Bài 31. Công nghệ tế bào

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Thứ 3 ngày 9 tháng 12 năm 2008
Giáo án sinh học 9 - Tiết 32
Giáo viên : Nguyễn Thị Thức
Chương VI
ứng dụng di truyền học
Tiết 32 Công nghệ tế bào
I/ Khái niệm công nghệ tế bào

Một số thành tựu của công nghệ tế bào
Nhân giống vô tính chuối và hoa phong lan bằng phương pháp nuôi cấy mô.
Nhân bản vô tính cừu và chó.
Hoạt động cá nhân (3 phút)
Nghiên cứu thông tin ,và hoàn thành nội dung lệnh I/ SGK/ 89 vào vở bài tập.
+ Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non,cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?

+Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình
ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô
để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non , cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Các công đoạn:
- tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo
- dùng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?
Cơ thể mới sinh ra từ 1 tế bào dạng gốc có bộ gen trong nhân tế bào và được sao chép lại.
Mục đích và cơ sở di truyền học của ngành công nghệ tế bào là gì?
+Mục đích: Tạo ra những mô,cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của cơ thể gốc.
+Cơ sở di truyền học : cơ thể con được tạo thành qua quá trình nguyên phân có bộ NST 2n sao chép nguyên vẹn từ bộ NST 2n của cơ thể gốc .
+Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình
ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô
để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
+Các công đoạn:
- tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo
- dùng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
Bài tập
Hoạt động nhóm (5 phút)
Quan sát hình 31, nghiên cứu thông tin mục 1/ II /SGK/ 89, 90 trình bày:
1/ Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng trên đối tượng cây mía?
2/ Ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm?
II/ ứng dụng công nghệ tế bào
1 /Nhân giống vô tính trong ống nghiệm( vi nhân giống) ở cây trồng
1/ Trình bày qui trình nhân giống trong ống nghiệm ở cây trồng ?
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Câyđược tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Cây non chuyển sang trồng trong bầu đất ở vườn ươm có mái che trước khi trồng ngoài đồng ruộng .
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Cây tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo.
Dùng hooc môn sinh trưởng phù hợp kích thích mô sẹo phân hoá thành các cây con hoàn chỉnh.
Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng
Nhân giống vô tính cây gỗ nghiến,và cây chuối
Nhân giống vô tính khoai tây
2 / Ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm ?
+ Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể đáp ứng yêu cầu của sản xuất
+ Bảo tồn gen các loài thực vật quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng
+ Sâm ngọc linh

Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng :
->Tách mô phân sinh ) nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo.
->Dùng hooc môn sinh trưởng phù hợp kích thích mô sẹo phân hoá thành các cây con hoàn chỉnh.
->Cây non chuyển sang trồng trong bầu đất ở vườn ươm có mái che trước khi trồng ngoài đồng ruộng .

Hoạt động nhóm( 4 phút)
Nhóm 1: Nghiên cứu thông tin mục 2/II/SGK /90 hoàn thành nội dung sau :
1/ Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
2/ Nêu phương pháp để tạo ra giống lúa DR2 ?
Nhóm 2: Nghiên cứu thông tin mục 3 /II/SGK /90, 91cho biết:
1/ Một số thành tựu của Thế Giới và ở Việt Nam về nhân bản vô tính ở Động vật ?
2/ Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế đời sống?

2 / ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
3/ Nhân bản vô tính ở động vật .
1/ Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
Phát hiện, chọn lọc dòng tế bào xôma biến dị
2/ Phương pháp tạo ra giống lúa DR2 ?
Chọn dòng tế bào chịu nóng khô từ các tế bào phôi
giống lúa CR203 nuôi cấy tế bào tạo giống lúa DR2
năng suất, độ thuần chủng cao, chịu nóng, khô hạn tốt
Nhóm I trả lời
1/ Nêu một số thành tựu của Thế Giới và ở Việt Nam về nhân bản vô tính ở Động vật ?
+Thế Giới nhân bản thành công :cừu Đô li,bò, chó ngựa , khỉ .
+ ở Việt Nam nhân bản thành công cá trạch
Nhóm II trả lời
Qui trình nhân bản vô tính ở cừu Đôli
Phương pháp nhân bản vô tính ở động vật
Chuyển nhân một tế bào sinh dục vào 1 tế bào trứng lấy mất nhân ,kích thích phát triển thành phôi, phôi phát triển thành cơ thể mới chỉ chứa 1 bộ NST 2n của cơ thể mẹ .
2/ Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế ?
+Nhân nhanh các loài gen quí của các loài động vật
có nguy cơ tuyệt diệt.
+Tạo ra các cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào
động vật đã được chuyển gen người , chủ động cung
cấp các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân có cơ
quan bị hỏng tương ứng.

