Bài 30. Dấu gạch ngang

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN VĨNH THUẬN
TRƯỜNG TH&THCS VĨNH PHONG 4

NAM H?C: 2009- 2010
Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh
đến dự giờ thăm lớp
Môn Ngữ Văn 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trích đoạn “Nỗi oan hại chồng” có mấy nhân vật?Những nhân vật nào là nhân vật chính thể hiện xung đột kịch?Những nhân vật đó thuộc vai nào trong chèo và đại diện cho ai?
Năm nhân vật:
-Thị Kính,Thiện Sĩ,Sùng ông,Sùng bà,Mãng ông.
-Cả năm nhân vật đều tập trung thể hiện xung đột kịch nhưng tập trung thể hiện cao nhất là Thị Kính và sùng Bà.
- Sùng bà thuộc nhân vật mụ ác,Thị Kính thuộc vai nữ chính trong chèo.Sùng bà đại diện cho tầng lớp địa chủ phong kiến;Thị Kính đại diện cho người phụ nữ lao động,người dân thường.
I CễNG D?NG C?A D?U G?CH NGANG
1.Trong mỗi câu sau, dấu gạch ngang được dùng để làm gì?

a. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi -mùa xuân của Hà Nội thân yêu...
(Vũ Bằng)
- Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
b. Có người khẽ nói:
Bẩm dễ có khi đê vỡ!
Ngài cau mặt, gắt rằng:
- Mặc kệ!
(Phạm Duy Tốn )
- Đặt ở đầu dòng để đánh
dấu lời nói trực tiếp của nhân vật
1.Trong mỗi câu sau, dấu gạch ngang được dùng để làm gì?

-D?u g?ch ngang du?c dựng d? li?t kờ(li?t kờ cỏc cụng d?ng c?a d?u ch?m l?ng)
TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
I CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
c. Dấu chấm lửng được dùng để:
-T? ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng ngắt quãng;
- Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm.
d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu ( xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này ) lại quả quyết rằng Phan Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.

-Nối các bộ phận nằm trong một liên danh
Dấu gạch ngang có những công dụng gì?
GHI NHỚ 1
Dấu gạch ngang có những công dụng sau:
–Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích,giải thích trong câu.
–Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật
–Dùng để liệt kê
–Nối các từ nằm trong một liên danh
Bài tập vận dụng
Đặt câu có sử dụng dấu gạch ngang
Anh hùng Nguyễn Trung Trực–niềm tự hào của nhân dân Kiên Giang.
Nguyễn Bính–ông vua thơ tình của nền văn học Việt.


II PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VÀ DẤU GẠCH NỐI
1. Xét ví dụ:
“Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren – Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.”
( Nguyễn Ái Quốc)


Trong ví dụ trên,dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng làm gì?
Dấu gạch nối dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
CÂU HỎI THẢO LUẬN ( 4’)
Hãy tìm điểm khác nhau giữa dấu gạch ngang và dấu gạch nối.
=> Là dấu chính tả,


=>Là dấu câu,
Ra-đi-ô, Vi-ô-lông...
viết ngắn hơn.
viết dài hơn.
PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VÀ DẤU GẠCH NỐI
Dấu gạch nối khác dấu dấu gạch ngang ở điểm nào?
Ghi nhớ 2
–Dấu gạch nối dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.Dấu gạch nối không phải là một dấu câu.
–Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
Bài tập vận dụng
Đặt dấu gạch ngang và dấu gạch nối vào vị trí thích hợp:
a Sài Gòn hòn ngọc Viễn Đông đang từng ngày, từng giờ thay da đổi thịt.
b Nghe ra đi ô vẫn là một thói quen thú vị của những người lớn tuổi.
–
-
-
II LUYỆN TẬP
1.BT 1 SGK tr 130.
Nêu công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau:
a. Mùa xuân của tôi -Mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội -là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...
( Vũ Bằng )
? Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.

TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
b. Chỉ có anh lính dõng An Nam bồng súng chào ở cửa ngục là cứ bảo rằng, nhìn qua chấn song, có thấy một sự thay đổi nhẹ trên nét mặt người tù lừng tiếng. Anh quả quyết - cái anh chàng ranh mãnh đó - rằng có thấy đôi ngọn râu mép người tù nhếch lên một chút rồi lại hạ xuống ngay, và cái đó chỉ diễn ra có một lần thôi.
(Nguyễn �i Quốc)
c. -Quan cú cỏi mu hai s?ng trờn chúp s?!M?t chỳ bộ con th?m thỡ.
-?!Cỏi ỏo d�i d?p ch?a!-M?t ch? con gỏi th?t ra.
(Nguyễn �i Quốc)

? đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật, đánh dấu bộ phận giải thích.

TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
II LUYỆN TẬP
1.BT 1 SGK tr 130.
Nêu công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau:
d. Tàu Hà Nội - Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
 Nối các bộ phận trong một liên danh
BT2: Nêu công dụng của cỏc dấu gạch nối trong vớ d? du?i dõy.
- Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con. Lệnh từ Béc-lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các trường vùng An-dát và Lo-ren...
(An-phông-xơ Đô-đê)
? Nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài(Bộc-lin,An-dat,Lo-ren).

TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
II LUYỆN TẬP
BT3: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang:
a. Thị Kính - con gái Mãng ông - là người phụ nữ hiền lành nết na.
b. Trong hội trường, các học sinh ưu tú từ Hà nội - Huế - Thành phố hồ Chí Minh đã hân hoan về họp mặt.

TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
II LUYỆN TẬP
Nói về một nhân vật trong vở chèo “Quan Âm Thị Kính”
b.Nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước
TỔNG KẾT
1. Dßng nµo kh«ng ®óng khi nãi vÒ c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang?
§Æt ë gi÷a c©u ®Ó ®¸nh dÊu bé phËn chó thÝch gi¶i thÝch.


C. §Ó nèi c¸c tõ cïng n»m trong mét liªn danh.
D. §Æt ë ®Çu dßng ®Ó ®¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt hoÆc ®Ó liÖt kª.
B. Để n?i các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
2. Những dấu hiệu nào giúp em nhận diện được dấu gạch nối.
A. Dấu gạch nối không phải là một dấu câu.
B. Dấu gạch nối chỉ dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
C. Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
D. Cả A, B, C.

TIẾT 122 – DẤU GẠCH NGANG
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Học thuộc ghi nhớ
-Bài tập về nhà:Viết một đoạn văn ngắn từ 3-5 câu có sử dụng dấu gạch ngang và dấu gạch nối(chủ đề về môi trường)
-Chuẩn bị bài ôn tập tiếng Việt