Bài 30. Di truyền học với con người
Chia sẻ bởi Huỳnh Anh Kiệt |
Ngày 10/05/2019 |
122
Chia sẻ tài liệu: Bài 30. Di truyền học với con người thuộc Sinh học 9
Nội dung tài liệu:
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh di truyền và biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó?
1./ Nguyên nhân
Do các tác nhân vật lí, hóa học trong tự nhiên
Do ô nhiễm môi trường
Do rối loạn quá trình trao đổi chất nội bào
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh di truyền và biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó?
1./ Các biện pháp hạn chế
- Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học
- Hạn chế ô nhiễm môi trường
- Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chữa bệnh
- Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây ra các tật, bệnh di truyền
- Khi đã mang gen gây ra các tật, bệnh di truyền thì không nên sinh con
SINH HỌC 9
Tuần 16 tiết 31
BÀI 30
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I./ Di truyền y học tư vấn.
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
III./ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Đây là bệnh di truyền
- Bệnh do gen lặn quy định vì có người trong gia đình đã mắc bệnh
- Không nên sinh con tại vì ở họ có gen gây bệnh
*Bài tập: Nghiên cứu trường hợp sau:
+ Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh. Đây là loại bệnh gì?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
+Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định?
I./ Di truyền y học tư vấn
- Các em đã tư vấn cho đôi trai gái đó, như vậy là các em đã làm nhiệm vụ của di truyền y học tư vấn. Vậy thế nào là di truyền y học tư vấn ?
Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ
Di truyền y học tư vấn có chức năng gì?
Chức năng: Chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên
Xét nghiệm +
Chẩn đoán hiện đại +
Nghiên cứu phả hệ
Di truyền y học tư vấn
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình
1. Di truyền học với hôn nhân
Tình huống: Ông nội của anh Tuấn và ông nội của chị Hoa là hai anh em ruột, anh Tuấn và chị Hoa yêu nhau. Khi 2 bên gia đình biết họ cấm không cho anh Tuấn và chị Hoa kết hôn với nhau, theo em gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng hay sai ? Tại sao?
- Gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng vì theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam quy định những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn với nhau.
▼ Xem thông tin sách giáo khoa thảo luận trả lời các câu hỏi sau:
THẢO LUẬN 2 PHÚT
? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống ?
- Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại biểu hiện dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi thì Luật Hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau ?
- Vì từ đời thứ 5 có sự sai khác về mặt di truyền ( về kiểu gen).
Bảng 30.1. Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Dựa vào bảng 30.1: Giải thích quy định “hôn nhân 1 vợ 1 chồng” của Luật Hôn nhân và gia đình nước ta bằng cơ sở sinh học ?
=> Cơ sở sinh học: Ở từ 18 – 35 tỷ lệ nam: nữ là 1: 1
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1. Di truyền học với hôn nhân
Vì sao nên cấm chẩn đoán giới tính thai nhi?
- Không chẩn đoán giới tính thai nhi sớm hạn chế việc mất cân đối tỷ lệ nam/nữ. Làm thai nhi chậm phát triển
? Vậy di truyền học đã giải thích được những quy định nào trong luật Hôn nhân và gia đình?
Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các quy định:
- Hôn nhân 1 vợ - 1 chồng.
- Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn.
Luật hôn nhân và gia đình của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 09 tháng 6 năm 2000 được gọi là Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.
Điều 1:Nhà nước bảo đảm thực sự chế độ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng, nhằm xây dựng gia đình dân chủ, hoà thuận, hạnh phúc, bền vững.
Điều 7 :Cấm kết hôn trong những trường hợp sau đây :
a) Đang có vợ hoặc có chồng b) Đang mắc bệnh tâm thần không có khả năng nhận thức hành vi của mình ; đang mắc bệnh hoa liễu ;
c) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ ; giữa anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ; giữa những người khác có họ trong phạm vi bốn đời ;
d) Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi.
Từ năm 2006, trong Nghị định số 104/2006/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh dân số đã nghiêm cấm mọi hành vi phổ biến các biện pháp tạo giới tính, chẩn đoán giới tính thai nhi …
2. Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
HS nghiên cứu thông tin SGK :
? Cho biết các tiêu chí của kế hoạch hóa gia đình?
