Bài 30. Dấu gạch ngang

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 7 /1
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Nêu công dụng của dấu của dấu chấm lửng?
Câu 2: Nêu công dụng của dấu của dấu chấm phẩy?
Tuần 33 Tiết 122
Tiếng việt
DẤU GẠCH NGANG
I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
II.PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VỚI DẤU GẠCH NỐI
III.LUYỆN TẬP
I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
a. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu [.]
(Vũ Bằng)
b. Có người khẽ nói:
- Bẩm, có khi đê vỡ!
Ngài cao mặt, gắt rằng:
-Mặc kệ! (Phạm Duy Tốn)
c. Dấu chấm lửng dùng để:
-Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
-Làm giãn nhịp điệu của câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
(Ngữ văn 7, tập hai)
d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren ; cái đó thì cũng có thể.
Ví dụ: Trong các câu dấu gạch ngang được dùng để làm gì?
I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
Ví dụ:
=> Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích,giải thích trong câu (mùa xuân của Hà Nội thân yêu).
b. Có người khẽ nói:
-Bẩm, có khi đê vỡ!
Ngài cao mặt, gắt rằng:
-Mặc kệ! (Phạm Duy Tốn)
a. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu [.]
(Vũ Bằng)
=> Đặt đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật (- Bẩm, có khi đê vỡ!; - Mặc kệ! )
c. Dấu chấm lửng dùng để:
-Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
-Làm giãn nhịp điệu của câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
(Ngữ văn 7, tập hai)
=> Đặt đầu dòng để liệt kê (liệt kê các công dụng dấu chấm lửng).
d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren ; cái đó thì cũng có thể.
=> Nối các từ nằm trong một liên danh (tên ghép) (Va-ren - Phan Bội Châu ).
Ghi nhớ:
Dấu gạch ngang có những công dụng sau:
-Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;
-Đặt đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;
-Nối các từ nằm trong một liên danh (tên ghép).
BÀI TẬP NHANH:
Dấu gạch ngang trong câu sau dùng để làm gì?
"Sùng bà - mẹ chồng Thị Kính - đã tàn nhẫn đuổi Thị Kính ra khỏi nhà mình, bất chấp lời kêu oan thảm thiết của nàng".
=>Dấu gạch ngang đặt đầu câu dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
Tuần 33 Tiết 122
Tiếng việt
DẤU GẠCH NGANG
I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
II.PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VỚI DẤU GẠCH NỐI
II.PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VỚI DẤU GẠCH NỐI
Ví dụ: Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren ; cái đó thì cũng có thể.
=>Dấu gạch nối dùng để nối các tiếng trong từ mượn gồm nhiều tiếng (Va-ren)
=>Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
Ghi nhớ:
-Dấu gạch nối không phải là một dấu câu. Nó dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
-Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
CỦNG CỐ
*Dòng nào không nói lên cong dụng của dấu gạch ngang?
a. Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
b. Để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
c. Đặt đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;
d. Để nối các từ nằm trong một liên danh (tên ghép).
Tuần 33 Tiết 122
Tiếng việt
DẤU GẠCH NGANG
I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU GẠCH NGANG
II.PHÂN BIỆT DẤU GẠCH NGANG VỚI DẤU GẠCH NỐI
III.LUYỆN TẬP
III.LUYEÄN TAÄP
1.Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau đây:
a.Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng .
(Vũ Bằng)
=> Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu (mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội)
III.LUYEÄN TAÄP
1.Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau đây:
b.Chỉ có anh lính võng An Nam bồng súng chào ở cửa ngục là cứ bảo rằng, nhìn qua chấn song, có thấy một sự thay đổi nhẹ trên nét mặt người tù lừng tiếng. Anh quả quyết - cái anh chàng ranh mãnh đó - rằng có thấy đôi ngọn râu mép người tù nhếch lên một chút rồi lại hạ xuống ngay, và cái đó chỉ diễn ra có một lần thôi.
(Nguyễn Ái Quốc)
=> Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích trong câu (mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội)
III.LUYEÄN TAÄP
1.Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau đây:
c. - Quan có cái mũ hai sừng trên chóp sọ! - Một chú bé con thầm thì.
- Ồ! Cái áo dài đẹp chửa! - Một chị con gái thốt ra.
(Nguyễn Ái Quốc)
Dấu gạch ngang thứ nhất, thứ ba dùng đánh dấu lời dẫn trực tiếp của nhân vật (chú bé con và chị con gái).
Dấu gạch ngang thứ hai, thứ tư dùng để đánh dấu bộ phận chú thích ( "Một chú bé con thầm thì." và "Một chị con gái thốt ra.")
III.LUYEÄN TAÄP
1.Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu sau đây:
d. Tàu Hà Nội - Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
Dấu gạch ngang dùng d? n?i hai t? trong m?t liên danh ( Hà nội - Vinh)
e. Thừa Thiên - Huế là một tỉnh giàu tiềm năng kinh doanh du lịch.
Dấu gạch ngang dùng d? n?i hai t? trong m?t liên danh (Thừa Thiên - Huế )
III.LUYEÄN TAÄP
2.Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch nối trong ví dụ dưới đây:
c. - Cá con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con. Lệnh từ Béc-lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các trường vùng An-dát và Lo-ren.
(An-phông-xơ Đô-đê)
Dấu gạch nối dùng để nối các tiếng trong tên riêng từ mượn gồm nhiều tiếng (Béc-lin, An-dát và Lo-ren)
III.LUYEÄN TAÄP
3.Đặt câu có dùng dấu gạch ngang:
a. Nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị Kính.
Mãng ông - cha của Thị Kính - là một người nông dân nghèo.
Thiện sĩ - chồng của Thị Kính - là người nhu nhược, vô trách nhiệm.
=> (dấu gạch ngang dùng đánh dấu bộ phận chú thích)
b. Nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước.
Trong căn phòng chính của hội trường, các đại diện học sinh - những người đạt nhiều thành tích xuất sắc trong học tập và vượt khó để vươn lên - đã hân hoan về họp mặt.
=> (dấu gạch ngang dùng đánh dấu bộ phận chú thích)
III.LUYEÄN TAÄP
3.Đặt câu có dùng dấu gạch ngang:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
*Chuẩn bị bài cũ:
-Học bài (ghi nhớ)
-Làm hoàn chỉnh các bài tập
*Chuẩn bị bài mới:" Ôn tập phần tiếng việt"
-Ôn tập lại phần lí thuyết các kiểu câu đơn
-Ôn tập phần lí thuyết các dấu câu đã được học