Bài 29. Bệnh và tật di truyền ở người

Người thực hiện: Nguyễn Thị Ngân
Trường THCS An Lâm – Nam Sách
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
MÔN SINH HỌC LỚP 9
1. Hiện tượng dị bội thể là gì? Có những dạng nào?
2. Trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội bằng sơ đồ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Hiện tượng dị bội thể là đột biến thêm hoặc mất một NST ở một cặp NST nào đó.
- Các dạng: 2n + 1 ; 2n – 1.
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Đến năm 1990 trên toàn thế giới người ta đã phát hiện ra khoảng 5000 bệnh di truyền trong đó có khoảng 200 bệnh di truyền liên kết với giới tính. Tỉ lệ trẻ em mắc hội chứng Đao là 0,7 – 1,8% (ở các trẻ em do các bà mẹ tuổi từ 35 trở lên sinh ra).
Em hiểu thế nào là bệnh di truyền, thế nào là tật di truyền?
Bệnh di truyền là các rối loạn sinh lí bẩm sinh.
Tật di truyền là các khiếm khuyết về hình thái bẩm sinh.
Kể tên một số bệnh , tật di truyền ở người mà em biết?
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/Bệnh Đao:
Ảnh chụp người bị bệnh Đao
Tay người bị bệnh Đao
1. Điểm khác nhau giữa bộ NST của bệnh nhân Đao và bộ NST của người bình thường?
2. Em có thể nhận biết bệnh nhân Đao qua những biểu hiện nào?
Thảo luận nhóm
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Ảnh chụp bệnh Đao
Một vài bệnh di truyền ở người
Thảo luận nhóm
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
1. Điểm khác nhau giữa bộ NST của bệnh nhân Đao và bộ NST của người bình thường?
2. Em có thể nhận biết bệnh nhân Đao qua những biểu hiện nào?
NST của bệnh nhân Đao
Cặp NST 21 của bệnh nhânĐao
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/Bệnh Đao:
2/Bệnh Tơcnơ( OX )
Tiết 30
Ảnh chụp bệnh nhân Tơcnơ
Bộ NST nữ giới bình thường
Bộ NST của bệnh nhân Tơcnơ
Điểm khác nhau giữa bộ NST của bệnh nhân Tơcnơ và bộ NST của người bình thường?
2. Em có thể nhận biết bệnh nhân Tơcnơ qua những biểu hiện nào?
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/Bệnh Đao:
2/Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Ảnh chụp bệnh nhân bạch tạng
Mắt của bệnh nhân bạch tạng
Nêu đặc điểm di truyền của bệnh bạch tạng?


2. Em có thể nhận biết bệnh bạch tạng qua những đặc điểm bên ngoài nào?
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/ Bệnh Đao:
2/ Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
2/Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
Những người bị câm, điếc bẩm sinh
Nêu đặc điểm di truyền của bệnh câm điếc bẩm sinh?
2. Em có thể nhận biết bệnh câm điếc bẩm sinh qua những biểu hiện nào?
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Cặp NST số 21 có 3 nhiễm sắc thể
Bé,lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa hai mắt xa nhau, ngón tay ngắn. Về sinh lí, bị si đần bẩm sịnh và không có con.
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Đây là dạng đột biến gì ?:
Đột biến số lượng NST: Dị bội thể (2n + 1)
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Cặp NST số 21 có 3 nhiễm sắc thể
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa hai mắt xa nhau, ngón tay ngắn...
Bệnh nhân là nữ :lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển, thường mất trí, không có con.
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST, là NST X.
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Đây là dạng đột biến gì ?:
Đột biến số lượng NST: Dị bội thể (2n - 1)
Y
X
OX
O
XX
Giao tử
Hợp tử
Bệnh Tơcnơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở mẹ
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở bố
XXY
Bệnh Claiphentơ
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
XY
O
OX
X
X
Giao tử
Hợp tử
Bệnh Tơcnơ
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Cặp NST số 21 có 3 nhiễm sắc thể
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa hai mắt xa nhau, ngón tay ngắn...
Bệnh nhân là nữ :lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển, thường mất trí, không có con.
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST, là NST X.
Đột biến gen lặn
Da, tóc màu trắng, mắt màu hồng
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Cặp NST số 21 có 3 nhiễm sắc thể
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa hai mắt xa nhau, ngón tay ngắn...
Bệnh nhân là nữ :lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển, thường mất trí, không có con.
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST, là NST X.
Đột biến gen lặn
Câm điếc bẩm sinh
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/ Bệnh Đao:
2/ Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
II/ Một số tật di truyền ở người
Bài29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Nêu đặc điểm di truyền của các tật trên?
