Bài 30. Di truyền học với con người

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
MÔN SINH HỌC LỚP 9
GV thực hiện: TRẦN THỊ THANH MAI
KI?M TRA B�I CU
Quan sát hình, hãy kể tên một vài bệnh và tật di truyền ở người?
Nêu nguyên nhân và biện pháp hạn chế bệnh và tật di truyền ở người?
Như chúng ta đã biết: đột biến gen và đột biến NST xảy ra là do ảnh hưởng của tác nhân vật lý và hóa học trong tự nhiên hoặc do ô nhiễm môi trường đã gây ra các bệnh và tật di truyền ở người. Vì vậy để bảo vệ bản thân mình nói riêng và tương lai di truyền loài người nói chung. Hôm nay cô trò chúng ta cùng nhau nghiên cứu tiết 31:
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
Xét nghiệm +
Chẩn đoán hiện đại +
Nghiên cứu phả hệ
= Di truyền y học tư vấn
Di truyền y học tư vấn là gì?
* Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại vê mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
* Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại vê mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
Thảo luận nhóm trong 3’
▼Nghiên cứu trường hợp sau: Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh.
+ Em hãy thông tin cho đôi trai, gái này biết đây là loại bệnh gì ?
+ Bệnh do gen trội, hay gen lặn quy định ? Tại sao ?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục sinh con nữa không ? Tại sao ?
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
* Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại vê mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
▼Nghiên cứu trường hợp sau: Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh.
+ Em hãy thông tin cho đôi trai, gái này biết đây là loại bệnh gì ?
- Đây là bệnh di truyền.
+ Bệnh do gen trội, hay gen lặn quy định ? Tại sao ?
- Bệnh do gen lặn quy định vì có người trong gia đình đã mắc bệnh.
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
* Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại vê mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục sinh con nữa không ? Tại sao ?
- Không nên sinh con vì ở họ có gen lặn gây bệnh.
? Vậy chức năng của di truyền y học tư vấn là gì?
* Chức năng:
- Chuẩn đoán.
- Cung cấp thông tin.
- Cho lời khuyên liên quan đến bệnh, tật di truyền.
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
Thảo luận nhóm trong 3’
▼Xem thông tin sách giáo khoa, hãy trả lời các câu hỏi sau:
+ Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống ?
+ Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ năm trở đi thì Luật Hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau ?
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
+ Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống ?


+ Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ năm trở đi thì Luật Hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau ?
- Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại biểu hiện  dị tật bẩm sinh tăng.
- Vì từ đời thứ 5  có sự sai khác về mặt di truyền ( về kiểu gen).
Bảng 30.1. Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Dựa vào bảng 30.1: Giải thích quy định “hôn nhân 1 vợ 1 chồng” của Luật Hôn nhân và gia đình nước ta bằng cơ sở sinh học ?
=> Cơ sở sinh học: Ở từ 18 – 35 tỷ lệ nam: nữ là 1: 1
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
Vì sao nên cấm chuẩn đoán giới tính thai nhi?
- Không chuẩn đoán giới tính thai nhi sớm  hạn chế việc mất cân đối tỷ lệ nam/nữ. Làm thai nhi chậm phát triển
? Vậy di truyền học đã giải thích được những quy định nào trong luật Hôn nhân và gia đình?
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các quy định:
+ Hôn nhân 1 vợ - 1 chồng.
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn.
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
Nghiên cứu bảng 30.2: Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh
mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ.
Quan sát một số hình ảnh sau:
Sinh con ở tuổi vị thành niên (12 tuổi)
Chửa ngoài dạ con
Sinh con sớm
Dị dạng
Chết non
Phụ nữ sinh con ở ngoài tuổi 35
Con sinh ra mắc bệnh đao
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các quy định:
+ Hôn nhân 1 vợ - 1 chồng.
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn.
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
? Qua nghiên cứu bảng 30.2 và quan sát một số hình ảnh, hãy giải thích: vì sao không nên sinh con ở tuổi vị thành niên hoặc không nên sinh con ở ngoài tuổi 35?
Không nên sinh con ở tuổi vị thành niên, vì: ỏ tuổi vị thành niên, cơ thể chưa phát triển hoàn thiện => chữa ngoài dạ con, sinh con sớm, quái thai, dị dạng, chết non ...
- Phụ nữ sinh con ở ngoài tuổi 35 => con sinh ra dễ mắc bệnh đao.
Phụ nữ sinh con ở lứa tuổi nào để đảm bảo học tập và công tác?
- Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25 – 34 là hợp lý. Từ độ tuổi > 35 trở đi tỉ lệ trẻ sơ sinh bệnh đao tăng rõ
Cơ sở khoa học của các tiêu chí trong kế hoạch hoá gia đình: không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không quá gần nhau, mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại ở 1 – 2 con
Đẻ dày, đông con
Đẻ thưa, 1 – 2 con
? Cơ sở khoa học của các tiêu chí trong kế hoạch hoá gia đình: giải thích vì sao không nên đẻ nhiều, đẻ dày và mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại ở 1 – 2 con?
Đẻ nhiều: không đảm bảo kinh tế, không đảm bảo thời gian chăm sóc con, chăm sóc gia đình. Đẻ dày: người mẹ sau khi sinh không thể phục hồi sức khỏe, sức khỏe yếu => con sinh ra kém sức sống...
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại ở 1 – 2 con: Đảm bảo kinh tế, học tập và lao động, có điều kiện chăm sóc con cái và gia đình => đảm bảo cho xã hội phồn vinh.
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
? Vậy KHHGĐ đặt ra một số tiêu chí gì?
- Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25 – 34 là hợp lý, Từ độ tuổi > 35 trở đi tỉ lệ trẻ sơ sinh bệnh đao tăng rõ
- KHHGĐ đặt ra một số tiêu chí: không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không quá gần nhau, mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại ở 1 – 2 con .
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
- Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25 – 34 là hợp lý, Từ độ tuổi > 35 trở đi tỉ lệ trẻ sơ sinh bệnh đao tăng rõ
- KHHGĐ đặt ra một số tiêu chí: không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không quá gần nhau, mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại ở 1 – 2 con .
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
Quan sát các hình ảnh về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
Các chất phóng xạ có trong
Các vụ nổ trong vũ trụ
Thử vũ khí hạt nhân
Các hoá chất trong một số ngành công nghiệp gây đột biến hơn hàng trăm lần chất phóng xạ
Vũ khí hoá học
Chất hoá học trong công nghiệp mới


