Bài 30. Di truyền học với con người

TRƯỜNG THCS ĐẠI TỰ - YÊN LẠC – VĨNH PHÚC
GV : NGUYỄN VĂN THUẬN
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Chào mừng các thầy cô về dự hội giảng huyện
sinh học 9
TIẾT 31
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Nêu các bệnh, tật di truyền ở người ?
- BÖnh Đao, BÖnh T¬cn¬, BÖnh b¹ch t¹ng, BÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh..
- Tật: Khe hë m«i hµm…do ®ét biÕn NST. Chi ng¾n, bµn ch©n nhiÒu ngãn do ®ét biÕn gen tréi.
Câu 2: Nêu các nguyên nhân phát sinh các bệnh, tật di truyền ở người và một số biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền
* Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hoá học trong tự nhiên, do ô nhiễm môi trường hoặc do rối loạn quá trình trao đổi chất nội bào làm đột biến gen, đột biến NST gây ra các bệnh và tật di truyền
* Biện pháp hạn chế:
Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và các hành vi gây ô nhiễm môi trường
Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc
Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây bệnh, tật di truyền hoặc hạn chế sinh con của các cặp vợ chồng trên
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nghiªn cøu tr­êng hîp sau:
Ng­êi con trai vµ ng­êi con g¸i b×nh th­êng, sinh ra tõ hai gia ®×nh ®· cã ng­êi m¾c chøng bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh.
Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
+ Em h·y th«ng tin cho ®«i trai g¸i nµy biÕt ®©y lµ lo¹i bÖnh g×?
+ BÖnh do gen tréi hay gen lÆn quy ®Þnh? T¹i sao?
+ NÕu hä lÊy nhau, sinh con ®Çu lßng bÞ c©m ®iÕc bÈm sinh th× hä cã nªn tiÕp tôc sinh con n÷a kh«ng? T¹i sao?
I – di truyÒn y häc t­ vÊn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Nghiªn cøu tr­êng hîp sau:
Ng­êi con trai vµ ng­êi con g¸i b×nh th­êng, sinh ra tõ hai gia ®×nh ®· cã ng­êi m¾c chøng bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh.
Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
+ Em h·y th«ng tin cho ®«i trai g¸i nµy biÕt ®©y lµ lo¹i bÖnh g×?
§©y lµ lo¹i bÖnh di truyÒn
+ BÖnh do gen tréi hay gen lÆn quy ®Þnh? T¹i sao?
- BÖnh do gen lÆn quy ®Þnh v× ë ®êi tr­íc cña hai gia ®×nh ®· cã ng­êi m¾c bÖnh mµ b¶n th©n ®«i trai g¸i nµy kh«ng bÞ bÖnh
+ NÕu hä lÊy nhau, sinh con ®Çu lßng bÞ c©m ®iÕc bÈm sinh th× hä cã nªn tiÕp tôc sinh con n÷a kh«ng? T¹i sao?
- Hä kh«ng nªn sinh con n÷a v× ë hä ®· mang gen lÆn g©y bÖnh
I - di truyền y học tư vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Hãy quy ước gen, tìm kiểu gen và viết sơ đồ lai
Quy ước gen:
Gen A- Không mắc bệnh ( bình thường)
Gen a- Mắc bệnh câm điếc bẩm sinh.
Đứa con đầu lòng của đôi trai gái bị bệnh có kiểu gen aa, sẽ nhận một gen a từ mẹ và một gen a từ bố mà đôi trai gái này bình thường, vậy sẽ đều có kiểu gen Aa
Sơ đồ lai:
Mẹ(bình thường) x Bố( bình thường)
Kiểu gen: Aa Aa
Giao tử: A a A a

Con: AA Aa Aa aa

Kiểu hình : Bình thường Mắc bệnh
( 25%)

I - di truyền y học tư vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Di truyÒn y häc t­ vÊn lµ g× ? Bao gåm nh÷ng néi dung nµo?
- Di truyÒn y häc t­ vÊn lµ mét lÜnh vùc cña di truyÒn häc kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p xÐt nghiÖm, chuÈn ®o¸n hiÖn ®¹i vÒ mÆt di truyÒn kÕt hîp víi nghiªn cøu ph¶ hÖ.
Néi dung: + ChuÈn ®o¸n.
+ Cung cÊp th«ng tin.
+ Cho lêi khuyªn vÒ kh¶ n¨ng m¾c mét lo¹i bÖnh di truyÒn ë thÕ hÖ sau.
I - di truyền y học tư vấn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Thế nào là kết hôn gần? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống?
- Là kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời
Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại được biểu hiện ở thể đồng hợp ? dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi được phép kết hôn ?
- Vì từ đời thứ 5 trở đi thì có sự sai khác về mặt di truyền nhiều hơn, các gen lặn có hại khó gặp nhau hơn
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Bảng. Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
Sử dụng tư liệu để giải thích qui định " Hôn nhân một vợ, một chồng" của Luật hôn nhân và gia đình là có cơ sở sinh học?
Qui định " Hôn nhân một vợ, một chồng" là do tỉ lệ nam/ nữ ở độ tuổi 18- 35 tuổi là 1 : 1
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
II- Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Bảng. Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Vì sao nên cấm chuẩn đoán giới tính thai nhi?
- Không chuẩn đoán sớm giới tính thai nhi để hạn chế sự mất cân đối tỉ lệ nam/ nữ ở độ tuổi trưởng thành
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
? Hiểu biết về di truyền học giúp chúng ta lưu ý được những vấn đề gì trong hôn nhân.
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
I - di truyền y học tư vấn
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Bảng 30.2. Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ
Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35?
Không nên sinh con ở tuổi ngoài 35 vì khi đó tỉ lệ con mắc
bệnh Đao tăng.
Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi nào để đảm bảo học tập và công tác?
- Nên sinh con ở độ tuổi 25- 34 là hợp lý
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Hiểu biết về di truyền học giúp ta thực hiện việc kế hoạch hoá gia đình như thế nào ?
Các lần sinh không nên quá gần nhau.
Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25- 34 là hợp lí
- Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1- 2 con
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I - di truyền y học tư vấn
1- Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
? Hãy nêu các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
Các tác nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lí, hoá học, đặc biệt là các
chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Nhà máy điện nguyên tử
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
Máy bay rải chất độc hoá học
Khí thải công nghiệp
Nước thải
Khí thải xe
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất thải
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Cuộc chiến tranh hoá học đầu tiên
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Các tác nhân gây ô nhiễm môi trường: Các tác nhân vật lí, hoá học, đặc biệt là các chất phóng xạ, các chất độc hoá học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sử dụng quá mức
? Tại sao các tác nhân đó lại gây hậu quả về mặt di truyền? Gây hậu quả như thế nào?
- Các tác nhân đó di sâu vào cơ thể con người làm tăng tần số đột biến gen, đột biến NST dẫn đến làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
? Trình bày hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi trường làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh và tật di truyền.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Nạn nhân của hoá chất Dioxin
Dị dạng do Dioxin
Quái thai do Dioxin
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I - di truyền y học tư vấn
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
1- Di truyền học với hôn nhân
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
? Chứng kiến những hình ảnh đó bản thân em có suy nghĩ gì?

- Cần phải đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và chống gây ô nhiễm môi trường.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Môi trường trong lành
Không khí trong lành
Hãy giữ lấy trái đất trong lành
Các lần sinh không nên quá gần nhau.
Phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25- 34 là hợp lí
Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên dừng lại từ 1- 2 con
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
II- di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình
2- Di truyền học và kế hoạch hoá gia đình
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chuẩn đoán hiện đại về mặt di truyền kết hợp với nghiên cứu phả hệ.
- Nội dung: Chuẩn đoán, cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh di truyền ở thế hệ sau.
I - di truyền y học tư vấn
1- Di truyền học với hôn nhân
- Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các qui định
+ Hôn nhân một vợ, một chồng
+ Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn
III- Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Các tác nhân vật lí, hoá học gây ô nhiễm môi trường làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh và tật di truyền.
-Đấu tranh chống vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học, chống gây ô nhiễm môi trường
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Một cặp vợ chồng khoẻ mạnh sinh người con đầu lòng năm cô vợ 25 tuổi, và đến 15 năm sau mới sinh người thứ hai thì người con này bị si đần bẩm sinh.Họ rất băn khoăn và muốn sinh thêm 1 người con nữa. Em hãy đưa lời khuyên cho họ

Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Bài tập
Đáp án: - Nguyên nhân bị bệnh ở người con thứ 2: Do bà mẹ khi sinh người con thứ hai thì tuổi đã cao ( 40 tuổi), các tế bào đã lão hoá, quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn dẫn đến quá trình giảm phân không bình thường( tế bào giao tử có 2 NST ở cặp thứ 21) làm cho người con có 3 NST ở cặp 21? biểu hiện bệnh Đao: Bé lùn cổ rụt, miệng hơi há lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sau, một mí. bị si đần bẩm sinh và không có con.

- Họ có nên sinh con nữa không? Không nên sinh con nữa vì khi đó tỷ lệ con bị mắc các dị tật bẩm sinh tăng.

Dặn dò
Học bài, trả lời câu hỏi SGK, học thuộc phần ghi nhớ
Xem trước bài công nghệ tế bào.
Bài tập về nhà:
- ở người gen trội A qui định da bình thường, gen lặn tương ứng a qui định da bạch tạng. Các gen nằm trên NST thường. Một người vợ không có biểu hiện bạch tạng có người chồng bị bệnh bạch tạng. Hãy dự đoán khả năng bị bệnh bạch tạng ở các con của họ. Viết sơ đồ lai. Giả thiết không xảy ra đột biến.
Tiết 31- Bài 30: Di truyền học với con người
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ, công tác tốt. Chúc các em học giỏi,chăm ngoan
Xin chân thành cảm ơn