Bài 3. Quá trình tạo lập văn bản

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy đọc thuộc lòng 4 bài ca dao về tình cảm gia đình.
Em thích nhất bài ca dao nào ? Tại sao ?
TÌNH HUỐNG
???
???
Trong lúc
thầy giáo vắng mặt,
có hai bạn học sinh
đã gây gổ đánh nhau.
Khi thầy trở lại thấy lớp rất mất trật tự.
Thầy gọi bạn lớp trưởng lên và hỏi lí do.
Nếu em là bạn lớp trưởng ấy, em sẽ làm gì?
Trong một giờ học, thầy giáo có việc đột xuất phải
ra ngoài 5 phút. Thầy yêu cầu lớp tự quản và giữ trật tự.
Tiết 12
QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
Ý NGHĨA CỦA VIỆC
TẠO LẬP VĂN BẢN
Đối với người nói (người viết):
Trình bày sự vật, sự việc và bộc lộ
suy nghĩ, tình cảm của mình
Đối với người nghe (người đọc):
Hiểu được sự vật, sự việc và tâm tư,
tình cảm của người nói.
Đề 1
Em con ham chơi điện tử
nên bỏ bê việc học hành.
Con hãy viết một bức thư
khuyên nhủ em.
Chat
Game
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN
Tình huống 1
Đề 2
Vì đi trọ học xa
nên em con rất nhớ nhà,
ảnh hưởng tới kết quả học tập.
Con hãy viết một bức thư
động viên em.
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN
Tình huống 2
Viết cho em, đứa em – ham chơi
Viết cho em, đứa em - nhớ nhà
- Mục đích
Viết để khuyên nhủ em từ bỏ đam mê xấu
Viết để động viên em vượt qua nỗi nhớ, cố gắng học tốt
- Nội dung
Viết về tác hại của trò chơi điện tử
Thông cảm, sẻ chia và động viên em nỗ lực học tập
- Cách thức
Phân tích bảo ban bằng lí lẽ
Tâm tình, thuyết phục bằng tình cảm
- Đối tượng
Đề 1
Đề 2
Định hướng
Bước 1: Định hướng văn bản
Lí do viết thư: Lo lắng trước tình trạng đam mê điện tử của em.
Mở bài
Lí do viết thư: Thương nhớ em và lo lắng khi em không yên tâm học tập.
Đề 1
Bố cục
Đề 2
Bước 2: Xây dựng bố cục
Cảnh báo về tác hại của trò chơi điện tử:
Lãng phí thời gian, sức lực, tiền bạc
Ảnh hưởng tới kết quả học tập
Dễ bị tiêm nhiễm văn hoá không lành mạnh, ảnh hưởng tới quá trình hình thành nhân cách sau này.
Thái độ của mọi người trước sự đam mê điện tử của em:
Bố mẹ buồn rầu
Thầy cô thất vọng
Anh (chị) lo lắng
Trách nhiệm hiện tại của bản thân em:
Tu dưỡng đạo đức
Chăm lo học tập
Tình yêu và sự hi vọng của gia đình dành cho em:
Luôn yêu thương em.
Mong muốn em học tốt
Hi vọng em sớm trưởng thành, độc lập.
Giải pháp giúp em vơi nỗi nhớ nhà: viết thư, gọi điện, tranh thủ về thăm nhà,…
Thuyết phục em chuyển hoá nỗi nhớ thành động lực học tập
Hăng say học tập sẽ át đi nỗi nhớ
Học tập tốt là món quà tinh thần lớn tặng gia đình
Thân bài
Đề 1
Bố cục
Đề 2
Bước 2: Xây dựng bố cục
Mong em từ bỏ đam mê điện tử để chăm lo học tập tốt
Kết bài
Chúc em nghị lực hơn và có kết quả học tập tốt
Yêu cầu về hình thức: đúng chính tả, ngữ pháp, có tính liên kết và mạch lạc.
Học sinh tự kiểm tra việc thực hiện các bước 1, 2, 3. Sửa chữa các phần sai và bổ sung các phần thiếu.
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý ghi trong bố cục
Yêu cầu về nội dung: sát với bố cục, đầy đủ ý.
Bước 4: Kiểm tra
Đề 1
Bố cục
Đề 2
Nhiệm vụ
Cụ thể
1
Định hướng văn bản
Về đối tượng: Nói, viết cho ai ?
Về mục đích: Để làm gì ?
Về nội dung: Về cái gì ?
Về cách thức: Như thế nào ?
2
Xây dựng bố cục
Yêu cầu: rành mạch, hợp lí, đúng định hướng ở bước 1
3
Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục
Hình thức: Lời văn trong sáng, có tính liên kết và mạch lạc.
Nội dung: chính xác, sát với bố cục.
Bước
4
Kiểm tra
Việc thực hiện các bước 1, 2, 3; sửa chữa những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu.
Ghi nhớ: Quá trình tạo lập văn bản
Bài tập 2 (SGK trang 46):
Bài viết của bạn không phù hợp vì bạn đã định hướng sai ở trong bước 1. Cụ thể như sau:
Viết cho thầy cô
Viết cho bạn bè
- Mục đích
Viết để tường thuật lại quá trình học tập của bản thân.
Viết để truyền kinh nghiệm học tốt.
- Nội dung
Báo cáo thành tích học tập.
Báo cáo kinh nghiệm học tập.
- Cách thức
Xưng hô thầy – em (con).
Xưng hô bạn - mình
- Đối tượng
Định hướng sai
Định hướng đúng
Yêu cầu định hướng
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 3 (SGK trang 46-47): Cách trình bày dàn bài (cách trình bày bước 2)
Các câu trong dàn bài phải rõ ý, ngắn gọn, nhưng không cần hoàn chỉnh, không cần tuyệt đối đúng ngữ pháp và không nhất thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau. Vì dàn bài mới chỉ là dạng đề cương, chưa phải là bản thân văn bản.
Các phần, các mục lớn nhỏ trong dàn bài được phân biệt với nhau qua một hệ thống kí hiệu nhất quán và việc trình bày các mục phải thống nhất, rõ ràng, rành mạch, hợp lí.
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 4 (SGK trang 47):
Để viết bức thư phải thực hiện lần lượt 4 bước tạo lập văn bản.
Mở bài: Lí do viết thư
II. LUYỆN TẬP
Bước 1: Định hướng
Viết cho bố
- Mục đích
Viết để xin lỗi bố
- Nội dung
Thể hiện nỗi ân hận và xin được tha thứ
- Cách thức
Chân thành, hối lỗi.
- Đối tượng
Bước 2: Xây dựng bố cục
Thân bài:
- Ý lớn 1: Bày tỏ sự ân hận
Ân hận vì đã nói lời thiếu lễ độ
Ân hận vì đã làm bố mẹ buồn
Ân hận vì vi phạm đạo làm con
- Ý lớn 2: Xin được tha thứ
Nhận lỗi
Tự đặt hình phạt cho bản thân
Xin bố tha thứ

Kết bài: Lời hứa không tái phạm

II. LUYỆN TẬP
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý thành bài văn.
Bước 4: Kiểm tra.
Bài tập Về nhà
? Em hóy vi?t m?t van b?n d?a theo b? c?c dó thi?t l?p ? b�i 4.

Xin trân trọng cảm ơn Quý Thầy Cô !
Cảm ơn các em học sinh !