Bài 30. Dấu gạch ngang

KIỂM TRA BÀI CŨ:

Em hãy cho biết dấu chấm lửng dùng để làm gì? Lấy ví dụ?
Tiết123

DẤU GẠCH NGANG
Dấu gạch ngang đặt ở giữa
câu được dùng để làm gì?
a/-Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của
Hà Nội thân yêu [...].
?
Dấu gạch ngang đánh dấu phần phụ chú
I. Công dụng của dấu gạch ngang
b.Có người khẽ nói:
Bẩm, dễ có khi đê vỡ!
Ngài cau mặt, gắt rằng:
Mặc kệ!
?
Dấu gạch ngang đặt ở đầu dòng dùng để làm gì?
Dấu gạch ngang đánh dấu lời nói trực tiếp.
c. Dấu chấm lửng được dùng để:
Tỏ ý còn nhiều sự vật chưa được liệt kê hết;
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng ngắt quãng
Làm giảm nhịp điệu câu văn chuẩn bị cho sự xuất hiện
của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước,
châm biếm.
Dấu gạch ngang đặt ở đầu dòng dùng để làm gì?

Dấu gạch ngang để đánh dấu sự liệt kê.
?

d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến
Va-ren - Phan Bội Châu ( xin chẳng dám nêu tên
nhân chứng này )lại quả quyết rằng( Phan ) Bội Châu
đã nhổ vào mặt Va- ren; cái đó thì cũng có thể.

?

Dấu gạch ngang để đánh dấu nối các từ trong
một liên danh.
Dấu gạch ngang dùng để làm gì?


Vậy, dấu gạch
ngang có những
công dụng nào?
?
Trả lời
- Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;
- Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;
- Nối các từ nằm trong một liên danh.

Ghi nhớ
SGK / 130
II. Phân biệt dấu gạch ngang và dấu gạch nối

?
Dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng để làm gì?
?
Cách viết dấu gạch nối có gì khác so với dấu gạch ngang?
Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang
? Cần phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối:
- Dấu gạch nối không phải là dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
- Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.

Ghi nhớ
SGK / 130
III. Luyện tập
Bài tập1:
Nêu rõ công dụng của dấu gạch ngang trong những câu dưới đây:
a/ Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là
mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong
đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xa xa, có câu
hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...
Dấu gạch
ngang để đánh dấu
phần phụ
chú
b.Chỉ có anh lính dõng An Nam bồng súng chào ở cửa ngục là cứ
bảo rằng, nhìn qua chấn song, có thấy một sự thay đổi nhẹ trên
nét mặt người tù lừng tiếng. Anh quả quyết - cái anh chàng
ranh mảnh đó - rằng có thấy đôi ngọn râu mép người tù nhết
lên một chút rồi lại hạ xuống ngay, và cái đó chỉ diễn ra có một
lần thôi.
Đọc đoạn văn và cho biết dấu gạch ngang có công dụng gì?
Đánh dấu phần phụ chú
c.- Quan có cái mũ hai sừng trên chóp sọ! - Một
chú bé con thầm thì.
- Ô! Cái áo dài đẹp chửa! - Một chị con gái thốt ra.

Công dụng của
dấu gạch ngang
?

Dấu gạch ngang để đánh dấu lời nói trực tiếp.
d. Tàu Hà Nội - Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
Dấu gạch ngang dùng để làm gì?


Dấu gạch ngang để đánh dấu nối hai liên danh.
e. Thöøa Thieân – Hueá laø moät tænh giaøu tieàm naêng.
Dấu gạch ngang dùng để làm gì?


Dấu gạch ngang để đánh dấu nối hai liên danh.

Bài tập2: Hãy nêu công dụng của các dấu gạch nối trong ví dụ dưới đây:
Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con. Lệnh từ Béc-lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các trường vùng An-dát và Lo-ren...
- Noái caùc tieáng trong moät töø phieân aâm:
( Beùc-Lin, An-deùt, Lo-ren)
Bài tập 3:
Nhóm 1+2: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị Kính.
Nhóm 3+4: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước.

III.- Luyện tập
I.- Công dụng của dấu
gạch ngang
II.- Phân biệt dấu gạch
ngang và dấu gạch nối
Bài học
1/ Câu phân loại theo mục đích nói, phân loại
theo cấu tạo
+ Nêu khái niệm
+ Công dụng và cách sử dụng
2/ Dấu câu: các dấu câu đã học( dấu chấm; dấu
phẩy; dấu chấm phẩy ;dấu chấm lửng; dấu gạch
ngang
+ Công dụng của dấu câu,ví dụ minh họa
Chuẩn bị bài mới:
Ôn tập phần Tiếng Việt
