Bài 31. Công nghệ tế bào

Chương VI
ứng dụng di truyền học
Tiết 32: Công nghệ tế bào
Một số thành tựu ứng dụng của công nghệ tế bào
Nhân giống vô tính chú v� hoa phong lan bằng phương pháp nuôi cấy mô
Nhân bản vô tính chó
Nghiên cứu thông tin, và hoàn thành nội dung lệnh I/ SGK/ 89 vào vở bài tập
+ Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc, người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?
I/ Khái niệm công nghệ tế bào
+ Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình ứng dụng
phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc môđể tạo ra cơ quan hoặc
cơ thể hoàn chỉnh
Công nghệ tế bào là gì?
+ Để nhận được mô non , cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì ?
+Các công đoạn
- Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo
- Dùng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?
Cơ thể mới sinh ra từ 1 tế bào dạng gốc có bộ gen trong nhân tế bào được sao chép lại
I/ Khái niệm công nghệ tế bào
Bài tập
Hoạt động nhóm theo bàn (5 phút)
Quan sát hình 31, nghiên cứu thông tin mục 1/II/SGK/ 89, 90 trình bày:
1/ Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng trên đối tượng cây mía?
2/ Ưu điểm và triển vọng của phương pháp này ?Lấy ví dụ?
II/ ứng dụng công nghệ tế bào
1 /Nhân giống vô tính trong ống nghiệm( vi nhân giống) ở cây trồng :
? Trình bày qui trình nhân giống trong ống nghiệm ở cây trồng ?
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Câyđược tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Cây non chuyển sang trồng trong bầu đất ở vườn ươm có mái che trước khi trồng ngoài đồng ruộng
Cây con được tạo thành từ mô sẹo
Cây tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) nuôi cấy ở môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo
Dùng hooc môn sinh trưởng phù hợp kích thích mô sẹo phân hoá thành các cây con hoàn chỉnh
* Qui trình nhân giống vô tính
trong ống nghiệm ở cây trồng
* Ưu điểm và triển vọng của phương pháp này ?
+ Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể đáp yêu cầu của sản xuất
+ Bảo tồn gen các loài thực vật quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng
+ Sâm ngọc linh

2 / ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
? Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
- Phát hiện, chọn lọc dòng tế bào xôma biến dị
? Nêu phương pháp cụ thể tạo ra giống lúa DR2 ?
Chọn dòng tế bào chịu nóng khô từ các tế bào phôi c?a giống
lúa CR203 rồi nuôi cấy tế bào tạo giống lúa DR2 năng suất và độ
thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt
? Nêu một số thành tựu của Thế Giới và ở Việt Nam về nhân bản vô tính ở Động vật ?
+Thế giới nhân bản thành công trên cừu Đô li, bò, chó ngựa , khỉ và một số loài động vật khác
+ ở Việt Nam nhân bản thành công trên cá trạch
3/ Nhân bản vô tính ở động vật
* Thành tựu:
- Dolly ra đời sau nhiều năm nghiên cứu, ít nhất là 277 thử nghiệm chuyển nhân tế bào được 29 phôi ( 12 % thành công). Nó giống hệt hình dáng đến tính cách của cừu mẹ cho gen
Tháng 3/1998 nặng 45 kg
Tháng 2/2003 Dolly chết do chững viêm khớp và sưng phổi nặng
Dolly là con cừu cái sinh ra từ kĩ thuật từ 1 tế bào trưởng thành
Nó có 3 bà mẹ
Mẹ cho gen
Mẹ cho noãn
Mẹ mang thai
Một số thông tin bổ sung về cừu Dolly
Các nhà khoa học tại Dubai (UAE) nhân bản vô tính một con lạc đà cái và đặt tên cho nó là  Injaz.
Nghiên cứu nhân bản vô tính tại Việt Nam đã được thực hiện trên các loài chuột, trâu, bò nhà, bò tót, gấu, lợn, khỉ và sao la.
Một số thành tựu nhân giống vô tính
Sau Dolly, Chó ( 2/1998 tại Nhật Bản, 12/1999 tại Hàn Quốc, 3/2000 tại Thái Lan), chuột, bò, lợn.
Heo nhân bản thế hệ thứ tư
Vào tháng 8-2004 tại Ý Con ngựa nhân bản đầu tiên bản sao của một con ngựa cái giống Haflinger (trái) đang dạo chơi trên bãi cỏ.
Một số động vật là kết quả của nhân bản vô tính
* ý nghĩa nhân bản vô tính ở động vật :
+ Nhân nhanh các loài gen quí của các loài động vật
có nguy cơ tuyệt diệt
+Tạo ra các cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào
động vật đã được chuyển gen người , chủ động cung cấp
các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân có cơ quan bị hỏng
tương ứng
Điểm giống
- Tách tế bào sinh dưỡng dùng phương pháp nuôi cấy tạo mô sẹo , kích thích mô sẹo phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh
Phương pháp nhân giống vô tính ở cây trồng, so với nhân bản vô tính ở động vật có gì giống và khác nhau cơ bản ?
Điểm khác
- ở động vật mô non ( mô sẹo ) phải được nuôi dưỡng từ trong tử cung của 1 con vật dùng làm mẹ
Bài tập I : Hãy lựa chọn ý đúng trong các câu sau
1/ Thế nào là công nghệ tế bào ?
C/ Là công nghệ chuyên nghiên cứu và xử lí các quá trình xảy ra trong tế bào
D/ Cả A , B và C
B/ Là ngành kĩ thuật về qui trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
A/ Là công nghệ chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác
2/ ở thực vật loại tế bào nào được dùng để nuôi cấy mô?
A/ Tế bào ở mô phân sinh
D/ Cả A, B ,C
C/ Tế bào ở mô dẫn truyền
3/ Những ứng dụng của cộng nghệ tế bào là gì?
A/ Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng
B/ ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
C/ Nhân bản vô tính ở động vật
D/ Tế bào ở mô biểu bì
B/ Tế bào ở mô giậu
Bài tập về nhà
Đọc mục "em có biết"
Học và trả lời các câu hỏi cuối bài
Hoàn thành bài tập ghi nhớ trong vở bài tập
Sưu tầm những tư liệu ,tranh ảnh về ứng dụng của công nghệ tế bào
Đọc trước bài 32
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!