Bài 31. Công nghệ tế bào

Text
Text
SINH HỌC 9
Giáo viên bộ môn: Ph¹m Minh T©m
Tiết 32 bài 31
công nghệ tế bào
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I - Khái niệm công nghệ tế bào
Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
? Công nghệ tế bào là gì.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
? Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc.
? Để nhận được mô non,cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc,người ta phải thực hiện những công việc gì.
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I - Khái niệm công nghệ tế bào
Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
? Công nghệ tế bào gồm những công đoạn nào.
Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn thiết yếu là:
- Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo.
- Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
? Em h·y cho biÕt thµnh tùu c«ng nghÖ tÕ bµo trong s¶n xuÊt.
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
Đọc thông tin phần 1 và quan sát hình 31 SGK th?o lu?n v� hồn th�nh phi?u h?c t?p.
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
Đọc thông tin mục 2 SGK, thảo luận nhóm tổ hoàn thành phiếu học tập sau:
PHIẾU HỌC TẬP
câu 1:Cho biết các công đoạn nhân giống vô tính trong ống nghiệm?
Câu 2:Nêu ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm?
Qui trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm
Tế bào gốc (5)
Mô sẹo (2)
Cây con (6)
Cây con hoàn chỉnh(4)
Cây con nuôi trong nhà lưới (1)
Cây con trồng trên đồng ruộng (3)
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
? Ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm là gì.
Quy trình nhân giống vô tính: SGK.Tr
Ưu điểm: Tăng nhanh số lượng và rút ngắn thời gian tạo cây con.
Bảo tồn một số nguồn gen thực vật quý hiếm.
? Phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm có những thành tưu nào.
Thành tựu: Nhân giống ở cây khoai tây,mía,hoa phong lan,cây gỗ quý.
? Tại sao trong nhân giống vô tính ở thực vật người ta không tách tế bào già hay mô đã già.
2) Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
Thành tựu
Dứa
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
Phong lan
Cà chua
II- Ứng dụng công nghệ tế bào.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
I- Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
2) Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
? Người ta tiến hành nuôi cấy mô và tạo vật liệu mới cho chọn giống cây trồng bàng cách nào.
- Dùng phương pháp nuôi cấy tế bào để tạo ra giống lúa mới DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt.
- Giống lúa mới DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nóng và khô hạn tốt.
- Người ta đã làm như thế nào để tạo ra giống lúa DR2 ?
- Giống lúa mới cấp quốc gia DR2 có đặc tính gì ?
Đọc thông tin sgk, trả lời các câu hỏi sau :
- Chọn lọc được dòng tế bào xôma chịu nóng và khô từ tế bào phôi của giống lúa CR203.
I - Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
II - Ứng dụng công nghệ tế bào.
2) Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
Tạo giống cây trồng ở cây Thanh Long
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
Nhân giống hoa đồng tiền bằng nuôi cấy mô
I - Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
II - Ứng dụng công nghệ tế bào.
2) Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
3) Nhân bản vô tính ở động vật
? Nêu thành tựu nhân bản vô tính ở động vật.
 Công nghệ nhân bản vô tính động vật
Cho nhân TB tuyến vú
Cho TBC của trứng
Chuyển nhân TB tuyến vú vào TBC của trứng
Nuôi cây trong ống nghiệm
Phôi sớm
Cừu 1
Cừu 2
Cừu 3
Cấy phôi vào tử cung
Cừu con ra đời (Dolly)

