Bài 3. Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Câu 1: Thế nào là ca dao, dân ca?
Câu 2: Đọc thuộc lòng một bài ca dao có chủ đề về tình cảm gia đình mà em yêu thích.
…Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu?
Quê hương là gì hả mẹ
Mà ai đi xa cũng nhớ nhiều?...
( Đỗ Trung Quân- Quê hương)
TIẾT 10: VĂN BẢN
CA DAO DÂN CA:
NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
NGỮ VĂN 7 – TIẾT 10
NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc văn bản:
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỆ ĐỀ TÀI TRONG CA DAO
ĐỀ TÀI VỀ ĐỜI SỐNG RIÊNG TƯ VÀ ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH
ĐỀ TÀI VỀ ĐỜI SỐNG VÀ XÃ HỘI
TIẾT 9: Những câu hát về tình cảm gia đình
TIẾT 10: Những câu hát về quê hương, đất nước, con người
TIẾT 11: Những câu hát than thân
TIẾT 12: Những câu hát châm biếm
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc văn bản:
2. Nội dung:
Những câu hát nói về tình yêu quê hương, đất nước, con người
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc văn bản:
2. Nội dung:
3. Thể thơ:
 Bài 2 và 3: Lục bát chính thể (6/8)
Bài 1 và 4: Lục bát biến thể
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc văn bản:
2. Nội dung:
3. Thể thơ:
4. Kết cấu:
 Thể thơ 1: lời đối đáp
Thể thơ 2, 3, 4: lối kể chuyện (cảm xúc tâm trạng)
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
a) Bài 1:
II. Đọc hiểu văn bản:
Ở đâu năm cửa nàng ơi
Sông nào sáu khúc nước chảy xuôi một dòng?
Sông nào bên đục, bên trong?
Núi nào thắt cổ bồng mà có thánh sinh?
Đền nào thiêng nhất xứ Thanh
Ở đâu mà lại có thành tiên xây?
…
- Thành Hà Nội năm cửa chàng ơi
Sông Lục Đầu sáu khúc nước chảy xuôi một dòng.
Nước sông Thương bên đục bên trong,
Núi Đức Thánh Tản thắt cổ bồng lại có thánh sinh.
Đền Sòng thiêng nhất xứ Thanh
Ở trên tỉnh Lạng có thành tiên xây.
…
A. Bài ca là lời của một người và chỉ có một phần.
B. Bài ca có hai phần : phần đầu là lời hỏi của
chàng trai, phần sau là lời đáp của cô gái.
C. Hình thức đối đáp này có rất nhiều trong ca
dao, dân ca.
D. Hình thức đối đáp này không phổ biến trong
ca dao, dân ca.
Em đồng ý với ý kiến nào sau đây về bài 1 ?
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
I. Tìm hiểu chung:
 - Bài ca dao gồm 2 phần:
+ Phần một: câu hỏi của chàng trai
+ Phần hai: lời đáp của cô gái
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
- Trong bài 1, vì sao chàng trai và cô gái lại dùng những địa danh với những đặc điểm của từng địa danh như vậy để hỏi đáp?
Trong bài này, chàng trai và cô gái dùng những địa danh và đặc điểm từng địa danh như vậy để hỏi đáp vì đây là thể loại hát đố, một hình thức để trai gái thử tài nhau. Các địa danh trong bài đều là những địa danh có đặc điểm lịch sử văn hóa nổi bật.
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Ô QUAN CHƯỞNG XƯA
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Ô QUAN CHƯỞNG XƯA
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Ô QUAN CHƯỞNG NAY
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Ô QUAN CHƯỞNG NAY
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Ô QUAN CHƯỞNG NAY
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
Sông nào sáu khúc?
Sông Lục Đầu
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
SÔNG LỤC ĐẦU
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
SÔNG LỤC ĐẦU
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
SÔNG LỤC ĐẦU
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
Sông nào sáu khúc?
Sông Lục Đầu
Sông nào bên đục, bên trong?
Sông Thương
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
SÔNG THƯƠNG
Bên trong
Bên đục
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
SÔNG THƯƠNG
Bên trong
Bên đục
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
Sông nào sáu khúc?
Sông Lục Đầu
Sông nào bên đục, bên trong?
Sông Thương
Núi nào thắt cổ bồng?
Núi Đức Thánh Tản
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Núi Đức Thánh Tản
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Núi Đức Thánh Tản
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Núi Đức Thánh Tản
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Đền Thờ Đức Thánh Tản
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
Sông nào sáu khúc?
Sông Lục Đầu
Sông nào bên đục, bên trong?
Sông Thương
Núi nào thắt cổ bồng?
Núi Đức Thánh Tản
Đền nào thiêng nhất xứ Thanh?
Đền Sòng..
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Đền Sòng..
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Đền Sòng..
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Đền Sòng..
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
HỎI
ĐÁP
Ở đâu năm cửa?
Thành Hà Nội năm cửa
Sông nào sáu khúc?
Sông Lục Đầu
Sông nào bên đục, bên trong?
Sông Thương
Núi nào thắt cổ bồng?