Công nghệ tế bào được ứng dụng trong
vi nhân giống hay nhân bản vô tính hoặc
trong chọn lọc dòng tế bào xô ma biến dị
để tạo ra giống cây trồng mới...

A/ công nghệ ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trên môi trường nuôi cấy nhân tạo để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
B/ công nghệ chuyên nghiên cứu và vận dụng những vấn đề có liên quan tới tế bào .
C/ công nghệ tạo ra cơ thể giống hoặc khác ( trong trường hợp xử lí tế bào xôma ) với dạng gốc .
D/ ngành sản xuất các sản phẩm sinh học cần thiết cho con người .
Bài tập
Hãy chọn chỉ một ý trả lời đúng trong các câu sau.
Câu1 /Công nghệ tế bào là:
Câu2/ Phải làm gì( trong nuôi cấy mô) để có được mô non hoặc cơ thể hoàn chỉnh ?
A, Tách tế bào nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để tạo mô non ( mô sẹo)
B/ Sử dụng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh.
C/ Nuôi mô sẹo trong môi trường dinh dưỡng tối ưu cho phát triển thành cơ quan hay cơ thể.
D/ Cả A và B
Câu 3/ Ưu điểm và triển vọng của nhân giống vô tính trong ống nghiệm ?
A/ Tạo các giống cây trồng vật nuôi có năng suất cao,phẩm chất tốt.
B/ Là phương pháp có hiệu quả tăng nhanh số lượng cá thể phục vụ cho sản xuất, bảo tồn gen các loài thực vật quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.
C/ Tạo giống vật nuôi , cây trồng biến đổi gen .
D/ Tạo các sản phẩm sinh học cần thiết cho con người .
Câu 4/ Những ứng dụng của công nghệ tế bào là :
A/ nhân giống vô tính trong ống nghiệm ( vi nhân giống )ở cây trồng .
B/ ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng .
C/ nhân ân bản vô tính ở động vật .
D/ Cả A, B C
Bài tập về nhà
Học và trả lời các câu hỏi cuối bài ,hoàn thành bài tập ghi nhớ trong vở bài tập
Sưu tầm những tư liệu ,tranh ảnh về ứng dụng của công nghệ tế bào
Đọc trước bài 32
Trò chơi đoán ô chữ
- ô chữ gồm 7 hàng ngang và 1 từ khoá
Có 2 đội chơi ,mỗi đội 2 người tham gia và có 3 lượt lựa chọn ( được phép chọn bất kì 1 trong số 7 hàng ngang )
- Tương ứng với đoán 1 từ hàng ngang là trả lời 1 câu hỏi điền từ thích hợp vào chỗ (.) của câu hỏi
Nếu đoán đúng từ ,hàng ngang mở ra xuất hiện 1 chữ cái trong từ khoá và được tính 1 điểm,đội nào đoán không đúng quyền trả lời sẽ thuộc về đội còn lại
- Nếu chưa hết lượt lựa chọn hàng ngang đội nào trả lời được từ khoá trước đội đó thắng cuộc ,đoán đúng từ khoá được tính 4 điểm
Còn 1 hàng ngang giành cho khán giả
n
s
Ngành kỹ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh là ngành...
h
Để có đủ số lượng cây trồng trong thời gian ngắn người ta áp dụng phương pháp nhân giống vô tính trong...
i
ứng dụng công nghệ tế bào để....vô tính ở động vật.
h
Dùng hoocmôn sinh trưởng...mô sẹo phân hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
c
Dùng phương pháp tách....hoặc mô từ cơ thể mang nuôi cấy tạo mô sẹo.
o
Sự truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu là hiện tượng......
Lá non được nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm tạo thành...
1
2
3
4
5
6
7
Đưa phôi vào dạ con của cừu mặt đen
Cừu cái mặt đen cho Tế bào trứng
Cừu cái lông trắng có chửa tách tế bào tuyến vú nuôi trong môi trường nghèo dinh dưỡng
Phôi ở
giai đoạn
1 tế bào ( 2n)
Phôi 6 ngày
Qui trình nhân bản vô tính ở cừu Đôli
Cho hai tế bào
tiếp xúc
rồi xung
điện rung hợp
Hút bỏ nhân
noãn bào
Cừu Đôli