Bài 30. Di truyền học với con người

Kể tên một số bệnh, tật di truyền ở người? Nêu đặc điểm hình thái của bệnh Đao.
1
2
3
Bệnh di truyền
1
2
3
4
5
6
Tật di truyền
Nêu nguyên nhân phát sinh bệnh, tật di truyền ở người và một số biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó?
Nguyên nhân:
Do tác nhân vật lý, hoá học trong tự nhiên.
Do ô nhiễm môi trường.
Do rối loạn quá trình sinh lý, sinh hoá nội bào.
Biện pháp:
- Đấu tranh không sử dụng vũ khí hạt nhân, hoá học, gây ô nhiễm môi trường.
- Sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chữa bệnh.
- Những người có gen gây các bệnh, tật di truyền không nên kết hôn, sinh con.
1
2
3
4
5
6
Tật di truyền
I/ Di truyền y học tư vấn.
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình.
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
I. Di truyền y học tư vấn
Đọc thông tin: SGK -T 86
Thảo luận nhóm:
Nghiên cứu trường hợp sau:
Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh.
- Đây là loại bệnh di truyền.
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời trước của hai gia đình đã có người mắc bệnh.
- Họ không nên sinh con nữa vì họ đã mang gen lặn gây bệnh
Trả lời câu hỏi (SGK - T86)
* Khái niệm: Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ.
I. Di truyền y học tư vấn:
Chøc n¨ng cña ngµnh nµy lµ g×?
Di truyền y học tư vấn là gì? Gồm những nội dung nào?
Chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên liên quan đến các bệnh và tật di truyền.
*Liên hệ:
II. Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
Thảo luận nhóm:
- Kết hôn gần tạo cơ hội cho những gen lặn gây hại gặp nhau ở thể đồng hợp gây suy thoái nòi giống.
- Luật hôn nhân và gia đình cho phép những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi được kết hôn với nhau vì: Sự khác về mặt di truyền nhiều hơn. Các gen lặn khó gặp nhau hơn.
Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi được luật hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau?
Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
II. Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
- Tỉ lệ nam nữ có sự thay đổi theo độ tuổi
- ở độ tuổi từ 18 - 35 có tỉ lệ là 1/1 là cơ sở để luật hôn nhân và gia đình quy định: "Hôn nhân 1 vợ, 1 chông"
- Hạn chế việc sinh con trai theo tư tưởng "trọng nam khinh nữ" làm mất cân đối tỉ lệ nam/nữ ở tuổi trưởng thành.
Luật hôn nhân và gia đình quy định:
"Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn với nhau"- vì làm suy thoái nòi giống.
"Hôn nhân 1 vợ 1 chồng" - tỉ lệ nam/nữ 1:1 ở độ tuổi 18 - 35.
Nhận xét tỉ lệ nam/nữ ở từng độ tuổi?

Vì sao luật hôn nhân và gia đình đưa ra qui đinh: "Hôn nhân 1 vợ, 1 chồng"?
Vì sao nên cấm chẩn đoán giới tính thai nhi?
KHHGĐ đã đưa ra những tiêu chí nào?
II. Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
KHHGĐ chỉ rõ: Không sinh con quá sớm, quá muộn, các lần sinh con không nên quá gần nhau, mỗi cặp vợ chồng nên dừng lại ở 1 đến 2 con. Người phụ nữ sinh con ở độ tuổi từ 25 - 34 là hợp lý.
* Liên hệ
Nên sinh con ở lứa tuổi nào để giảm thiểu tỉ lệ trẻ sơ sinh mắc bệnh Đao?
Kế hoạch hóa gia đình đã đưa ra những tiêu chí nào?
20 - 24
25 - 29
30 - 34
0,02 - 0,04
0,04 - 0,08
0,11 - 0,13
25 - 29
30 - 34
0,04 - 0,08
0,11 - 0,13
Bảng 30.2: Sự tăng tỉ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ.
Phụ nữ sinh con ở độ tuổi nào là hợp lí?
Ô nhiễm môi trường do nguyên nhân nào và gây hậu quả gì?
Hậu quả:
- Các chất đồng vị phóng xạ xâm nhập vào cơ thể => Gây ung thư, khối u, gây đột biến.
III. Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
Làm thế nào để bảo vệ di truyền cho bản thân chúng ta và cho con cháu mai sau?
Tích cực trồng cây gây rừng.
Đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học, chống ô nhiễm môi trường.
Xử lý rác thải công nghiệp và sinh hoạt, bảo vệ nguồn nước.
Liên hệ thực tiễn vấn đề bảo vệ môi trường ở Việt Nam cần tiến hành như thế nào?
- Các thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu làm tăng rõ rệt tần số đột biến nhiễm sắc thể ở người sử dụng.
¤ nhiÔm m«i tr­êng g©y ra hËu qu¶ g× vÒ mÆt di truyÒn?
Biện pháp: Đấu tranh chống vũ khí hạt nhân và vũ khí hoá học, chống gây ô nhiễm môi trường.
Củng cố:
Bài tập trắc nghiệm.
Bài tập 1. Chức năng của Di truyền y học tư vấn (chọn phương án đúng nhất)
A. Cung cấp thông tin về các tật, bệnh di truyền ở người
B. Chẩn đoán các tật, bệnh di truyền ở người.
C. Cho lời khuyên liên quan đến tật bệnh di truyền ở người
D. Tất cả các trường hợp trên đều đúng.
D. Cả A và B đều đúng.
Bài tập 2: Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường là gì? ( chọn phương án đúng nhất ).
Bài tập trắc nghiệm
C. Các vụ thử bom nguyên tử đã gián tiếp gây các bệnh di truyền.
B. Các hoá chất, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu..làm tăng đột biến nhiễm sắc thể ở những người mắc phải.
A. Các chất đồng vị phóng xạ xâm nhập vào cơ thể, tích luỹ trong mô xương , mô máu, tuyến sinh dục,.. sẽ gây ung thư máu, các khối u và các đột biến.
- Bài tập 3. Điền từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:
Di truyền học người đã giải thích quy định trong Luật Hôn nhân và gia đình "những người có quan hệ huyết thống trong vòng (1).... không được kết hôn với nhau" và cho thấy hôn nhân một vợ một chồng, phụ nữ tuổi đã cao không nên (2)..... là có cơ sở sinh học.
Các chất phóng xạ và các hóa chất có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra đã (3).....độ ô nhiễm môi trường, tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di truyền nên cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học và chống ô nhiễm môi trường.
4 đời
sinh con
làm tăng
Củng cố:
*Hướng dẫn học ở nhà:
- Học và trả lời câu hỏi Sgk.
- Hoàn thành bài tập trong vở bài tập
- Chuẩn bị bài sau: "Công nghệ tế bào"