Bài 30. Dấu gạch ngang

Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo về dự giờ lớp 7C
Bài tập:
Trong mỗi câu sau, dấu gạch ngang được dùng để làm gì?
a, Đẹp quá đi, mùa xuân ơi mùa xuân của Hà Nội thân yêu [.].
(Vũ Bằng)
b. Có người khẽ nói :
- Bẩm, dễ có khi đê vỡ !
Ngài cau mặt, gắt rằng:
- Mặc kệ !
(Phạm Duy Tốn)
c, Dấu chấm lửng được dùng để :
- Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết ;
- Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng ;
- Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm.
(Ngữ văn 7, tập hai)
d, Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va -ren- Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren ; cái đó thì cũng có thể.
(Nguyễn ái Quốc)

Dấu gạch ngang có những công dụng sau:
Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích giải, thích trong câu;
Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;
Nối các từ nằm trong một liên danh.
Ghi nhớ:
Bài tập bổ sung :
Chỉ ra bộ phận chú thích trong câu sau? Ngoài dấu gạch ngang để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích, người ta còn dùng dấu câu nào?

1d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va -ren- Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren ; cái đó thì cũng có thể.
(Nguyễn ái Quốc)
a. Bác tôi - cụ Nguyễn Đạo Quán - là người giữ cuốn gia phả ấy.
b. Bác tôi , cụ Nguyễn Đạo Quán , là người giữ cuốn gia phả ấy.
c. Bác tôi (cụ Nguyễn Đạo Quán )là người giữ cuốn gia phả ấy.
Cần phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối:
Dấu gạch nối không phải là dấu câu. Nó chỉ để dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
Ghi nhớ :
LuyÖn tËp

Bµi tËp 1: H·y nªu râ c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang trong nh÷ng c©u d­íi ®©y:
a. Mïa xu©n cña t«i – mïa xu©n B¾c ViÖt , mïa xu©n cña Hµ Néi – lµ mïa xu©n cã m­a riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiÕng nh¹n kªu trong ®ªm xanh, cã tiÕng trèng chÌo väng l¹i tõ nh÷ng th«n xãm xa xa, cã c©u h¸t huª t×nh cña c« g¸i ®Ñp nh­ th¬ méng…
(Vò B»ng)


c.– Quan cã c¸i sõng trªn chãp sä ! – Mét chó bÐ con thÇm th×.
– å! C¸i ¸o nµy ®Ñp chöa ! – Mét chÞ con g¸i thèt ra.
(NguyÔn ¸i Quèc)


d. Tµu Hµ Néi – Vinh khëi hµnh lóc 21 giê.

=> Đặt ở giữa câu dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
=> Đặt ở đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.
- Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
=> Đặt ở giữa câu dùng để nối các bộ phận trong một liên danh.

Bài tập 2:
Hãy nêu rõ công dụng của các dấu gạch nối trong ví dụ dưới đây:
– C¸c con ¬i, ®©y lµ lÇn cuèi cïng thÇy d¹y c¸c con. LÖnh tõ BÐc-lin lµ tõ nay chØ d¹y tiÕng §øc ë c¸c tr­êng vïng An- d¸t vµ Lo-ren
(An-ph«ng-x¬ §«- ®ª)
=> Nèi c¸c tiÕng trong tªn riªng n­íc ngoµi.

Bài tập 3: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang :
a. Nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị Kính
Nhân vật Sùng bà
Nhân vật Thị Kính và Thiện Sĩ
Bài tập 4 - SBT(81- 82)
Có thể dùng dấu phẩy để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu sau đây không ? Vì sao?
Bà cụ Lềnh - mẹ bác Năm - chạy ra săn đón hỏi công việc làm ăn ra sao. Bác chán nản đáp :
- Thì cũng như ở nhà chứ gì mà bu phải hỏi rối.
( Đình Hiếu)
Không thể dùng dấu phẩy để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích. Vì nếu đánh dấu phẩy người đọc có thể hiểu là: Có hai người (bà cụ Lềnh, mẹ bác Năm) chạy ra sân hỏi công việc.

Trò chơi
Ai nhanh hơn nào?
Luật chơi
- Số lượng: Hai đội chơi (mỗi đội 3 em)
- Nhiệm vụ của các đội chơi như sau:
Trên bảng là các câu văn, đoạn văn chưa có dấu chấm phẩy, dấu chấm lửng, dấu gạch ngang , dấu gạch nối. Nhiệm vụ của các em là phải chọn từng loại dấu cho thích hợp điền vào ô trong đó. Lần lượt từng em lên điền một, điền xong chạy về đưa phấn cho em kia rồi em kia mới được lên điền tiếp. Đội nào làm nhanh, đúng sẽ là đội chiến thắng.
- Thời gian cho các em là : 2 phút

a.Em đặt vội quyển sổ và cây bút lên bàn
( ) Thưa cô , em không dám nhận( ) em không được đi học nữa.
( ) Sao vậy? ( ) Cô Tâm sửng sốt.
(Cuộc chia tay của những con búp bê- Khánh Hoài)

b. Trong đình, đèn thắp sáng trưng ( ) nha lệ lính tráng, kẻ hầu người hạ, đi lại rộn ràng.
(Phạm Duy Tốn - Sống chết mặc bay)
c. En ( ) ri ( ) cô này! Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó.
( Mẹ tôi - ét - môn - đô đơ A - mi - xi )
-
-
;
-
.
-
-
Củng cố - Dặn dò
Hoàn thành nốt các bài tập còn lại.
Viết đoạn văn có dùng dấu gạch ngang, dấu gạch nối.
- Soạn bài Ôn tập Tiếng Việt
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
Chúc các em học giỏi, ngoan
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
Chúc các em học giỏi, ngoan
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô
Chúc các em học giỏi, ngoan