(Đột biến NST)
Bàn chân có nhiều ngón
Tật xương chi ngắn
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Nêu đặc điểm di truyền của tật bàn chân có nhiều ngón, tật xương chi ngắn?
(Đột biến gen)
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/ Bệnh Đao:
2/ Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
II/ Một số tật di truyền ở người:
III/ Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền
Đột biến NST và đột biến gen gây ra các dị tật bẩm sinh ở người.
1/ Nguyên nhân:
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Khói từ các nhà máy
Ô nhiễm nguồn nước
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Máy bay Mĩ rải chất độc màu da cam ở Việt Nam
.
.:
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Nạn nhân chất độc màu da cam
CC
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Nạn nhân chất độc màu da cam
CC
Bài29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/ Bệnh Đao:
2/ Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
II/ Một số tật di truyền ở người:
Đột biến NST và đột biến gen
gây ra các dị tật bẩm sinh ở người.
1/ Nguyên nhân:
Ô nhiễm môi trường.
Tác nhân vật lí, hoá học.
Rối loạn trao đổi chất nội bào.
2/ Biện pháp: (SGK)
- Các tật, bệnh di truyền ở người phát sinh do những nguyên nhân nào?
Từ những nguyên nhân trên, em hãy đề xuất các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền người?
III/ Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền
Bài29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bệnh Đao xảy ra ở:
A. Nam giới.
B. Nữ giới.
C. Cả nam và nữ.
D. Trẻ em.
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Bệnh di truyền ở người do loại biến dị nào gây ra?
A. Biến dị tổ hợp.
B. Đột biến gen.
C. Đột biến NST.
D. Cả B và C.
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Điền từ, các cụm từ thích hợp vào chổ trống trong các câu sau:
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
BÀI TẬP CỦNG CỐ

7
Học bài, trả lời các câu hỏi 1,2,3 sách giáo khoa.
Đọc mục:”Em có biết”
Xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.
DẶN DÒ
.Tìm hi?u lu?t hơn nh�n v� gia dình Vi?t Nam. D?c tru?c b�i 30.
Text
Text
Chào tạm biệt!!
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
Lùn, cổ ngắn, nữ, tuyến vú không phát triển, mất trí, không có con.
1/Bệnh Đao
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST.
2/Bệnh Tơcnơ
( OX )
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há,mắt hơi sâu và một mí, si đần, không có con ...
Cặp NST 21 có 3 NST
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Điền từ, các cụm từ thích hợp vào chổ trống trong các câu sau:
Tơcnơ
Bạch tạng
Đao
Sáu ngón tay
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n + 1) NST
Bố hoặc mẹ
Mẹ hoặc bố
n
n
n + 1
2n
2n
n - 1
2n + 1
NST 21
NST 21
Bệnh Đao
Rối loạn giảm phân ở cặp NST 21
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI

7
Chuẩn bị bài mới:
Tìm hi?u lu?t hơn nh�n v� gia dình Vi?t Nam.
Nghi�n c?u b?ng 30.1, 30.2 SGK trang 87.
Ti?p t?c tìm hi?u s? ơ nhi?m mơi tru?ng :C�c t�c nh�n, h?u qu?, bi?n ph�p ch?ng ơ nhi?m mơi tru?ng.
Li�n h? th?c t? ? d?a phuong.
Text
Text
Chào tạm biệt!!
NST của bệnh nhân Đao
Cặp NST 21 của người bình thường
Cặp NST 21 của bệnh nhânĐao
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Ảnh chụp người bị bệnh Đao
Có thể nhận biết bệnh nhân Đao qua những đặc điểm bên ngoài nào?
Tay của bệnh nhân Đao
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
NST của bệnh nhân Đao
Cặp NST 21 của người bình thường
Cặp NST 21 của bệnh nhânĐao
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/Bệnh Đao
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há,mắt hơi sâu và một mí, si đần, không có con ...
Cặp NST 21 có 3 NST
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bệnh câm điếc bẩm sinh thường thấy ở con của những người bị nhiễm chất phóng xạ, chất độc hoá học trong chiến tranh hoặc không cẩn thận trong sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ...
1/Bệnh Đao:
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
2/Bệnh Tơcnơ(OX)
3/Bệnh bạch tạng
4/Bệnh câm điếc bẩm sinh:
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
XY
O
OX
X
X
Giao tử
Bệnh Tơcnơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở bố
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Xem đoạn phim:Vụ nổ bom nguyên tử năm 1945
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
II/Một số tật di truyền ở người:
III/Các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền
1/ Nguyên nhân:
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Từ những nguyên nhân trên, em hãy đề xuất các biện pháp hạn chế phát sinh bệnh và tật di truyền người?
