Bài 29. Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NHÀ BÈ
GV: LÊ THỊ THU TRANG
TRU?NG THCS PHU?C L?C
GIÁO ÁN DỰ THI
GIÁO VIÊN GIỎI CẤP TRƯỜNG
KI?M TRA B�I CU
Thế nào là liệt kê ? Có các kiểu liệt kê nào ? Kể ra . Cho VD về kiểu liệt kê mà em vừa trình bày ?
* Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng lọat từ hay cụm từ cùng lọai để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
* Xét theo cấu tạo : Có 2 kiểu liệt kê
+ Theo từng cặp
+ Không theo từng cặp
* Xét theo ý nghĩa : Có 2 kiểu liệt kê
+ Tăng tiến
+ Không tăng tiến
vd : Sân trường em có trồng rất nhiều lọai cây như : Cây bàng, cây phượng, cây điệp…
Tiết 127
DẤU CHẤM LỬNG
VÀ DẤU CHẤM PHẨY
(…)
(;)
DẤU CHẤM LỬNG VÀ
DẤU CHẤM PHẨY
TIẾT 127
I – DẤU CHẤM LỬNG
a. Chúng ta có quyền tự hào vì những tranglịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,
(Hồ Chí Minh)
 Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.

* Ví dụ SGK-121
…
b. Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời :
- Bẩm quan lớn đê vỡ mất rồi !
(Phạm Duy Tốn)
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.
c. Cuốn tiểu thuyết được viết trên bưu thiếp (Báo Hà Nội mới)
 Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ
…
…
…
a/ Nó nói nó không đến được. Nó bận lắm, bận ngủ
b/ Tin mới đây, tin mới là không có gì mới
Chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung hài hước, châm biếm
c/ Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống. [ ]
 Để trong dấu ngoặc đơn để chỉ ý lược bớt.
…
…
…
I – DẤU CHẤM LỬNG
- Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.
- Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.
Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ. Chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung hài hước, châm biếm.
=> Học ghi nhớ 1 (SGK/122)



Bài tập 1/123 : Trong mỗi câu có dấu chấm lửng dưới dây, dấu chấm lửng được dùng để làm gì ?
a/ - Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?
- Dạ, bẩm
- Đuổi cổ nó ra !
(Phạm Duy Tốn)
 Thể hiện chỗ lời nói ngập ngừng, ngắt quãng
…
b/ Ô hay, có điều gì bố con trong nhà bảo nhau chứ sao lại
(Đào Vũ)
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dỡ.
c/ Cơm áo, vợ, con, gia đình bó buộc y.
(Nam Cao)
 Tỏ ý còn nhiều sự việc, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết.
…
…
TIẾT 127
DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY
II – DẤU CHẤM PHẨY
Ví dụ (SGK/122)
a/ Cốm không phải thức quà của người vội ; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
 Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
b/ Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới phải chăng có thể nêu lên như sau : yêu nước, yêu nhân dân; trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà; ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng; yêu lao động, coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mình; có tinh thần làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp nhau; chân thành và khiêm tốn; quý trọng của công và có ý thức bảo vệ của công ; yêu văn hóa, khoa học và nghệ thuật; có tinh thần quốc tế vô sản.
(TheoTrường Chinh)
 Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.
THẢO LUẬN
a/ Cốm không phải thức quà của người vội, ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
Câu a : Không thể thay được vì nếu thay thì nó sẽ làm cho câu trở thành câu đơn bình thường.
b/ Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới phải chăng có thể nêu lên như sau : yêu nước, yêu nhân dân; trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà; ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng; yêu lao động, coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mình; có tinh thần làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp nhau; chân thành và khiêm tốn; quý trọng của công và có ý thức bảo vệ của công ; yêu văn hóa, khoa học và nghệ thuật; có tinh thần quốc tế vô sản.
Không thể thay được vì :
- Các phần liệt kê sau dấu chấm phẩy bình đẳng với các phần nêu trên.
- Nếu thay thì nội dung dễ bị hiểu lầm. Cụ thể :
Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới như sau :
… trung thành … đấu tranh …
ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng …
=> Nếu thay dấu chấm phẩy bằng dấu phẩy thì ăn bám và lười biếng sẽ ngang bằng với trung thành … đấu tranh …

b/ Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới phải chăng có thể nêu lên như sau : yêu nước, yêu nhân dân; trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà; ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng; yêu lao động, coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mình; có tinh thần làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp nhau; chân thành và khiêm tốn; quý trọng của công và có ý thức bảo vệ của công ; yêu văn hóa, khoa học và nghệ thuật; có tinh thần quốc tế vô sản.
Không thể thay được vì :
- Các phần liệt kê sau dấu chấm phẩy bình đẳng với các phần nêu trên.
- Nếu thay thì nội dung dễ bị hiểu lầm. Cụ thể :
Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới như sau :
… trung thành … đấu tranh …
ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng …
=> Nếu thay dấu chấm phẩy bằng dấu phẩy thì ăn bám và lười biếng sẽ ngang bằng với trung thành … đấu tranh …

II – DẤU CHẤM PHẨY
Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp
- Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp

