Bài 29. Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

TRƯỜNG THCS PHƯỚC MỸ TRUNG
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 7/2
GV: LÊ THỊ HỒNG THẮM
“Đến Huế, du khách không chỉ nghe những làn điệu ngọt ngào
như hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, lí con sáo, lí hoài
xuân, lí hoài nam,… mà du khách còn được trực tiếp ngắm
nhìn các nhạc công với những ngón đàn vô cùng điêu luyện;
các ngón nhấn, mổ, vỗ, vã, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón
phi, ngón rãi,…làm nên những tiết tấu xao động tận đáy hồn
người. Tôi tin chắc rằng người miền Nam nào cũng mong
muốn một ngày không xa sẽ được đến Huế để nghe một đêm
ca Huế trên sông Hương”.
Câu 1: Thế nào là phép liệt kê? Có mấy kiểu liệt kê, hãy kể ra?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Xác định phép liệt kê trong đoạn văn sau:
Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang
thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang
Trung,…
(Hồ Chí Minh)

b) Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần
áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời:
- Bẩm… quan lớn… đê vỡ mất rồi !
(Phạm Duy Tốn)

c) Cuốn tiểu thuyết được viết trên… bưu thiếp.
(Báo Hà Nội mới)
Ví dụ:
a) Trong học tập, học sinh rất cần những dụng cụ như sách, vở, bút, thước,...
b) Có chuyện gì bố con trong nhà bảo nhau, chứ sao lại…
c) Lúc ở nhà mẹ cũng là…
-> Tỏ ý còn nhiều dụng cụ học tập chưa liệt kê ra hết
-> Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở
đầu bếp!
-> Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện
bất ngờ, hài hước, châm biếm của từ “đầu bếp”
Ghi nhớ
Dấu chấm lửng được dùng để:
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
Trong các câu sau, dấu chấm phẩy được dùng để làm gì? Có thể thay nó bằng dấu phẩy được không? Vì sao?
Cốm không phải thức quà của người vội ; ăn cốm phải
ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
( Thạch Lam)
b) Những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới phải chăng
có thể nêu lên như sau : yêu nước, yêu nhân dân ; trung
thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh
thực hiện thống nhất nước nhà ; ghét bóc lột, ăn bám và lười
biếng ; yêu lao động, coi lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của
mình ; có tinh thần làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp
nhau ; chân thành và khiêm tốn ; quý trọng của công và có ý
thức bảo vệ của công ; yêu văn hóa, khoa học và nghệ thuật ;
có tinh thần quốc tế vô sản.
Theo Trường Chinh)
Ghi nhớ
Dấu chấm phẩy được dùng để:
Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu
ghép có cấu tạo phức tạp ;
Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong
một phép liệt kê phức tạp.
Bài tập 3: Viết một đoạn văn về ca Huế trên sông Hương trong đó:
Có câu dùng dấu chấm lửng.
Có câu dùng dấu chấm phẩy.
“Đến Huế, du khách không chỉ nghe những làn điệu ngọt ngào
như hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, lí con sáo, lí hoài
xuân, lí hoài nam,… mà du khách còn được trực tiếp ngắm
nhìn các nhạc công với những ngón đàn vô cùng điêu luyện;
các ngón nhấn, mổ, vỗ, vã, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón
phi, ngón rãi,…làm nên những tiết tấu xao động tận đáy hồn
người. Tôi tin chắc rằng người miền Nam nào cũng mong
muốn một ngày không xa sẽ được đến Huế để nghe một đêm
ca Huế trên sông Hương”.
Đoạn văn tham khảo :
DẤU CHẤM LỬNG
DẤU CHẤM PHẨY

CÔNG DỤNG
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết ;
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng,
ngắt quãng;
Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn
bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ
biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
Đánh dấu ranh giới
giữa các vế của một
câu ghép có cấu tạo
phức tạp
Đánh dấu ranh giới
giữa các bộ phận
trong một phép liệt
kê phức tạp.

H­íng dÉn häc sinh häc bµi




- Chép hai ghi nhớ và học thuộc ;
Làm lại các bài tập ;
Viết một đoạn văn miêu tả trong đó có sử dụng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy ;
Soạn bài mới : Văn bản đề nghị ( Trả lời những câu hỏi SGK)

Bài học đến đây kết thúc
Chúc sức khỏe thầy cô và các em học sinh