Bài 31. Công nghệ tế bào

CHƯƠNG VI
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC

Bài 31. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Một số thành tựu ứng dụng
của công nghệ tế bào
Nhân giống vô tính chuối và phong lan bằng phương pháp nuôi cấy mô
Nhân giống vô tính cừu và chó
I - KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
Phiếu học tập :

Nghiên cứu thông tin , thảo luận nhóm 5 phút hoàn thành lệnh vào phiếu học tập
I - KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
- Coâng ngheä teá baøo : laø ngaønh kó thuaät veà qui trình öùng duïng phöông phaùp nuoâi caáy teá baøo hoaëc moâ ñeå taïo ra cô quan hoaëc cô theå hoaøn chænh
- Công nghệ tế bào gồm 2 công đoạn:
+ Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mô sẹo.
+ Kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh .
II - ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
Quan saùt hình 31 nghieân cöùu thoâng tin muïc 1/II SGK traû lôøi caâu hoûi :
+ Trình baøy quy trình nhaân gioáng voâ tính trong oáng nghieäm ôû caây troàng treân ñoái töôïng caây mía ?
+ Neâu nhöõng öu ñieåm vaø trieån voïng cuûa phöông phaùp naøy ?


1. Nhaân gioáng voâ tính trong oáng nghieäm (vi nhaân gioáng ) ôû caây troàng :
Sơ đồ nhân giống mía bằng nuôi cấy mô :
Cây con tạo thành từ mô sẹo
Cây tạo thành từ nuôi cấy mô được trồng trên đồng ruộng
+ Quy trình nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng :
* Tách mô phân sinh (từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non) rồi nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm -> tạo ra các mô sẹo
* Dùng hoocmôn sinh trưởng phù hợp để kích thích mô sẹo phân hóa thành cây con hoàn chỉnh
Cây con tạo thành từ mô sẹo
* Các cây non chuyển sang trồng trong các bầu trong vườn ươm có mái che trước khi trồng từ đồng ruộng
+Những ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm :
Là phương pháp có hiệu quả để tăng nhanh số lượng cá thể , đáp ứng yêu cầu của sản xuất .
Bảo tồn nguồn gen thực vật quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng . ( sâm ngọc linh )

Nước ta đã nhân giống vô tính trong ống nghiệm thành công đối với : khoai tây , mía . dứa một số phong lan ,.
2. Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
3. Nhân bản vô tính ở động vật
Trao đổi nhóm
Nhóm I : nghiên cứu thông tin mục 2/II SGK hoàn thành nội dung sau :
1. Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
2. Nêu phương pháp tạo giống lúa DR2
Nhóm II : Nghiên cứu thông tin mục 3/II SGK và cho biết :
1. Nêu một số thành tựu của Thế giới và ở Viêt Nam về nhân bản vô tính ở động vật ?
2. Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế đời sống ?
Nhóm I trả lời :
1. Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng như thế nào ?
Phát hiện , chọn lọc dòng tế bào xôma biến bị
2. Phương pháp tạo để tạo giống lúa DR2 ?
Chọn dòng tế bào chịu nóng và khô từ các tế bào phôi giống lúa CR203 rồi nuôi cấy tế bào tạo giống lúa DR2 có năng suất và độ thuần chủng cao , chịu nóng và khô hạn tốt
Nhóm II trả lời :
1. Một số thành tựu của Thế giới và ở Viêt Nam về nhân bản vô tính ở động vật ?
- Theá giôùi : Nhaân baûn thaønh coâng treân cöøu Ñoâli , boø , choù , ngöïa , khæ vaø moät soá loaøi ñoäng vaät khaùc .
- ÔÛ Vieät Nam : nhaân baûn thaønh coâng treân caù traïch

2. Nhân bản vô tính ở động vật có ý nghĩa gì trong thực tế đời sống ?

-Nhaân nhanh nguoàn gen ñoäng vaät quyù hieám coù nguy cô tuyeät duyeät
- Taïo cô quan noäi taïng ñoäng vaät töø caùc teá baøo ñoäng vaät ñaõ ñöôïc chuyeån gen ngöôøi , chuû ñoäng cung caáp caùc cô quan thay theá cho caùc beänh nhaân coù cô quan bò hoûng töông öùng .
Quy trình nhân bản vô tính ở cừu Đôli
? So sánh những điểm giống và khác nhau giữa "nhân giống vô tính ở cây trồng" và " nhân bản vô tính ở động vật"
Tách tế bào sinh dưỡng , dùng phương pháp nuôi cấy tạo mô sẹo , kích thích mô sẹo phát triển thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh
* Khaùc :
* Giống
II - ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
Công nghệ tế bào được ứng dụng trong vi nhân giống hay nhân bản vô tính hoặc trong chọn dòng tế bào xôma biến dị để tạo ra giống cây trồng mới.
Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
1. Công nghệ TB gồm những công đoạn thiết yếu nào?
a. Tách TB hoặc mô từ cơ thể rồi nuôi cấy trên MT dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra các mô, cơ quan, cơ thể.
b. Dùng hoocmôn sinh trưởng để kích thích mô sẹo phân hoá thành cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh.
c. Tách và nuôi cấy mô non trong ĐK dinh dưỡng tối ưu.
d. Cả a và b.
2. Những ứng dụng của công nghệ TB là gì?
a. Nhân giống vô tính cây trồng trong ống nghiệm.
b. Ứng dụng nuôi cấy TB và mô trong chọn giống cây trồng.
c. Nhân bản vô tính ở ĐV.
d. Cả a, b và c đúng.
Đáp án : 1 d
2 d
Bài tập về nhà
+ Trả lời câu hỏi 1,2 Trang 91 SGK
+ Đọc mục "em có biết" ?
+ Xem trước bài " công nghệ gen"