=> Học ghi nhớ 2 (SGK/122)
LUYỆN TẬP
Bài tập 2/123 : Nêu rõ công dụng của dấu chấm phẩy trong mỗi câu dưới đây :
a/ Dưới ánh trăng này,dòng thác nước sẽ đổ xuống làm chạy máy phát điện; ở giữa biển rọng, cờ đỏ sao vàng phấp phới bay trên những con tàu lớn.
(Thép Mới)
 Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
b/ Con sông Thái Bình quanh năm vỗ sóng òm ọp vào sườn bãi và ngày ngày vẫn mang phù sa bồi cho bãi thêm rộng; nhưng mỗi năm vào mùa nước, cũng con sông Thái Bình mang nước lũ về làm ngập hết cả bãi Soi.
(Đào Vũ)
 Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
c/ Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
(Hoài Thanh)





 Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
Bài tập 3/123 : Viết đoạn văn về ca Huế trên sông Hương trong đó :

a/ Có câu dùng dấu chấm lửng.
b/ Có câu dùng dấu chấm phẩy.
Đọan văn tham khảo
Đến Huế, thật là may mắn khi được nghe những điệu hò, điệu lí ngay trong một con thuyền bềnh bồng trên sông Hương. Huế là quê hương của hò
CỦNG CỐ
?
H?c ghi nhớ SGK/126
Hoàn thành bài tập trong sách bài tâp.
Chuẩn bị bài : "LUY?N T?P VI?T BIấN B?N"
+ Tr? l?i cỏc cõu h?i ph?n I.
+ Ph?n II - Luy?n t?p:
- Nhúm 1, 2: B�i t?p 1+ 2
- Nhúm 3, 4: B�i t?p 1+ 3
- Nhúm 5, 6: B�i t?p 1+ 4
DẶN DÒ
Kính chúc quý thầy cô mạnh khoẻ
chúc các em học giỏi









































































1
2
3
6
5
4
a. Quốc hiệu và tiêu ngữ, tên biên bản.
b. Quốc hiệu và tiêu ngữ, tên biên bản, họ tên, chữ kí.
c. Quốc hiệu và tiêu ngữ, tên biên bản, thời gian, địa điểm.
Phần mở đầu của biên bản gồm:
d. Quốc hiệu và tiêu ngữ, tên biên bản, thời gian, địa điểm, thành phần tham dự và chức trách của họ.
a. Ghi chép trung thực, chính xác, đầy đủ một sự việc đang xảy ra hoặc vừa mới xảy ra.
c. Ghi lại nội dung thoả thuận hai bên tham gia giao dịch.
Biên bản được dùng để:
b. Ghi chép trung thực, chính xác, đầy đủ một sự việc đã xảy ra hoặc vừa mới xảy ra.
d. Cả a và b.
Bạn nhận được một tràng pháo tay !
Mất lượt rồi
bạn ơi !
LUYỆN TẬP
Bài tập 1/110:
Trong các tình huống sau đây, tình huống nào người ta sẽ phải viết lọai văn bản hành chính? Tên mỗi lọai văn bản ứng với mỗi trường hợp đó là gì ?
Văn bản thông báo
Văn bản báo cáo
Phương thức biểu cảm
Đơn xin nghỉ học
Đơn đề nghị
Dùng phương thức kể và tả tái hiện buổi tham quan
12
3
6
9
Hết giờ
Bài tập 2/110:
Hãy ghi lại phần mở đầu, các mục lớn trong phần nội dung, phần kết thúc của biên bản cuộc họp giới thiệu đội viên ưu tú của chi đội cho Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
TRƯỜNG THCS PHƯỚC LÔC
ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập _Tự do _ Hạnh phúc
BIÊN BẢN HỌP CHI ĐỘI
V/v: Giới thiệu Đội viên ưu tú cho Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Thời gian: .
Địa điểm: Lớp 9A3 Trường THCS Phước lộc
Thành phần: Đội viên chi đội 9A3
Chủ toạ:
Thư kí
NỘI DUNG
Giới thiệu đại biểu
Giới thiệu các đội viên ưu tú
Ý kiến
Biểu quyết
Biên bản kết thúc lúc...giờ cùng ngày
Chủ toạ Thư kí
(Kí và ghi rõ họ tên) (Kí và ghi rõ họ tên)
CỦNG CỐ
Theo em, những mục nào
có thể thiếu trong một biên bản?
Đa số cần phải đảm bảo đầy đủ, nhưng trong một số biên bản
có thể không ghi quốc hiệu tiêu ngữ hoặc tên cơ quan
H?c ghi nhớ SGK/126
Hoàn thành bài tập trong sách bài tâp.
Chuẩn bị bài : "LUY?N T?P VI?T BIấN B?N"
+ Tr? l?i cỏc cõu h?i ph?n I.
+ Ph?n II - Luy?n t?p:
- Nhúm 1, 2: B�i t?p 1+ 2
- Nhúm 3, 4: B�i t?p 1+ 3
- Nhúm 5, 6: B�i t?p 1+ 4
DẶN DÒ
Kính chúc quý thầy cô mạnh khoẻ
chúc các em học giỏi