Bài 30. Di truyền học với con người

Trường thcs
XU�N �NG

nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo, cô giáo về dự giờ.
MÔN SINH Học - lớp 9
Giáo viên: Nguy?n Th? Thỳy H?ng
Tru?ng THCS Xuõn �ng - H? Hũa
Câu 1: Nêu các bệnh, tật di truyền ở người ?
- BÖnh Đao, Bệnh Tơcnơ, bệnh bạch tạng, BÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh…
- Tật: Khe hë m«i hµm…do ®ét biÕn NST. Chi ng¾n, bµn ch©n nhiÒu ngãn do ®ét biÕn gen tréi gây ra.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Nêu các nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh di truyền ở người và một số biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó ?
*Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của các tác nhân vật lý và hóa học trong tự nhiên, do ô nhiễm môi trường hoặc do rối loạn trao đổi chất nội bào.
*Biện pháp hạn chế:
- §Êu tranh kh«ng sö dông vò khí h¹t nh©n, vũ khí ho¸ häc và các hành vi g©y « nhiÔm m«i tr­êng.
- Sö dông ®óng c¸ch c¸c lo¹i thuèc.
- Nh÷ng ng­êi cã gen g©y bÖnh, tËt DT kh«ng nªn kÕt h«n, sinh con.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 31 – Bài 30: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
*Bài tập: Nghiên cứu trường hợp sau:
Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh.
+ Em hãy thông tin cho đôi trai, gái này biết đây là loại bệnh gì?
+ Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định? Tại sao?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
- Đây là bệnh di truyền.
- Bệnh do gen lặn quy định vì ở đời trước của 2 gia đình này đã có người mắc bệnh.
- Không nên tiếp tục sinh con nữa vì ở họ đã mang gen lặn gây bệnh.
I - Di truyền y học tư vấn.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
Tiết 31 – Bài 30: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
- Các em đã tư vấn cho đôi trai gái đó, như vậy là các em đã làm nhiệm vụ của di truyền y học tư vấn. Vậy thế nào là di truyền y học tư vấn ? Di truyền y học tư vấn có chức năng gì?

- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ
Chức năng :
+ Chẩn đoán
+ Cung cấp thông tin
+ Cho lời khuyên liên quan đến các bệnh và tật di truyền.

Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
Thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi sau tình huống sau: Ông nội anh Tuấn và ông nội chị Hoa là hai anh em ruột, anh Tuấn và chị Hoa yêu nhau, khi 2 bên gia đình biết họ cấm không cho anh Tuấn và chị Hoa kết hôn với nhau, theo em gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng hay sai ? Tại sao?
- Gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng vì theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam quy định những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
- Kết hôn gần tạo cơ hội cho những gen lặn gây hại dễ tổ hợp với nhau tạo thể đồng hợp lặn sẽ biểu hiện ra kiểu hình có hại - > suy thoái nòi giống.
- Căn cứ vào cơ sở nào mà Luật hôn nhân và gia đình của Việt Nam quy định những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau ?
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
- Vì từ đời thứ 4 trở đi có sự sai khác về mặt di truyền nhiều hơn, các gen lặn có hại khó có cơ hội tổ hợp với nhau hơn.
- Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 4 trở đi thì được Luật hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau ?
Luật hôn nhân và gia đình của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 09 tháng 6 năm 2000 được gọi là Luật hôn nhân và gia đình năm 2000
Điều 1:Nhà nước bảo đảm thực sự chế độ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng, nhằm xây dựng gia đình dân chủ, hoà thuận, hạnh phúc, bền vững.
Điều 7 :Cấm kết hôn trong những trường hợp sau đây :
a) Đang có vợ hoặc có chồng b) Đang mắc bệnh tâm thần không có khả năng nhận thức hành vi của mình ; đang mắc bệnh hoa liễu ;
c) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ ; giữa anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ; giữa những người khác có họ trong phạm vi ba đời ;
d) Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi.
Từ năm 2006, trong Nghị định số 104/2006/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh dân số đã nghiêm cấm mọi hành vi phổ biến các biện pháp tạo giới tính, chẩn đoán giới tính thai nhi …

Bảng: Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
+ Phân tích bảng 30.1:
Tỉ lệ nam – nữ lúc mới sinh, khi về già và ở độ tuổi trưởng thành thay đổi như thế nào?
Có sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi, tuy nhiên độ tuổi từ 18-35 tuổi tỷ lệ là 1:1.
Dựa trên cơ sở khoa học em hãy giải thích qui định ‘‘ Hôn nhân 1 vợ, 1 chồng ’’ của luật hôn nhân và gia đình ?
- Nếu để 1 nam kết hôn với nhiều nữ hoặc ngược lại thì dẫn đến mất cân bằng giới tính trong xã hội.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
- T? kiờ?n thu?c di?a lý lo?p 9: Em ha~y cho biờ?t o? Viờ?t Nam ti? sụ? gio?i ti?nh thay dụ?i nhu thờ? na`o tu` nam 1979 dờ?n nay?
- Nuo?c ta tra?i qua qua? tri`nh chiờ?n tranh lõu da`i la`m cho ti? sụ? gio?i ti?nh mõ?t cõn dụ?i. Nam 1979 la` 94,2 nam/ 100 nu~. Cuụ?c sụ?ng ho`a bi`nh dang ke?o ti? sụ? gio?i ti?nh cõn ba`ng nam 1999 la` 96,9 nam/ 100 nu~. Nam 2012 la` 113,3 nam/ 100 nu~
Nguyờn nhõn dõ~n dờ?n ti`nh tra?ng trờn?
Do tu tuo?ng tro?ng nam khinh nu~, con trai nụ?i do~i tụng duo`ng.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
+ Vì sao nên cấm chuẩn đoán giới tính thai nhi?
Không chuẩn đoán giới tính thai nhi sớm  hạn chế việc mất cân đối tỷ lệ nam/nữ.
+Vậy di truyền học đã giải thích được những qui định nào trong luật hôn nhân và gia đình?
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.

- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của qui định:
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 3 đời không được kết hôn với nhau.
+ Hôn nhân một vợ 1 chồng.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.

Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
HS nghiên cứu thông tin SGK :
? Cho biết các tiêu chí của kế hoạch hóa gia đình?
Không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không nên quá gần nhau, 1 cặp vợ chồng chỉ dừng lại ở 1-2 con.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
Quan sát hình ảnh
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
Bằng kiến thức sinh học 8: Em giải thích vì sao không nên sinh con quá sớm đặc biệt ở tuổi vị thành niên?
Sinh con quá sớm( tuổi vị thành niên) cơ thể phát triển chưa hoàn thiện dễ sảy thai, đẻ non, con sinh ra thường nhẹ cân, khó nuôi, ảnh hưởng đến học tập.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
Quan sát hình ảnh
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35?
- Sinh con ở tuổi ngoài 35 con sinh ra dễ mắc bệnh Đao.
Bảng: Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
- Phụ nữ sinh con trong độ tuổi từ 25 - 34 là hợp lý.
- Từ độ tuổi >35 tỉ lệ trẻ sơ sinh bị bệnh Đao tăng rõ.
- Mỗi cặp vợ chồng: 1 – 2 con.
III - Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
III - Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Ba`ng kiờ?n thu?c mụn Di?a li? 7, Li?ch su? 9, Ho?a ho?c 8, Ho?a ho?c 9, cụng nghờ? 7: Ha~y nờu ca?c nguyờn nhõn gõy ụ nhiờ~m mụi truo`ng?
- ễ nhiờ?m do ca?c chõ?t pho?ng xa?, do tha?i ca?c khi? dụ?c va`o bõ`u khi? quyờ?n, ụ nhiờ~m do thuụ?c ba?o vờ? thu?c võ?t va` ho?a chõ?t dụ?c, ụ nhiờ~m do ca?c chõ?t tha?i lo?ng va` ra?n, ụ nhiờ~m do ta?c nhõn sinh ho?c.
Quan sát hình ảnh
(Vụ nổ trong vũ trụ)
(Một vụ thử vũ khí hạt nhân)
Em hãy cho biết chất phóng xạ có nguồn gốc từ đâu? Xâm nhập vào cơ thể bằng con đường nào?
Chất phóng xạ có trong lòng đất và các vật dụng quanh ta thường xuyên phân rã xâm nhập vào cơ thể động vật, thực vật rồi qua rau, thịt, sữa đi vào cơ thể người.
Chất phóng xạ có nguồn gốc từ vụ nổ trong vũ trụ, vụ thử vũ khí hạt nhân, một số chất đồng vị phóng
Quan sát hình ảnh
Từ kiến thức lịch sử em hãy cho biết trong chiến tranh Mĩ đã sử dụng chất độc nào? Xâm nhập vào cơ thể bằng con đường nào?
-Trong chiến tranh Mĩ đã sử dụng chất độc điôxin. Xâm nhập vào cơ thể qua da, hô hấp, thức ăn.
Quan sát hình ảnh
(Các loại vỏ thuốc trừ sâu)
(Phun thuụ?c tr? sõu)
Ba`ng kiờ?n thu?c dó ho?c mụn Cụng nghờ? 7 v� b?ng hiờ?u biờ?t thu?c tờ? em ha~y cho biờ?t s? du?ng thuụ?c ho?a ho?c pho`ng tr? sõu bờ?nh co? nhuo?c diờ?m gỡ? Khi s? du?ng cõ`n luu y? gi` ?
Sử dụng thuốc hóa học phòng trừ sâu bệnh có nhược điểm: Gây ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất, gây độc đối với người, giết chết sinh vật khác ở ruộng.
Khi sử dụng cần lưu ý: Sử dụng đúng qui cách, liều lượng, khi sử dụng phải đeo băng khẩu,đi găng tay, giầy ủng, đeo kính, mặc áo dài tay, quần dài…
Quan sát hình ảnh
Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất di truyền và gây hậu quả gì đối với con người ?
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
III - Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Các tác nhân lý, hóa học gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là chất phóng xạ, chất độc hóa học rải trong chiến tranh, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức  gây đột biến gen, đột biến nhiễm sắc thể.
Biên pháp bảo vệ môi trường
(Tuyên truyền bảo vệ môi trường)
(Thu gom rác thải )
Tiết 31 – Bài 30 : DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - Di truyền y học tư vấn.
II - Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
III - Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Cỏc tỏc nhõn: Chõ?t phúng xa?, cỏc húa chõ?t cú trong tu? nhiờn hoa?c do con nguo`i ta?o ra dó l�m tang ụ nhiờ~m mụi truo`ng, tang ti? lờ? nguo`i ma?c bờ?nh tõ?t di truyờ`n, ung thu.

GV hờ? thụ?ng ba`i, yờu cõ`u ho?c sinh tra? lo`i cõu ho?i�:
- Cho biờ?t co so? khoa ho?c cu?a qui di?nh hụn nhõn mụ?t vo?, mụ?t chụ`ng. Nhu~ng nguo`i co? quan hờ? huyờ?t thụ?ng trong vo`ng 3 do`i khụng duo?c kờ?t hụn vo?i nhau�?
Củng cố:
- Tại sao không nên sinh con ở độ tuổi ngoài 35 ?Tại sao cần phải đấu tranh chống ô nhiễm môi trường ?
Hướng dẫn về nhà
- GV dặn dò học sinh sau khi học tập theo chuyên đề:
Nắm vững các kiến thức về bệnh và tật di truyền, di truyền học với con người, tham gia tuyên truyền và thực hiện bảo vệ môi trường ở gia đình, khu dân cư, trường học nơi em đang sống bằng các hành động cụ thể, thiết thực.
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
CHÚC QUÝ THẦY CÔ
SỨC KHỎE VÀ CHÚC CÁC EM
CHĂM NGOAN HỌC TỐT