Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

Môn: Sinh học 9
Năm học 2007 - 2008



Giáo viên: Nguyễn Thị ái Vân
Trường : thcs xuân ninh
các thầy cô giáo về dự hội giảng huyện
Chương V: Di truyền học người

Nghiên cứu phả hệ
Nam
- Mắt nâu là tính trạng trội.
- Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan đến giới tính.
Tiết 29: phương pháp nghiên cứu di truyền người
Quan sát hình 28.1a,b và cho biết:
- Mắt nâu và mắt đen, tính trạng nào là trội?
- Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan tới giới tính hay không? Tại sao?

Hai trạng thái đối lập của một tính trạng.
Hai trạng thái đối lập của một tính trạng.
Khó khăn:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
-Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
VD 1:
Nữ
* Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
Chương V: Di truyền học người
Tiết 29: phương pháp nghiên cứu di truyền người
Nghiên cứu phả hệ
Nữ
VD 1: - Mắt nâu là tính trạng trội
- Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan đến giới tính.

- Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định.
- Sự di truyền bệnh máu khó đông liên quan đến giới tính.
Phương pháp nghiên cứu phả hệ:
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng.

Nam
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ).
Hãy vẽ sơ đồ phả hệ của trường hợp trên và trả lời các câu hỏi sau:
Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?
Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan với giới tính hay không? Tại sao?
Khó khăn:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
-Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
VD 2:
Theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ, người ta có thể xác định được đặc điểm di truyền (trội, lặn, do một hay nhiều gen quy định).
* Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
Chương V: Di truyền học người
Tiết 29: phương pháp nghiên cứu di truyền người
Nghiên cứu phả hệ
Nữ
VD 1: - Mắt nâu là tính trạng trội
- Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan đến giới tính.
VD 2:
Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định.
Sự di truyền bệnh máu khó đông liên quan đến giới tính.
Phương pháp nghiên cứu phả hệ
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng.
Nam
Quan sát hai sơ đồ ở hình 28.2a,b
Hãy trả lời các câu hỏi sau:
+ Sơ đồ 28.2a giống và khác sơ đồ 28.2b ở điểm nào?
+ Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
+ Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?
+ Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?
Khó khăn:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
-Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
* Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
Chương V: Di truyền học người
Tiết 29: phương pháp nghiên cứu di truyền người
Nghiên cứu phả hệ
Nữ
VD 1: - Mắt nâu là tính trạng trội
- Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan đến giới tính.
VD 2:
Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định.
Sự di truyền bệnh máu khó đông liên quan đến giới tính.
Phương pháp nghiên cứu phả hệ
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng.
Nam
Quan sát hai sơ đồ ở hình 28.2a,b
Khó khăn:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
-Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
* Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
+ Sơ đồ 28.2a giống và khác sơ đồ 28.2b ở điểm nào?

- Giống nhau: trứng kết hợp với tinh trùng tạo thành hợp tử tạo phôi.
Khác nhau:
+ sơ đồ 28.2a: 1 trứng kết hợp với 1 tinh trùng tạo một hợp tử.
+ sơ đồ 28.2b: 2 trứng kết hợp với 2 tinh trùng tạo 2 hợp tử.

+ Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?

Trẻ đồng sinh cùng trứng bao giờ cũng cùng giới (nam hoặc nữ). Vì: có cùng một kiểu gen.
- Đồng sinh khác trứng là những đứa trẻ cùng được sinh ra ở một lần sinh từ những trứng khác nhau.
- Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể cùng giới hoặc khác giới. Vì: có kiểu gen khác nhau.

+ Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?

Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản là:
Đồng sinh cùng trứng có cùng kiểu gen,cùng giới, giống hệt nhau.
Đồng sinh khác trứng khác nhau kiểu gen, cùng giới hoặc khác giới, không giống nhau.

+ Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?

Chương V: Di truyền học người
Tiết 29: phương pháp nghiên cứu di truyền người
Nghiên cứu phả hệ
Nữ
VD1: - Mắt nâu là tính trạng trội
- Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan đến giới tính.
VD2: - Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định.
- Sự di truyền bệnh máu khó đông liên quan đến giới tính.
Phương pháp nghiên cứu phả hệ
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng.
ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh.

Nam
Kết luận chung:
Theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ, người ta có thể xác định được đặc điểm di truyền (trội, lặn, do một hay nhiều gen quy định).
Nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng có thể xác định được tính trạng nào do gen quyết định là chủ yếu, tính trạng nào chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường tự nhiên và xã hội.
Khó khăn:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
-Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
* Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
SGK
Phiếu kiểm tra trắc nghiệm
Họ tên: ....................................
Lớp:.........................................
I. Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời mà em cho là đúng hoặc đúng nhất.
Câu 1 (2đ): Tại sao khi nghiên cứu di truyền người, người ta dùng phương pháp phả hệ?
A. Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
B. Vì lý do xã hội không thể áp dụng phương pháp lai và gây đột biến.
C. Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện nhưng hiệu quả cao.
D. Cả A, B và C
Câu 2 (2đ): Một người mắc bệnh máu khó đông có một người em trai sinh đôi bình thường:
A. Hai người sinh đôi này là sinh đôi cùng trứng.
B. Hai người sinh đôi này là sinh đôi khác trứng.
C. Cả hai đáp án trên là sai.
Câu 3 (2đ): Phương pháp nào sau đây phù hợp với việc nghiên cứu di truyền học người.
A. Lai giống.
B. Tạo đột biến
C. Nghiên cứu phả hệ
II.Tìm cụm từ phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh các câu sau (4đ):
Nghiên cứu trẻ đồng sinh ...................... có thể xác định trong tính trạng nào do gen ............................ là chủ yếu, ........................nào chịu ảnh hưởng nhiều của .....................tự nhiên và xã hội.
cùng trứng
quyết định
tính trạng
môi trường
Hướng dẫn về nhà:
Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
Tìm hiểu một số bệnh, tật di truyền ở người.
Bài tập:
1. Hoàn thành bảng sau:


2. Bài 5 trang 60 SBT Sinh học
Bài 5 trang 60 (SBT) :
ở người, gen trội M quy định mắt bình thường gen lặn tương ứng m quy định bệnh mù màu (không phân biệt màu đỏ với màu lục). Biết rằng, các gen này nằm trên NST X.
Trong một gia đình có ông (1) bà (2) bình thường (không bị bệnh mù màu) sinh được một con gái (3) bình thường và một con trai (4) bị bệnh mù màu. Người con gái lấy chồng (5) mắt bình thường và sinh được một cháu trai (6) bị bệnh mù màu.
Người con trai lấy vợ (7) mắt bình thường và sinh được một cháu gái (8) bị bệnh mù màu.
Xác định kiểu gen của 8 thành viên trong gia đình nêu trên?
xin chân thành cảm ơn các thầy cô cùng toàn thể các em