Bài 30. Dấu gạch ngang

Kiểm tra bài cũ
DẤU GẠCH NGANG
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
Đẹp quá đi, mùa xuân ơi mùa xuân của Hà Nội thân yêu[…].
( Vũ Bằng )
b) Có người khe khẽ nói :
Bẩm, dễ có khi đê vỡ !
Ngài cau mặt, gắt rằng :
Mặc kệ !
( Phạm Duy Tốn )
Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.
Đặt ở giữa dòng để đánh dấu bộ phận chú thích, trong câu.
mùa xuân của Hà Nội thân yêu
Tiết 122
d) Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren Phan
Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.
(Nguyễn Ái Quốc)
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
c) Dấu chấm lửng dùng để :
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa liệt kê hết ;
Thể hiện chỗ lời nói bị bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
(Ngữ văn 7, tập hai)
. . . . . . . .
Đặt ở đầu dòng được dùng để liệt kê.
DT
DT
Nối các từ trong một liên danh.
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
b) Có người khe khẽ nói :
Bẩm, dễ có khi đê vỡ !
Ngài cau mặt, gắt rằng :
Mặc kệ !
Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.
c) Dấu chấm lửng dùng để :
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa liệt kê hết ;
Thể hiện chỗ lời nói bị bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
Làm giãn nhịp điệu câu văn, …. hài hước, châm biếm.
Đặt ở đầu dòng được dùng để liệt kê.
Đẹp quá đi, mùa xuân ơi mùa xuân của Hà Nội thân yêu […]
Đặt ở giữa dòng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
mùa xuân của Hà Nội thân yêu
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
Ghi nhớ : sgk
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
d) Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va ren Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va ren; cái đó thì cũng có thể. (Nguyễn Ái Quốc)
Không phải là một dấu câu
Gạch ngắn
Gạch dài
Nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài (từ mượn) gồm nhiều tiếng.
Nối các từ nằm
trong một liên danh
Là một dấu câu
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
Không phải là một dấu câu
Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
Là một dấu câu
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
* Bài tập
II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
Ghi nhớ : sgk
Điền dấu gạch nối và dấu gạch ngang vào vị trí thích thích hợp.
Bố em vừa mua một cái ra đi ô.
Trường em tổ chức đi du lịch ở Đầm Sen Suối Tiên Đại Nam.
Trên in tơ nét có nhiều thông tin bổ ích phụ vụ cho việc học của chúng em.
…
…
…
…
…
…
Bài 1: Công dụng của dấu gạch ngang :

a. Mùa xuân của tôi – mùa xuân của Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là
mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm
xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát
huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...
(Vũ Bằng)
=> Đặt giữa câu đánh dấu bộ phận chú thích.
b. – Quan có cái mũ hai sừng trên chóp sọ! – Một chú bé con thầm thì.
– Ồ! Cái áo dài đẹp chửa! – Một chị con gái thốt ra.
(Nguyễn Ái Quốc)
=> Đánh dấu lời nói của nhân vật và bộ phận chú thích trong câu.
c. Tàu Hà Nội – Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
=> Nối các từ trong một liên danh.
d. Thế Lữ là một trong những nhà thơ nổi tiếng của Văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945.
=> Nối các liên số.

III. Luyện tập:
Hà Nội
Vinh
1930
1945
Bài tập 2 : Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch nối trong ví dụ dưới đây :
Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con. Lệnh từ Béc lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các trường vùng An dát và Lo ren.
(An phông xơ Đô đê)
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
III. Luyện tập
d, e) Nối các từ trong một liên danh.
Bài tập 1:
Dấu gạch dùng để nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài.
Đặt ở giữa dòng đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
a, b) Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
c) Đặt ở đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.
DẤU GẠCH NGANG
Tiết 122
I. Công dụng của dấu gạch ngang
II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
III. Luyện tập
Bài tập 3 : Đặt câu có dùng dấu gạch ngang :
Nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị Kính.
Nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước.
a) Thị Kính nhân vật nữ chính trong vở chèo “Quan Âm Thị Kính”, là một phụ nữ hiền dịu, nết na.
1. Dòng nào sau đây nói đúng về công dụng của dấu gạch ngang ?
Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
Nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
Nối các từ nằm trong một liên danh.
2. Hãy điền dấu gạch ngang và dấu gạch nối vào vị trí thích hợp
Hãng hàng không Việt Nam đã thực hiện thành công chuyến bay Hà Nội Mát cơ va.
 Dấu gạch ngang dùng để nối các từ trong một liên danh.
…
…
…
3. Dấu gạch ngang trong các câu sau có công dụng gì ?
a) Một số làn điệu dân ca Huế :
Chèo cạn, bài thai.
Hò đưa linh, hò giã gạo, hò lơ, hò ô.
Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam, …


b) Thầy giáo nở một nụ cười tươi, nhìn các em và nói :
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi.
 Liệt kê các làn điệu dân ca Huế.
 Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật.