Bài 3. Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người

TRƯỜNG THCS BÌNH AN
NGỮ VĂN 7

GV: Nguyễn Thị Trường
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng và nêu nội dung, nghệ thuật của hai bài ca dao về tình cảm gia đình đã học.
Tìm thêm hai ví dụ khác có nội dung tương tự.
NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I/ Tìm hiểu chung :

Đây là các bài ca dao có chủ đề
về tình yêu quê hương, đất
nước, con người.
Bài 1 :
- Ở đâu năm cửa nàng ơi
Sông nào sáu khúc nước chảy xuôi một dòng ?
Sông nào bên đục, bên trong
Núi nào thắt cổ bồng mà có thánh sinh ?
Đền nào thiêng nhất xứ Thanh
Ở trên tỉnh Lạng có thành tiên xây ?


II/ Đọc – hiểu văn bản :
- Thành Hà Nội năm cửa chàng ơi
Sông Lục Đầu sáu khúc nước chảy xuôi một dòng.
Nước sông Thương bên đục bên trong
Núi Đức Thánh Tản thắt cổ bồng lại có thánh sinh
Đền Sòng thiêng nhất xứ Thanh
Ở trên tỉnh Lạng có thành tiên xây.

A. Bài ca là lời của một người và chỉ có một phần.
B. Bài ca có hai phần : phần đầu là lời hỏi của
chàng trai, phần sau là lời đáp của cô gái.
C. Hình thức đối đáp này có rất nhiều trong ca
dao, dân ca.
D. Hình thức đối đáp này không phổ biến trong
ca dao, dân ca.
Em đồng ý với ý kiến nào sau đây về bài 1 ?
B
C
Trong bài 1, vì sao chàng trai và cô gái
lại dùng những địa danh với những đặc
điểm của từng địa danh như vậy để hỏi
đáp ?
1/ Trong bài này, chàng trai và cô gái dùng những địa danh và đặc điểm từng địa danh như vậy để hỏi đáp vì đây là thể loại hát đố, một hình thức để trai gái thử tài nhau. Các địa danh trong bài đều là những địa danh có đặc điểm lịch sử văn hóa nổi bật.
Ô QUAN CHƯỞNG XƯA

VÀ NAY
Long Thành bao quản nắng mưa
Cửa Ô Quan Chưởng bây giờ còn đây.
( Ca dao )
SÔNG LỤC ĐẦU
SÔNG THƯƠNG
BÊN ĐỤC BÊN TRONG
NÚI ĐỨC THÁNH TẢN
ĐỀN THỜ ĐỨC THÁNH TẢN
ĐỀN SÒNG
LẠNG SƠN
- Em đố anh : Sông nào là sông sâu nhất ?
Núi nào là núi cao nhất nước ta ?
Anh mà giảng được cho ra
Thì em kết nghĩa giao hòa cùng anh.

Tìm những bài ca dao đối đáp tương tự
- Em hỏi thì anh xin trả lời :
Sâu nhất là sông Bạch Đằng
Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan
Cao nhất là núi Lam Sơn
Có ông Lê Lợi trong ngàn bước ra
Anh đà giảng được cho ra
Em mau kết nghĩa giao hòa cùng anh.
SÔNG BẠCH ĐẰNG
NÚI LAM SƠN
LÊ LỢI & NGUYỄN TRÃI
Bài 4 :
Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông
bát ngát,
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát
mênh mông
Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.





Hai dòng đầu được kéo dài ra và cùng với phép đảo ngữ, điệp ngữ, đối xứng có tác dụng gợi tả cánh đồng rất đẹp, rất to lớn và trù phú.
Quan sát 2 dòng đầu và nhận xét có
gì đặc biệt ?
Sự đặc biệt đó có tác dụng gì ?
Phân tích hình ảnh cô gái ở hai dòng
cuối.
2/ Hình ảnh cô gái được so sánh như chẽn lúa đòng đòng thể hiện sự trẻ trung đầy sức sống. So với cánh đồng bao la, cô gái thật nhỏ bé nhưng chính bàn tay con người đã làm nên cánh đồng bao la đó.
Bài này là lời của chàng trai ca ngợi cánh đồng bao la và ca ngợi cô gái có vẻ đẹp đáng yêu. Đây là cách tỏ tình của chàng trai với cô gái.
- Bài này là lời của ai ?
Người ấy muốn bày tỏ tình cảm gì ?

Nêu ý nghĩa văn bản.

4/ Ý nghĩa văn bản :
Ca dao bồi đắp thêm tình cảm của con người đối với quê hương đất nước.
III/ Tổng kết : GN/ 40
IV/ Luyện tập : Theo SGK
Học thuộc các bài ca dao đã học.

2.Sưu tầm các bài ca dao cùng hệ thống.
3.Soạn bài Ca dao về quê hương đất nước
DẶN DÒ
Sưu tầm một số bài ca dao khác có
nội dung tương tự.
Soạn bài : Từ láy
Xem và trả lời các câu hỏi SGK/41 44
XIN CHÀO TẠM BIỆT