Không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không nên quá gần nhau, 1 cặp vợ chồng chỉ dừng lại ở 1-2 con.
Quan sát hình ảnh
Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35?
- Sinh con ở tuổi ngoài 35 con sinh ra dễ mắc bệnh Đao.
Bảng: Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ.
Quan sát một số hình ảnh sau:
Sinh con ở tuổi vị thành niên (12 tuổi)
Chửa ngoài dạ con
Sinh con sớm
Dị dạng
Chết non
2. Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
Phụ nữ sinh con trong độ tuổi từ 25 - 34 là hợp lý.
Mỗi cặp vợ chồng: 1 – 2 con.
Vậy phụ nữ sinh con ở độ tuổi nào là hợp lí? Mỗi cặp vợ chồng có thể sinh bao nhiêu con?
III./ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Quan sát các hình ảnh về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
(Vụ nổ trong vũ trụ)
(Một vụ thử vũ khí hạt nhân)
Chất phóng xạ có trong lòng đất và các vật dụng quanh ta thường xuyên phân rã xâm nhập vào cơ thể động vật, thực vật rồi qua rau, thịt, sữa đi vào cơ thể người.
Chất phóng xạ có nguồn gốc từ vụ nổ trong vũ trụ, vụ thử vũ khí hạt nhân, một số chất đồng vị phóng
Quan sát hình ảnh
-Trong chiến tranh Mĩ đã sử dụng chất độc điôxin. Xâm nhập vào cơ thể qua da, hô hấp, thức ăn.
Quan sát hình ảnh
(Các loại vỏ thuốc trừ sâu)
(Phun thuốc trừ sâu)
Sử dụng thuốc hóa học phòng trừ sâu bệnh có nhược điểm: Gây ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất, gây độc đối với người, giết chết sinh vật khác ở ruộng.
Khi sử dụng cần lưu ý: Sử dụng đúng qui cách, liều lượng, khi sử dụng phải đeo băng khẩu,đi găng tay, giầy ủng, đeo kính, mặc áo dài tay, quần dài…
Khí thải nhà máy
Nhà máy điện nguyên tử
Tràn dầu
Nước thải
Khí thải xe
Các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
Vỏ chai thuốc trừ sâu
Quan sát hình ảnh
Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất di truyền và gây hậu quả gì đối với con người ?
Các chất phóng xạ và các hóa chất có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra đã làm tăng độ ô nhiễm môi trường, tăng tỷ lệ người mắc bệnh, tật di truyền, bệnh ung thư.
Học sinh chúng ta cần làm gì để góp phần bảo vệ và cải tạo môi trường?
Biên pháp bảo vệ môi trường
(Tuyên truyền bảo vệ môi trường)
(Thu gom rác thải )
Bài tập củng cố
Câu 3 : Ô nhiễm môi trường dẫn đến hậu quả nào sau đây:
a. Sự tổn thất nguồn tài nguyên dự trữ.
b. Sự suy giảm sức khoẻ và mức soáng của con người
c. Ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất.
d. Cả a; b; c đều đúng
d. Cả a; b; c đều đúng
Về nhà
Học sinh cần:
Nắm vững các kiến thức về bệnh và tật di truyền, di truyền học với con người, tham gia tuyên truyền và thực hiện bảo vệ môi trường ở gia đình, khu dân cư, trường học nơi em đang sống bằng các hành động cụ thể, thiết thực.
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
Nêu nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh di truyền và biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó?
1./ Nguyên nhân
Do các tác nhân vật lí, hóa học trong tự nhiên
Do ô nhiễm môi trường
Do rối loạn quá trình trao đổi chất nội bào
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu nguyên nhân phát sinh các tật, bệnh di truyền và biện pháp hạn chế phát sinh các tật, bệnh đó?
