Bài 3. Ca dao, dân ca. Những câu hát về tình cảm gia đình

nhietj nqnngnng

)


Kiểm tra bài cũ
Nêu những chi tiết thể hiện tình cảm yêu thương sâu nặng của hai anh em Thành và Thủy.

Từ đó nêu lên ý nghĩa của văn bản?
Ca dao - Dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
Chủ đề:
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
Bài dân ca: Trống cơm
Tình bằng có cái trống cơm, khen ai khéo vỗ ố mấy bông nên bông, ố mấy bông nên bông. Một bầy tang tình con xít, một bầy tang tình con xít, ố mấy lội sông, ấy mấy đi tìm, em nhớ thương ai, đôi con mắt ấy mấy lim dim, đôi con mắt ấy mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ố a, ấy mấy giăng tơ, giăng tơ ấy mấy đi tìm, em nhớ thương ai. Duyên nợ khách tang
bồng.
Bài ca dao: Trống cơm
Trống cơm khéo vỗ nên bông
Một bầy con xít lội sông đi tìm
Thương ai con mắt lim dim
Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ…
- Là lời thơ của dân ca và gồm cả những bài thơ dân gian mang phong cách thơ dân gian (thể ca dao).
- Là những sáng tác kết hợp lời và nhạc.
Dân ca
Ca dao
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
*Một số làn điệu dân ca các vùng miền:
Dân ca quan họ Bắc Ninh.
Hát ghẹo Phú Thọ.
Hát giặm Nghệ Tĩnh.
Hát bài chòi Quảng Nam.
Hát xẩm.
Ca trù.
Hát ru.
Ca Huế (các điệu lí: lí hoài xuân, lí hoài nam…).
Hò Huế (các điệu hò: hò đưa linh, hò giã gạo…).
- Dân ca Nam Bộ (các điệu lí)…
- Là lời thơ của dân ca và gồm cả những bài thơ dân gian mang phong cách thơ dân gian (thể ca dao).
- Là những sáng tác kết hợp lời và nhạc.
Dân ca
Ca dao
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Đọc văn bản:
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
Bài 1:
Bài 4:
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Đọc văn bản:
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
Bài 1:
Bài 4:
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
=> Là lời của người mẹ ru con, nói với con.
=> Là lời của ông bà, cha mẹ, cô bác… nói với con cháu hoặc của anh em ruột thịt nói với nhau.
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
1/ Bài ca dao số 1:
- Nghệ thuật:
+ Hình ảnh so sánh đặc sắc.
+ Từ láy: mênh mông.
+ Điệp từ: núi, biển.
- Nội dung:
Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái và bổn phận trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.
+ Thể thơ lục bát, giọng điệu ngọt ngào của điệu hát ru.
*Những bài ca dao có nội dung tương tự:
Nuôi con mẹ héo vóc hình
Cạn bầu sữa ngọt mà tình không vơi.
- Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ.
- Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này
Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
...
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Đọc văn bản:
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
1/ Bài ca dao số 1:
- Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái và bổn phận trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
2/ Bài ca dao số 4:
- Nghệ thuật:
+ Cách nói nhấn mạnh.
+ Quan hệ anh em được so sánh.
- Nội dung:
Bài ca dao là tiếng hát về tình cảm anh em thân thương, ruột thịt; anh em phải biết nương tựa vào nhau. Nhắc nhở: anh em phải hòa thuận để cha mẹ vui lòng.
*Những bài ca dao có nội dung tương tự:
Anh em như thể chân tay
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
- Khôn ngoan đối đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.
- Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau
nặng lời.
...
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Đọc văn bản:
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
1/ Bài ca dao số 1:
- Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái và bổn phận trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.
- Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
2/ Bài ca dao số 4:
- Bài ca dao là tiếng hát về tình cảm anh em thân thương, ruột thịt; anh em phải biết nương tựa vào nhau. Nhắc nhở: anh em phải hòa thuận để cha mẹ vui lòng.
III/ Đọc – hiểu ý nghĩa văn bản:
- Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
nhietj nqnngnng

)

I/ Đọc – tìm hiểu chung:
1/ Khái niệm ca dao, dân ca:
Ca dao , dân ca
Chủ đề:
Văn bản: Những câu hát về tình cảm gia đình
- Ca dao, dân ca là tên gọi chung các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Đọc văn bản:
II/ Đọc – tìm hiểu nội dung:
1/ Bài ca dao số 1:
- Ca ngợi công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái và bổn phận trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.
2/ Bài ca dao số 4:
- Bài ca dao là tiếng hát về tình cảm anh em thân thương, ruột thịt; anh em phải biết nương tựa vào nhau. Nhắc nhở: anh em phải hòa thuận để cha mẹ vui lòng.
III/ Đọc – hiểu ý nghĩa văn bản:
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ lục bát ngọt ngào.
+ Âm điệu tâm tình, nhắn nhủ.
- Nội dung:
Tình cảm được diễn tả trong các bài ca dao đều là tình cảm gia đình.
+ Các hình ảnh truyền thống, quen thuộc; so sánh, điệp từ…
- Ghi nhớ: 39/SGK.
IV/ Luyện tập:
Hướng dẫn học ở nhà:
Học thuộc khái niệm ca dao, dân ca; các bài ca dao về tình cảm gia đình.
Nắm được nội dung bài học. Sưu tầm những bài ca dao có nội dung tương tự.
Chuẩn bị: "Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người" theo câu hỏi SGK.