CC
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
II/Một số tật di truyền ở người:
III/Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền:
- Các tật, bệnh di truyền ở người phát sinh do những nguyên nhân nào?
1/ Nguyên nhân:
Ô nhiễm môi trường.
Tác nhân vật lí, hoá học.
- Rối loạn trao đổi chất nội bào.
2/ Biện pháp:(SGK)
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
1/ Bệnh Đao:
2/ Bệnh Tơcnơ( OX )
3/ Bệnh bạch tạng:
4/ Bệnh câm điếc bẩm sinh:
II/ Một số tật di truyền ở người:
1/ Nguyên nhân:
2/ Biện pháp:(SGK)
Biện pháp hạn chế:
+ Hạn chế các hoạt động gây ô nhiễm môi trường
+ Sử dụng hợp lí các thuốc bảo vệ thực vật
+ Đấu tranh chống sản xuất, sử dụng vũ khí hóa học, vũ khí hạt nhân.
+ Hạn chế kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen gây bệnh, tật di truyền …
I/ Một vài bệnh di truyền ở người:
Lùn, cổ ngắn, nữ, tuyến vú không phát triển,mất trí, không có con.
1/Bệnh Đao
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST.
2/Bệnh Tơcnơ (ox)
Da, tóc màu trắng, mắt màu hồng
Đột biến gen lặn
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há,mắt hơi sâu và một mí, si đần, không có con ...
Cặp NST 21 có 3 NST
3/Bệnh bạch tạng
Đột biến gen lặn
Câm điếc bẩm sinh
4/Bệnh câm điếc bẩm sinh
II/ Một số tật di truyền ở người:
Đột biến NST và đột biến gen gây ra các dị tật bẩm sinh ở người.
III/ Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh di truyền:
1/ Nguyên nhân:
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Chọn các cụm từ: rối loạn, đột biến gen, tác nhân lí hóa, dị tật bẩm sinh, dị dạng, bệnh di truyền điền vào chỗ trống thay cho các số 1, 2, 3 … để hoàn chỉnh các câu sau:
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Các đột biến NST và …….(1)……. gây ra các bệnh di truyền nguy hiểm và các ………(2)…...… ở người. Người ta có thể nhận biết các bệnh nhân Đao, Tơcnơ qua hình thái. Các dị tật bẩm sinh như: mất sọ não, khe hở môi – hàm, bàn tay và bàn chân ....…(3)…. cũng khá phổ biến ở người. Các ….....(4)…...… và dị tật bẩm sinh ở người do ảnh hưởng của các .…...(5)……… trong tự nhiên, do ô nhiểm môi trường hoặc do ..….(6)…… trao đổi chất nội bào.
đột biến gen
dị tật bẩm sinh
dị dạng
bệnh di truyền
tác nhân lí hóa
rối loạn
Câu 5:
Cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n + 1) NST
Bố hoặc mẹ
Mẹ hoặc bố
n
n
n + 1
2n
2n
n - 1
2n + 1
NST 21
NST 21
Bệnh Đao
Rối loạn giảm phân ở cặp NST 21
Tiết 30: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Bệnh nhân bị bệnh bạch tạng có những đặc điểm gì?
A. Da và tóc màu trắng.
B. Da trắng, mắt màu hồng.
C. Tóc màu trắng, mắt màu hồng.
D. Da và tóc màu trắng, mắt màu hồng.
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Lùn, cổ ngắn, nữ, tuyến vú không phát triển,mất trí, không có con.
1/Bệnh Đao
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST.
2/Bệnh Tơcnơ (ox)
Da, tóc màu trắng, mắt màu hồng
Đột biến gen lặn
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há,mắt hơi sâu và một mí, si đần, không có con ...
Cặp NST 21 có 3 NST
3/Bệnh bạch tạng
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI
Lùn, cổ ngắn, nữ, tuyến vú không phát triển,mất trí, không có con.
1/Bệnh Đao
Cặp NST số 23 chỉ có 1NST.
2/Bệnh Tơcnơ (ox)
Da, tóc màu trắng, mắt màu hồng
Đột biến gen lặn
Bé, lùn, cổ rụt, má phệ, miệng hơi há,mắt hơi sâu và một mí, si đần, không có con ...
Cặp NST 21 có 3 NST
3/Bệnh bạch tạng
Đột biến gen lặn
Câm điếc bẩm sinh
4/Bệnh câm điếc bẩm sinh
Bài 29: BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI