Bài 29. Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY, CÔ
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
GIÁO VIÊN:BÙI THỊ LAN
KIỂM TRA BÀI CŨ

1.Thế nào là phép liệt kê? Viết một câu sử dụng phép liệt kê ?

Trả lời: liệt kê là sắp xếp, nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
Tiết 119 DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY
I/ Dấu chấm lửng:
1.Ví dụ
Trong các câu sau dấu chấm lửng được dùng để làm gì?
a. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng,
Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,…







Còn nhiều vị anh hùng nữa chưa được liệt kê
























b. Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đẫm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời:
- Bẩm…quan lớn…đê vỡ mất rồi!
Biểu thị sự ngắt quãng trong lời nói vì quá mệt và hoảng sợ
c. Cuốn tiểu thuyết được viết trên…bưu thiếp.
Làm giãn nhịp điệu câu văn ,chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ
I. Dấu chấm lửng
1.Ví dụ
Dấu chấm lửng dùng để:
a, Tỏ ý còn nhiều vị anh hùng chưa liệt kê hết.
b, Biểu thị sự ngắt quãng trong lời nói.
c, Làm giãn nhịp câu văn tạo sự bất ngờ.
2.Ghi nhớ SGK/122
?
Tiết 119 DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY



2/ Ghi nhớ
Dấu chấm lửng dùng để:
-Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết
-Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng ngắt quãng
-Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

Bài tập:
1/ Em thử cho biết dấu chấm lửng trong trường hợp sau đây được dùng để làm gì?
a.Tùng…tùng…tùng… . Một hồi trống vang lên.
> Diễn tả tiếng trống chậm rãi
b. Ba giây…bốn giây…năm giây… . Lâu quá!
>Diễn tả thời gian trôi đi rất chậm.
2/ Đọc câu sau cho biết dấu chấm lửng được dùng để làm gì?
Nó nói nó không đến được.Nó bận lắm, bận… ngủ.
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết
B. Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng
C. Làm giản nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm
Tiết 119 DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY
I/ Dấu chấm lửng
II/ Dấu chấm phẩy:
1, Ví dụ
. Trong các câu sau, dấu chấm phẩy được dùng để làm gì?
a.Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.

b. Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới phải chăng có thể nêu lên như sau: yêu nước, yêu nhân dân; trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà;ghét bóc lột, ăn bám và lười biếng; yêu lao động,coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mình; có tinh thần làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác giúp nhau; chân thành và khiêm tốn; quý trọng của công và có ý thức bảo vệ của công;yêu văn hoá, khoa học và nghệ thuật;có tinh thần quốc tế vô sản.
Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp
Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp
II. Dấu chấm phẩy
1.Ví dụ
Dấu chấm phẩy dùng để:
a, Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
b, Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp
2. Ghi nhớ SGK/ 122
?
2. Ghi nhớ
Dấu chấm phẩy được dùng để:
- Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
- Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp
Tiết 119 DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY





Bài tập thảo luận
a,Điền dấu phẩy, dấu chấm phẩy vào chỗ trống trong câu văn sau và cho biết công dụng của dấu chấm phẩy.
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có ( ) luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có ( ) cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.
;
,

Công dụng:
Dấu chấm phẩy đánh dấu ranh giới giữa các vế của câu ghép có cấu tạo phức tạp.


b,Mưa to; gió lớn.

 Dùng dấu chấm phẩy là sai

c,Trong vườn trồng rất nhiều loài hoa: hoa hồng; hoa lan;hoa mai; hoa huệ…

 Dùng dấu chấm phẩy là sai
III/ Luyện tập:
1/Trong mỗi câu có dấu chấm lửng dưới đây, dấu chấm lửng được dùng để làm gì?
a. -Lính đâu? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy? Không còn phép tắc gì nữa à?
- Dạ, bẩm…
-Đuổi cổ nó ra!
(Phạm Duy Tốn)


b. Ô hay, có điều gì bố con trong nhà bảo nhau chứ sao lại…
(Đào Vũ)


c. Cơm, áo, vợ ,con, gia đình…bó buộc y.
( Nam Cao)
Biểu thị lời nói bị đứt quãng do sợ hãi
Biểu thị câu nói bị bỏ dở
Biểu thị sự liệt kê chưa đầy đủ
2. Nêu rõ công dụng của dấu chấm phẩy trong mỗi câu dưới đây:
a.Dưới ánh trăng này, dòng thác nước sẽ đổ xuống làm chạy máy phát điện; ởgiữa biển rộng, cờ đỏ sao vàng phất phới bay trên những con tàu lớn.
(Thép Mới)


b.Con sông Thái Bình quanh năm vỗ sóng òm ọp vào sườn bãi và ngày ngày vẫn mang phù sa bồi cho bãi thêm rộng; nhưng mỗi năm vào mùa nước, cũng con sông Thái Bình mang nước lũ về làm ngập hết cả bãi Soi.
(Đào Vũ)


c.Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non,hoa cỏ trông mới đẹp;từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
(Hoài Thanh)
Ngăn cách các vế trong một câu ghép có cấu tạo phức tạp
Ngăn cách các vế trong một câu ghép có cấu tạo phức tạp
ngăn cách các vế trong một câu ghép có cấu tạo phức tạp
3. Viết đoạn văn về ca Huế trên sông Hương trong đó có dùng dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy.

Tiết 119 DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY

I/ Dấu chấm lửng:
II/ Dấu chấm phẩy:
III/ Luyện tập:
Dặn dò:
- Ôn lại bài: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy
- Chuẩn bị bài: Văn bản đề nghị

Về nhà :
Hoùc thuoọc ghi nhụự;
Làm bài tập 2;
ẹoùc pha�n ủoùc theõm ( SGK / 77);
- Soaùn baứi: Mửa.
Kính chúc quý thầy cô
mạnh khỏe, hạnh phúc
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN