sinh
D/ Cả A, B ,C
C/ Tế bào ở mô dẫn truyền
3/ Những ứng dụng của cộng nghệ tế bào là gì?
A/ Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng
B/ ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
C/ Nhân bản vô tính ở động vật
D/ Tế bào ở mô biểu bì
B/ Tế bào ở mô giậu
n
s
Ngành kỹ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh là ngành...
h
Để có đủ số lượng cây trồng trong thời gian ngắn người ta áp dụng phương pháp nhân giống vô tính trong...
i
ứng dụng công nghệ tế bào để....vô tính ở động vật.
h
Dùng hoocmôn sinh trưởng...mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
c
Dùng phương pháp tách....hoặc mô từ cơ thể mang nuôi cấy tạo mô sẹo.
o
Sự truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu là hiện tượng......
Lá non được nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm tạo thành...
1
2
3
4
5
6
7
Bài tập về nhà
Đọc mục "em có biết"
Học và trả lời các câu hỏi cuối bài
Hoàn thành bài tập ghi nhớ trong vở bài tập
Sưu tầm những tư liệu ,tranh ảnh về ứng dụng của công nghệ tế bào
Đọc trước bài 32
Đưa phôi vào dạ con của cừu mặt đen
Cừu cái mặt đen cho Tế bào trứng
Cừu cái lông trắng có chửa tách tế bào tuyến vú nuôi trong môi trường nghèo dinh dưỡng
Phôi ở
giai đoạn
1 tế bào ( 2n)
Phôi 6 ngày
Qui trình nhân bản vô tính ở cừu Đôli
Cho hai tế bào
tiếp xúc
rồi xung
điện rung hợp
Hút bỏ nhân
noãn bào
Cừu Đôli