Bài 29. Bệnh và tật di truyền ở người

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NGA SƠN
TRƯỜNG THCS NGA NHÂN
CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH LỚP 9!
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
Đến năm 1990 trên toàn thế giới người ta đã phát hiện ra khoảng 5000 bệnh di truyền trong đó có khoảng 200 bệnh di truyền liên kết với giới tính. Tỉ lệ trẻ em mắc hội chứng Đao là 0,7 – 1,8% (ở các trẻ em do các bà mẹ tuổi từ 35 trở lên sinh ra).
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
Ảnh chụp người bị bệnh Đao
Tay của bệnh nhân Đao
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bộ NST của bệnh nhân Đao khác bộ NST của người bình thường như thế nào? Do đâu có sự khác nhau này? Viết cơ chế phát sinh bệnh Đao?
Thảo luận nhóm
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
NST nam giới bị bệnh Đao
NST của nam giới bình thường
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
Cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n + 1) NST
Bố hoặc mẹ
Mẹ hoặc bố
n
n
n + 1
2n
2n
n - 1
2n + 1
NST 21
NST 21
Bệnh Đao
Rối loạn giảm phân ở cặp NST 21
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
NST của bệnh nhân Đao
Cặp NST 21 của người bình thường
Cặp NST 21 của bệnh nhânĐao
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
Ảnh chụp người bị bệnh Đao
Tay của bệnh nhân Đao
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Vì sao ở những bà mẹ tuổi trên 35 tỉ lệ sinh con bị bệnh Đao cao hơn người bình thường?
Tế bào đã bị lão hoá, quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn dẫn tới sự phân li không bình thường ở cặp NST 21 trong giảm phân.
Vì bệnh sinh ra do vật chất di truyền bị biến đổi.
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
Những người mắc bệnh Đao không có con, tại sao nói bệnh này là bệnh di truyền?
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
Hợp tử
Cơ chế phát sinh các thể dị bội có (2n +1) và (2n – 1) NST
NST 21
NST 21
Bệnh Đao
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
Bộ NST nữ giới bình thường
Bộ NST của bệnh nhân Tơcnơ
nn
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
Y
X
OX
O
XX
Giao tử
Hợp tử
Bệnh Tơcnơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở mẹ
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
XY
O
OX
X
X
Giao tử
Bệnh Tơcnơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở bố
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Tiết 30
Bề ngoài, em có thể nhận biết bệnh nhân Tơcnơ qua những đặc điểm nào?
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
XY
O
OX
X
X
Giao tử
Bệnh Tơcnơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính
XXY
Bệnh Claiphentơ
B
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
Ảnh chụp bệnh nhân bạch tạng
Mắt của bệnh nhân bạch tạng
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
Bệnh câm điếc bẩm sinh thường thấy ở con của những người bị nhiễm chất phóng xạ, chất độc hoá học trong chiến tranh hoặc không cẩn thận trong sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ...
vb
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
Tật khe hở môi hàm
Bàn chân mất ngón và dính ngón
Bàn tay mất một số ngón
Tật sáu ngón tay
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
Bàn chân có nhiều ngón
Tật xương chi ngắn
lh
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Bệnh và tật di truyền ở người khác với bệnh thông thường ở những điểm nào? Nguyên nhân gây bệnh?
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Khói từ các nhà máy
Ô nhiễm nguồn nước
dp
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Vụ nổ bom nguyên tử năm 1945
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Máy bay Mĩ rải chất độc màu da cam ở Việt Nam
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Nạn nhân chất độc màu da cam
CC
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Nạn nhân chất độc màu da cam
CC
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I. Một vài bệnh di truyền ở người
1. Bệnh Đao
2. Bệnh Tơcnơ (OX)
II. Một số tật di truyền ở người
3. Bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh
III. Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
Từ những nguyên nhân trên, em hãy đề xuất các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền người?
CC
Chọn các cụm từ: rối loạn, đột biến gen, tác nhân lí hóa, dị tật bẩm sinh, dị dạng, bệnh di truyền điền vào chỗ trống thay cho các số 1, 2, 3 … để hoàn chỉnh các câu sau:
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Các đột biến NST và …….(1)……. gây ra các bệnh di truyền nguy hiểm và các ………(2)…...… ở người. Người ta có thể nhận biết các bệnh nhân Đao, Tơcnơ qua hình thái. Các dị tật bẩm sinh như: mất sọ não, khe hở môi – hàm, bàn tay và bàn chân ....…(3)…. cũng khá phổ biến ở người. Các ….....(4)…...… và dị tật bẩm sinh ở người do ảnh hưởng của các .…...(5)……… trong tự nhiên, do ô nhiểm môi trường hoặc do ..….(6)…… trao đổi chất nội bào.
đột biến gen
dị tật bẩm sinh
dị dạng
bệnh di truyền
tác nhân lí hóa
rối loạn
Câu 5:
Bệnh Đao xảy ra ở:
A. Nam giới.
B. Nữ giới.
C. Cả nam và nữ.
D. Trẻ em.
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Bệnh di truyền ở người do loại biến dị nào gây ra?
A. Biến dị tổ hợp.
B. Đột biến gen.
C. Đột biến NST.
D. Cả B và C.
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Bệnh nhân bị bệnh bạch tạng có những đặc điểm gì?
A. Da và tóc màu trắng.
B. Da trắng, mắt màu hồng.
C. Tóc màu trắng, mắt màu hồng.
D. Da và tóc màu trắng, mắt màu hồng.
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Điền từ, các cụm từ thích hợp vào chổ trống trong các câu sau:
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Điền từ, các cụm từ thích hợp vào chổ trống trong các câu sau:
Tơcnơ
Bạch tạng
Đao
Sáu ngón tay
BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Học bài, trả lời các câu hỏi 1,2,3 sách giáo khoa.
Sưu tầm thêm tranh ảnh và một số bệnh và tật di truyền khác ở người.
Đọc mục:”Em có biết”
Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường xanh,sạch, đẹp.
I/ Bài tập về nhà
II/ Chu?n b? b�i m?i:
Tìm hi?u lu?t hơn nh�n v� gia dình Vi?t Nam.
Nghi�n c?u b?ng 30.1, 30.2 SGK trang 87.
Ti?p t?c tìm hi?u s? ơ nhi?m mơi tru?ng :C�c t�c nh�n, h?u qu?, bi?n ph�p ch?ng ơ nhi?m mơi tru?ng.
Li�n h? th?c t? ? d?a phuong.
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG TẤT CẢ CÁC EM HỌC SINH!
GV thực hiện: Trịnh Văn Diệu