I - Khái niệm công nghệ tế bào
II - Ứng dụng công nghệ tế bào.
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
3) Nhân bản vô tính ở động vật
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
- Dolly ra đời sau nhiều năm nghiên cứu, ít nhất là 277 thử nghiệm chuyển nhân tế bào được 29 phôi ( 12 % thành công). Nó giống hệt hình dáng đến tính cách của cừu mẹ cho gen
Tháng 3/1998 nặng 45 kg
Tháng 2/2003 Dolly chết do chững viêm khớp và sưng phổi nặng
Dolly là con cừu cái sinh ra từ kĩ thuật từ 1 tế bào trưởng thành
Nó có 3 bà mẹ
Mẹ cho gen
Mẹ cho noãn
Mẹ mang thai
Một số thông tin bổ sung về cừu Dolly
Các nhà khoa học tại Dubai (UAE) nhân bản vô tính một con lạc đà cái và đặt tên cho nó là  Injaz.
Nghiên cứu nhân bản vô tính tại Việt Nam đã được thực hiện trên các loài chuột, trâu, bò nhà, bò tót, gấu, lợn, khỉ và sao la.
Một số thành tựu nhân giống vô tính
Sau Dolly, Chó ( 2/1998 tại Nhật Bản, 12/1999 tại Hàn Quốc, 3/2000 tại Thái Lan), chuột, bò, lợn.
Heo nhân bản thế hệ thứ tư
Vào tháng 8-2004 tại Ý Con ngựa nhân bản đầu tiên bản sao của một con ngựa cái giống Haflinger (trái) đang dạo chơi trên bãi cỏ.
Một số động vật là kết quả của nhân bản vô tính
I - Khái niệm công nghệ tế bào
1) Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng.
II - Ứng dụng công nghệ tế bào.
2) Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng.
Chương V - ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Tiết 32 - CO�NG NGHE� TE� BAỉO
3) Nhân bản vô tính ở động vật
? Nhân bản vô tính động vật có ý nghĩa như thế nào.
Ý nghĩa: Nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.
Tạo cơ quan nội tạng của động vật đã được chuyển gen người để chủ động cung cấp cơ quan thay thế cho các bệnh nhân bị hỏng cơ quan.
Ngoài ra công nghệ tế bào còn được ứng dụng trong y học, xử lý ô nhiễm môi trường.
Ngày 17 / 12 / 2005, tại công viên văn hoá Đầm Sen (TP.HCM), đã diễn ra "ngày hội" của những em bé chào đời từ thụ tinh trong ống nghiệm và mừng em bé thứ 2000 ra đời bằng phương pháp khoa học này tại bệnh viện phụ sản Từ Dũ (TP.HCM).

Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo.
Dùng môi trường dinh dưỡng đặc để nuôi mô sẹo thành cây con hoàn chỉnh.
Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo thành cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.
Chuyển gen tốt từ tế bào cơ thể này vào tế bào cơ thể khác.
3. Công nghệ tế bào gồm các công đoạn sau :
4. Để có đủ số lượng cây trồng cung cấp cho sản xuất trong một thời gian ngắn, người ta dùng phương pháp :
Nhân bản vô tính.
Lai tế bào.
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm.
Chọn dòng tế bào
củng cố
5. Hãy nêu ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng :
6. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm có ưu điểm và triển vọng như thế nào ?
Nhân giống vô tính trong ống nghiệm là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể, đáp ứng với yêu cầu của sản xuất.
-Tạo vật liệu mới cho chọn giống bằng cách chọn các biến dị dòng
xôma.
- Chọn lọc đánh giá và tạo ra giống mới cho sản xuất.
Công nghệ tế bào gồm những công đoạn thiết yếu nào ?
Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể.
Nuôi cấy tế bào trên môi trường nhân tạo để tạo mô sẹo.
Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo thành cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.
Cả 3 câu a, b, c đều đúng.
Điều nào sau đây là đúng với công nghệ tế bào :
Phương pháp nuôi cấy tế bào, mô trong môi trường nhân tạo.
Có khả năng tạo ra mô, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Cơ thể tạo ra có kiểu gen của cơ thể gốc.
Cả 3 câu a, b, c đều đúng.
Chọn từ, cụm từ ( hoocmôn sinh trưởng, dinh dưỡng đặc, mô sẹo, mô phân sinh ) điền vào chổ trống.
Để nhân giống vô tính cây trồng trong ống nghiệm, người ta tách .............................rồi nuôi trên môi trường ........................... trong ống nghiệm để tạo ra .............................. Các mô này tiếp tục được nuôi cấy trong ống nghiệm chứa môi trường ................................và có ...................................... để kích thích chúng phân hoá thành cây con hoàn chỉnh. Các cây non này được trồng trong vườn ươm sau đó được trồng ngoài môi trường.
mô phân sinh
hoocmôn sinh trưởng
dinh dưỡng đặc
dinh dưỡng đặc
mô sẹo
CỦNG CỐ
Bằng kiến thức đã học, hãy hoàn chỉnh sơ đồ sao cho đúng với qui trình nhân giống vô tính ở thực vật:
Tế bào gốc (5)
Mô sẹo (2)
Cây con (6)
Cây con hoàn chỉnh(4)
Cây con nuôi trong nhà lưới (1)
Cây con trồng trên đồng ruộng (3)
củng cố
B
11.Đàn con mang tiềm năng tốt của bò cho phôi
5.Bò nhận phôi động dục
8.Cấy phôi cho bò nhận
10.Bò nhận phôi có chửa
3.Gây động dục hàng loạt
7.Thu hoạch phôi
4.Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
1.Chọn bò cho phôi
bò Honsten –Hà lan
X
9.Bò cho phôi trở lại bình thường
chờ chu kỳ tiếp theo
2.Chọn bò nhận phôi
Bò vàng thanh hoá
Phối giống