Núi Đức Thánh Tản
Đền nào thiêng nhất xứ Thanh?
Đền Sòng..
Ở đâu…có thành tiên xây?
Ở trên tỉnh Lạng Sơn
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Tỉnh Lạng Sơn
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Tỉnh Lạng Sơn
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Tỉnh Lạng Sơn
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
I. Tìm hiểu chung:
Hỏi
Đáp
Qua phần hỏi, ta thấy chàng trai là
một người như thế nào?
Rất hóm hỉnh, bí hiểm. Chàng trai đã chọn được nét tiêu biểu của từng địa danh để hỏi
Qua phần đáp, cô gái đã thể hiện mình là
một người như thế nào?
Rất sắc sảo, những nét đẹp riêng về thành quách, đền đài, sông núi của mỗi miền quê đều được “nàng” thông tỏ
Qua phần đối đáp, cô gái và chàng trai
đều thể hiện một tình cảm chung, đó là gì?
=> Cả cô gái và chàng trai đều có niềm tự hào và tình yêu tha thiết đối với quê hương, đất nước; thể hiện sự hiểu biết về kiến thức địa lí, lịch sử bằng hình thức đố đáp.
- Chàng trai: Là người rất hóm hỉnh, bí hiểm. Chàng trai đã chọn được nét tiêu biểu của từng địa danh để hỏi
- Cô gái: Là người rất sắc sảo, những nét đẹp riêng về thành quách, đền đài, sông núi của mỗi miền quê đều được “nàng” thông tỏ

TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
I. Tìm hiểu chung:
b) Bài 4:
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông
Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
I. Tìm hiểu chung:
b) Bài 4:
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
=> Hai dòng đầu được kéo dài ra và cùng với phép đảo ngữ, điệp ngữ, đối xứng có tác dụng gợi tả cánh đồng rất đẹp, rất to lớn và trù phú.
Quan sát 2 dòng đầu và nhận xét có gì đặc biệt? Sự đặc biệt đó có tác dụng gì?
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Phân tích hình ảnh cô gái ở hai dòng cuối.
2/ Hình ảnh cô gái được so sánh như chẽn lúa đòng đòng thể hiện sự trẻ trung đầy sức sống. So với cánh đồng bao la, cô gái thật nhỏ bé nhưng chính bàn tay con người đã làm nên cánh đồng bao la đó.
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Bài này là lời của chàng trai ca ngợi cánh đồng bao la và ca ngợi cô gái có vẻ đẹp đáng yêu. Đây là cách tỏ tình của chàng trai với cô gái.
Bài này là lời của ai ?
Người ấy muốn bày tỏ tình cảm gì ?
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
II. Đọc hiểu văn bản:
a) Bài 1:
I. Tìm hiểu chung:
b) Bài 4:
- Hai dòng thơ đầu có cấu trúc đặc biệt về từ ngữ
+ Phần đầu của 2 câu đầu, các điệp từ, đảo ngữ ở đây như muốn thể hiện, đứng ở phía nào nhìn, ngắm cũng thấy cánh đồng rộng lớn mênh mông.
+ Phần cuối của 2 câu đầu, tác giả đảo lại nhóm từ “mênh mông... – bát ngát...” để thể hiện cảm xúc dạt dào trước không gian bao la.
- Hai câu cuối : Cô gái được so sánh "như chẽn lúa đòng đòng" gợi sự trẻ trung, tràn đầy sức sống trước cánh đồng do chính bàn tay cô tạo nên.
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
II. Đọc hiểu văn bản:
I. Tìm hiểu chung:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Sử dụng kết cấu lời hỏi đáp, lời chào mời, lời nhắn gửi..., thường gợi nhiều hơn tả.
- Có giọng điệu tha thiết, tự hào.
- Cấu tứ đa dạng, độc đáo.
- Sử dụng thể thơ lục bát và lục bát biến thể...
2. Ý nghĩa
Ca dao bồi đắp thêm tình cảm cao đẹp của con người đối với quê hương đất nước.
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
CỦNG CỐ
Bốn bài ca dao sử dụng toàn bộ thể thơ lục bát 6/8
ĐÚNG
SAI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
CỦNG CỐ
Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người thường gợi nhiều hơn tả
ĐÚNG
SAI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
CỦNG CỐ
Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người hay nhắc đến tên sông, tên núi với những nét đặc sắc, tiêu biểu về cảnh trí, lịch sử, văn hóa…
ĐÚNG
SAI
CỦNG CỐ
Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người đã vẽ nên một bức tranh phong cảnh hữu tình, qua đó thể hiện tình yêu, lòng tự hào về quê hương, đất nước
ĐÚNG
SAI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
TIẾT 10: NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
Dặn dò:
Thuộc ghi nhớ, thuộc 2 bài ca dao, nắm được giá trị nội dung – nghệ thuật của từng bài.
Sưu tầm một số bài ca dao khác có nội dung tương tự.
Soạn bài “Những câu hát than thân”

Trường THCS Mỹ Phước
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CHÚC CÁC EM MẠNH KHỎE