Khí thải nhà máy
Nhà máy điện nguyên tử
Tràn dầu
Nước thải
Khí thải xe
Các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
Vỏ chai thuốc trừ sâu
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
Qua quan sát một số hình ảnh, hãy nêu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường?
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức…
Quan sát một số hình ảnh tiếp theo
Khối u ác tính ung thư
Dị dạng, chết non
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
Nêu hậu quả của ô nhiễm môi trường?
=>Làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh và tật di truyền: quái thai, dị dạng...
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức…
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức…
=>Làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh và tật di truyền: quái thai, dị dạng...
? Mỗi chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ môi trường sống cho chính mình và cho thế hệ sau?
* Trả lời:Trách nhiệm của mỗi người cần phải có những hành động cụ thể để phòng chống ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường sống cho chính mình và cho thế hệ sau.
? Học sinh chúng ta cần làm gì để góp phần bảo vệ và cải tạo môi trường?
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I/ Di truyền y học tư vấn:
II/ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1/ Di truyền học với hôn nhân
2/ Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
III/ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường:
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức…
=>Làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh và tật di truyền: quái thai, dị dạng...
Câu 1: Đánh dấu () vào ô  chỉ câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm là gì?
1. Các khí thải từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt.
2. Hoá chất bảo vệ thực vật và chất độc hoá học.
3. Các chất phóng xạ
4. Các chất thải rắn
5. Các chất thải do hoạt động xây dựng (Vôi, cát, đất, đá…
6. Ô nhiễm do sinh vật gây bệnh
 c> 2; 3; 4; 5; 6
 b> 1; 2; 3; 5; 6
 b> 1; 2; 3; 5; 6
 a> 1; 2; 3; 4; 6
 a> 1; 2; 3; 4; 6
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
Câu 2 : Ô nhiễm môi trường dẫn đến hậu quả nào sau đây:
a. Sự tổn thất nguồn tài nguyên dự trữ.
b. Sự suy giảm sức khoẻ và mức soáng của con người
c. Ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất.
d. Cả a; b; c đều đúng
d. Cả a; b; c đều đúng
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học bài, trả lời câu hỏi: 1; 2;3 / 88 SGK.
Chuẩn bị tiết sau: Công nghệ tế bào.
+ Tìm hiểu công nghệ tế bào là gì?
+ Các ứng dụng về công nghệ tế bào
Kính chúc thầy/cô mạnh khoẻ, công tác tốt. Chúc các em học giỏi,chăm ngoan
Xin chân thành cảm ơn