1./ Các biện pháp hạn chế
- Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học
- Hạn chế ô nhiễm môi trường
- Sử dụng đúng quy cách các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chữa bệnh
- Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây ra các tật, bệnh di truyền
- Khi đã mang gen gây ra các tật, bệnh di truyền thì không nên sinh con
SINH HỌC 9
Tuần 16 tiết 31
BÀI 30
DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I./ Di truyền y học tư vấn.
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình.
1. Di truyền học với hôn nhân.
2. Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình.
III./ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
- Đây là bệnh di truyền
- Bệnh do gen lặn quy định vì có người trong gia đình đã mắc bệnh
- Không nên sinh con tại vì ở họ có gen gây bệnh
*Bài tập: Nghiên cứu trường hợp sau:
+ Người con trai và người con gái bình thường, sinh ra từ hai gia đình đã có người mắc chứng câm điếc bẩm sinh. Đây là loại bệnh gì?
+ Nếu họ lấy nhau, sinh con đầu lòng bị câm điếc bẩm sinh thì họ có nên tiếp tục sinh con nữa không? Tại sao?
+Bệnh do gen trội hay gen lặn quy định?
I./ Di truyền y học tư vấn
- Các em đã tư vấn cho đôi trai gái đó, như vậy là các em đã làm nhiệm vụ của di truyền y học tư vấn. Vậy thế nào là di truyền y học tư vấn ?
Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền cùng với nghiên cứu phả hệ
Di truyền y học tư vấn có chức năng gì?
Chức năng: Chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên
Xét nghiệm +
Chẩn đoán hiện đại +
Nghiên cứu phả hệ
Di truyền y học tư vấn
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình
1. Di truyền học với hôn nhân
Tình huống: Ông nội của anh Tuấn và ông nội của chị Hoa là hai anh em ruột, anh Tuấn và chị Hoa yêu nhau. Khi 2 bên gia đình biết họ cấm không cho anh Tuấn và chị Hoa kết hôn với nhau, theo em gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng hay sai ? Tại sao?
- Gia đình của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng vì theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam quy định những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn với nhau.
▼ Xem thông tin sách giáo khoa thảo luận trả lời các câu hỏi sau:
THẢO LUẬN 2 PHÚT
? Tại sao kết hôn gần làm suy thoái nòi giống ?
- Kết hôn gần làm đột biến gen lặn có hại biểu hiện dị tật bẩm sinh tăng.
? Tại sao những người có quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi thì Luật Hôn nhân và gia đình cho phép kết hôn với nhau ?
- Vì từ đời thứ 5 có sự sai khác về mặt di truyền ( về kiểu gen).
Bảng 30.1. Sự thay đổi tỷ lệ nam/nữ theo độ tuổi
Dựa vào bảng 30.1: Giải thích quy định “hôn nhân 1 vợ 1 chồng” của Luật Hôn nhân và gia đình nước ta bằng cơ sở sinh học ?
=> Cơ sở sinh học: Ở từ 18 – 35 tỷ lệ nam: nữ là 1: 1
II./ Di truyền học với hôn nhân và kế hoạch hoá gia đình:
1. Di truyền học với hôn nhân
Vì sao nên cấm chẩn đoán giới tính thai nhi?
- Không chẩn đoán giới tính thai nhi sớm hạn chế việc mất cân đối tỷ lệ nam/nữ. Làm thai nhi chậm phát triển
? Vậy di truyền học đã giải thích được những quy định nào trong luật Hôn nhân và gia đình?
Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa học của các quy định:
- Hôn nhân 1 vợ - 1 chồng.
- Những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn.
Luật hôn nhân và gia đình của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 09 tháng 6 năm 2000 được gọi là Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.
Điều 1:Nhà nước bảo đảm thực sự chế độ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng, nhằm xây dựng gia đình dân chủ, hoà thuận, hạnh phúc, bền vững.
Điều 7 :Cấm kết hôn trong những trường hợp sau đây :
a) Đang có vợ hoặc có chồng b) Đang mắc bệnh tâm thần không có khả năng nhận thức hành vi của mình ; đang mắc bệnh hoa liễu ;
c) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ ; giữa anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ; giữa những người khác có họ trong phạm vi bốn đời ;
d) Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi.
Từ năm 2006, trong Nghị định số 104/2006/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh dân số đã nghiêm cấm mọi hành vi phổ biến các biện pháp tạo giới tính, chẩn đoán giới tính thai nhi …
2. Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
HS nghiên cứu thông tin SGK :
? Cho biết các tiêu chí của kế hoạch hóa gia đình?
Không sinh con quá sớm hoặc quá muộn, các lần sinh con không nên quá gần nhau, 1 cặp vợ chồng chỉ dừng lại ở 1-2 con.
Quan sát hình ảnh
Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35?
- Sinh con ở tuổi ngoài 35 con sinh ra dễ mắc bệnh Đao.
Bảng: Sự tăng tỷ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh Đao theo độ tuổi của các bà mẹ.
Quan sát một số hình ảnh sau:
Sinh con ở tuổi vị thành niên (12 tuổi)
Chửa ngoài dạ con
Sinh con sớm
Dị dạng
Chết non
2. Di truyền học với kế hoạch hoá gia đình
Phụ nữ sinh con trong độ tuổi từ 25 - 34 là hợp lý.
Mỗi cặp vợ chồng: 1 – 2 con.
Vậy phụ nữ sinh con ở độ tuổi nào là hợp lí? Mỗi cặp vợ chồng có thể sinh bao nhiêu con?
III./ Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường
Quan sát các hình ảnh về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
(Vụ nổ trong vũ trụ)
(Một vụ thử vũ khí hạt nhân)
Chất phóng xạ có trong lòng đất và các vật dụng quanh ta thường xuyên phân rã xâm nhập vào cơ thể động vật, thực vật rồi qua rau, thịt, sữa đi vào cơ thể người.
Chất phóng xạ có nguồn gốc từ vụ nổ trong vũ trụ, vụ thử vũ khí hạt nhân, một số chất đồng vị phóng
Quan sát hình ảnh
-Trong chiến tranh Mĩ đã sử dụng chất độc điôxin. Xâm nhập vào cơ thể qua da, hô hấp, thức ăn.
Quan sát hình ảnh
(Các loại vỏ thuốc trừ sâu)
(Phun thuốc trừ sâu)
Sử dụng thuốc hóa học phòng trừ sâu bệnh có nhược điểm: Gây ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất, gây độc đối với người, giết chết sinh vật khác ở ruộng.
Khi sử dụng cần lưu ý: Sử dụng đúng qui cách, liều lượng, khi sử dụng phải đeo băng khẩu,đi găng tay, giầy ủng, đeo kính, mặc áo dài tay, quần dài…
Khí thải nhà máy
Nhà máy điện nguyên tử
Tràn dầu
Nước thải
Khí thải xe
Các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
Vỏ chai thuốc trừ sâu
Quan sát hình ảnh
Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất di truyền và gây hậu quả gì đối với con người ?
Các chất phóng xạ và các hóa chất có trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra đã làm tăng độ ô nhiễm môi trường, tăng tỷ lệ người mắc bệnh, tật di truyền, bệnh ung thư.
Học sinh chúng ta cần làm gì để góp phần bảo vệ và cải tạo môi trường?
Biên pháp bảo vệ môi trường
(Tuyên truyền bảo vệ môi trường)
(Thu gom rác thải )
Bài tập củng cố
Câu 3 : Ô nhiễm môi trường dẫn đến hậu quả nào sau đây:
a. Sự tổn thất nguồn tài nguyên dự trữ.
b. Sự suy giảm sức khoẻ và mức soáng của con người
c. Ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất.
d. Cả a; b; c đều đúng
d. Cả a; b; c đều đúng
Về nhà
Học sinh cần:
Nắm vững các kiến thức về bệnh và tật di truyền, di truyền học với con người, tham gia tuyên truyền và thực hiện bảo vệ môi trường ở gia đình, khu dân cư, trường học nơi em đang sống bằng các hành động cụ thể, thiết thực.
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Huỳnh Anh Kiệt
Dung lượng: |
Lượt tài: 2
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)