Bài 3. Ca dao, dân ca. Những câu hát về tình cảm gia đình

TRƯỜNG THCS AN ĐÀ
Chào mừng các thầy cô đến dự giờ thăm lớp!
GIÁO VIÊN : Vũ Thị Bích Hòa
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu những chi tiết thể hiện tình cảm yêu thương sâu nặng của hai anh em Thành và Thủy.

Từ đó nêu lên ý nghĩa của văn bản.
Ca dao - Dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
BÀI 3
I/ Tìm hiểu chung :

Ca dao, dân ca là tªn gäi chung cña c¸c thÓ loại trữ t×nh d©n gian, kết hợp lời và nhạc, diÔn t¶ ®êi sèng t×nh c¶m cña con ng­êi.

Ca dao, dân ca là gì ?
Ca dao
Là lời thơ của dân ca và các bài thơ dân gian mang phong cách thơ dân gian ( th? ca dao ).


Dân ca
Là những sáng tác dõn gian kết hợp lời và nhạc điệu.

Bài ca dao Tr?ng com
Trống cơm khéo vỗ nên vông
Một bầy con sít lội sông đi tìm
Thương ai con mắt lim dim
Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ .

Bài dân ca Tr?ng com
Tình bằng có cái trống cơm khen ai khéo vỗ ấy mấy vông nên vông. Một bầy tang tình con sít, ?y m?y l?i, lội sông, ấy mấy đi tìm. Em nhớ thương ai, đôi con mắt ấy mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ới a, ấy mấy giăng tơ, giăng tơ ấy mấy đi tìm em nhớ thương ai. Duyên nợ khách tang bồng.
Một số làn điệu dân ca các vùng miền :
- Hát quan họ Bắc Ninh
- Hát ghẹo Phú Thọ
- Hát giặm Nghệ Tĩnh
- Hát bài chòi Quảng Nam
- Hỏt x?m
- Ca trự
- Ca Huế ( cỏc di?u lớ )
- Hò Huế
- Dân ca Nam Bộ ( cỏc di?u lớ )
- Hát ru .
Bài 1 :
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi !

II/ Đọc – hiểu văn bản :
Bài 4 :
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà tình thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
Hai bµi ca dao thuéc chñ ®Ò t×nh c¶m gia ®×nh.


Bài 1 : Là lời của mẹ ru con, nói với con.
Bài 4 : Lời của ụng b�, cha mẹ, cụ bác ... nói với con cháu ho?c c?a anh em ru?t th?t núi v?i nhau.
Hai bài ca dao thuộc chủ đề nào ?
Mỗi bài ca là lời của ai, nói với ai ?
1/ B�i 1 :
Cụng cha nhu nỳi ng?t tr?i
Nghia m? nhu nu?c ? ngo�i bi?n Dụng
Nỳi cao bi?n r?ng mờnh mụng
Cự lao chớn ch? ghi lũng con oi !
Bài này là lời của mẹ ru con, nói với con về công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái và nhắc nhở phận làm con phải ghi nhớ công ơn sâu nặng đó.
Bài này dùng phép so sánh, đối lập và thể thơ lục bát quen thuộc, dễ nhớ, âm điệu sâu lắng tình cảm, đi vào lòng người.
Bài 1 là lời của ai, nói với ai về việc gì ? Hãy chỉ ra cái hay của ngôn ngữ, hình ảnh, âm điệu của bài ca này.
- Nuôi con mẹ héo vóc hình
Cạn bầu sữa ngọt mà tình không vơi.
- Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ.
- Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này.
Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bỏ những ngày ước ao.
…


Tìm những bài ca dao có nội dung tương tự
2/ Bài 4 :
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà tình thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.


Tình cảm anh em thân thương được diễn tả bằng phép so sánh, điệp ngữ.
Bài này muốn nhắc nhở chúng ta anh em phải hòa thuận, phải biết đoàn kết, nương tựa vào nhau, thương yêu nhau để cha mẹ vui lòng.
Tình cảm anh em thân thương được diễn tả như thế nào ? Bài này muốn nhắc nhở chúng ta điều gì ?
- Anh em như thể chân tay
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
- Khôn ngoan đá đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.


Tìm những bài ca dao có nội dung tương tự
- Ch? em nhu chu?i nhi?u t�u
T?m l�nh che t?m rỏch, d?ng núi
nhau n?ng l?i.
.
3/ Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu được dùng trong các bài ca dao :
- Sử dụng thể thơ lục bát ngọt ngào.
- Dùng phép so sánh, đối lập, điệp ngữ.
- Âm điệu tâm tình, nhắn nhủ.
- Cả hai bài đều là lời độc thoại.

Nêu ý nghĩa văn bản.

4/ Ý nghĩa văn bản :
Tình cảm đối với ông bà, cha mẹ, anh em và tình cảm ông bà, cha mẹ đối với con cháu luôn là những tình cảm sâu nặng, thiêng liêng nhất trong đời sống của mỗi con người.
III/ Tổng kết : GN/ 36
IV/ Luyện tập : Theo SGK
Học thuộc các bài ca dao đã học.

2.Sưu tầm các bài ca dao cùng hệ thống.
3.Soạn bài Ca dao về quê hương đất nước
DẶN DÒ
- Học thuộc các bài ca dao đã học.
- Sưu tầm một số bài ca dao có nội dung tương tự.
- Soạn bài : Những câu hát về tình yêu quê hương , đất nước , con người
Xem và trả lời các câu hỏi SGK/ 39,40
XIN CHÀO
TẠM BIỆT CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM!