Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

trường thcs
chu văn an
Người thực hiện:
Nguyễn thị ngọc hà
Tổ Sinh - Thể dục
chào mừng các thầy, cô giáo !
chào tất cả các em !
Chương V
DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
DI TRUYỀN NGƯỜI
Thông tin:
Việc nghiên cứu di truyền ở người gặp 2 khó khăn chính:
-Người sinh sản muộn và đẻ ít con
-Vì lí do xã hội, không thể áp dụng các phương
pháp lai và gây đột biến
Vì vậy, người ta đã đưa ra 1 số phương pháp
nghiên cứu thích hợp, thông dụng và đơn giản hơn
cả là phương pháp nghiên cứu phả hệ và trẻ đồng
sinh

I-Nghiên cứu phả hệ:
Phả: là sự ghi chép
Hệ : là các thế hệ
Phả hệ là bảng ghi chép các thế hệ
Qui ước các kí hiệu
Nam
Nữ
Cặp tính trạng tương phản
Kết hôn
Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt nâu và mắt đen qua 3 đời của 2 gia đình khác nhau, người ta lập 2 sơ đồ phả hệ như sau
1.Mắt nâu và măt đen, tính trạng nào là tính trạng trội?Vì sao?
2.Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính
hay không? Tại sao?
Mắt nâu là trội vì đời cháu có hiện tượng phân li
(xuất hiện mắt đen)
Sự di truyền màu mắt không liên quan tới giới tính vì
tính trạng mắt nâu và mắt đen biểu hiện ở cả nam và nữ
Ví dụ 2:Bệnh máu khó đông do một gen qui định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai
1.Hãy vẽ sơ đồ phả hệ của trường hợp trên
2. Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn qui định?Vì sao?
3.Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính không? Tại sao?
*Thảo luận nhóm:



P :Không
mắc bệnh
2).Bệnh máu khó đông do gen lặn qui định vì bố mẹ không mắc
bệnh nhưng đời con mắc bệnh(có sự phân li tính trạng)
3).Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính vì
con sinh ra bị mắc bệnh chỉ là con trai
Gen gây bệnh là gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể X
? Nam giới dễ mắc bệnh chứng tỏ gen gây bệnh nằm trên
nhiễm sắc thể nào?
Mắc bệnh
XAXa
XAXa
XAXA
XAY
XAY
XaY
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Là theo dõi sự di truyền của 1 tính trạng trên những người thuộc cùng 1 dòng họ qua nhiều thế hệ để xác định đặc điểm di truyền của tính trạng đó
?. Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì?
II/Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Trẻ đồng sinh là những đứa trẻ cùng được
sinh ra ở 1 lần sinh(sinh 2,3,4…)
Thế nào là trẻ đồng sinh?
2 Hai sơ đồ trên giống nhau và khác nhau điểm nào?
Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc
đều là nữ?
Đồng sinh khác trứng là gì?Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng
có thể khác nhau về giới hay không? Tại sao
Đồng sinh cùng trứng và khác trứng
khác nhau cơ bản ở điểm nào?
Khác nhau
Sơ đồ A: 1 trứng kết hợp với 1 tinh trùng tạo thành 1 hợp tử.
Lần nguyên phân đầu tiên hợp tử phát triển thành 2 phôi bào
Sơ đồ B: 2 trứng kết hợp với 2 tinh trùng thành 2 hợp tử phát triển
thành 2 phôi bào
Vì chúng có cùng kiểu gen
Đồng sinh khác trứng là được sinh ra cùng 1 lần nhưng cơ thể
phát triển từ các trứng thụ tinh khác nhau
Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể cùng giới hoặc khác
giới vì chúng khác nhau kiểu gen
-Trẻ đồng sinh cùng trứng có cùng 1 kiểu gen  cùng giới
-Trẻ đồng sinh khác trứng có kiểu gen khác nhau cùng giới
hoặc khác giới
A:sinh đôi cùng trứng
B: sinh đôi khác trứng
1.Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
1.Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:

-Trẻ đồng sinh cùng trứng có cùng 1 kiểu gen  cùng giới
-Trẻ đồng sinh khác trứng có kiểu gen khác nhau cùng giới hoặc khác giới

Em có biết:
Phú và Cường là 2 anh em sinh đôi. Bố và mẹ hi sinh năm 1975 khi 2 anh em mới được 2 tháng tuổi.Phú được 1 người bạn chiến đấu của bố đón về nuôi dạy tại thành phố Hồ Chí Minh.Phú đã tốt nghiệp trường Đại học Thể dục thể thao, hiện là huấn luyện viên điền kinh. Cường được người bạn chiến đấu của mẹ đón về nuôi dạy ở Hà Nội. Cường đã tốt nghiệp trường Đại học Tài chính, nay là kế toán trưởng của 1 công ty.
Hai anh em giống nhau như 2 giọt nước, đều có mái tóc đen và hơi quăn, mũi dọc dừa, mắt đen.
Họ khác nhau ở 3 điểm rất rõ rệt: Phú có nước da rám nắng, cao hơn khoảng 10cm, nói giọng miền Nam, còn Cường có da trắng, nói giọng miền Bắc
?. Do đâu Phú và Cường giống nhau như 2 giọt nước,
đều có mái tóc đen và hơi quăn, mũi dọc dừa, mắt đen?
?. Những điểm khác nhau giữa Phú và Cường (về nước da, giọng
nói và chiều cao chênh nhau 10 cm), chứng tỏ điều gì?
-Vì họ có cùng kiểu gen
-Tính trạng chịu ảnh hưởng của môi trường
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Giúp xác định tính trạng nào do gen quyết định là chủ yếu, tính trạng nào chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường
?. Nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh?
Tiết 29

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Là theo dõi sự di truyền của 1 tính trạng trên những người
thuộc cùng 1 dòng họ qua nhiều thế hệ để xác định đặc điểm di
truyền của tính trạng đó
II/Nghiên cứu trẻ đồng sinh
1.Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
-Trẻ đồng sinh cùng trứng có cùng 1 kiểu gen  cùng giới
-Trẻ đồng sinh khác trứng có kiểu gen khác nhau cùng giới hoặc khác giới
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Giúp xác định tính trạng nào do gen quyết định là chủ yếu,
tính trạng nào chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường



Tính trạng nào là trội, tính trạng nào là lặn? Vì sao?
Gen kiểm tra tính trạng đó nằm trên nhiễm sắc thể thường hay nhiễm sắc thể giới tính? Vì sao?
Qui ước gen và xác định kiểu gen có thể có của mỗi thành viên trong gia đình?
Bài tập: Theo dõi sự di truyền của tóc quăn và tóc thẳng trong một gia đình, người ta lập sơ đồ phả hệ sau:

Tính trạng tóc quăn là trội, tóc thẳng là lặn. Vì bố mẹ đều là tóc quăn nhưng đời con F1 có sự phân li, xuất hiện tính trạng tóc thẳng
Gen kiểm tra tính trạng trên nằm trên nhiễm sắc thể thường . Vì tóc quăn hoặc tóc thẳng đều có ở cả nam và nữ
Qui ước gen: Gọi A là gen qui định tóc quăn
Gọi a là gen qui định tóc thẳng
P: A__ X A__
Đáp án: Sơ đồ phả hệ :

Hướng dẫn học ở nhà:
1.Học bài cũ:
-Hoàn thành bài tập vận dụng
-Học bài và trả lời 2 câu hỏi SGK/81
2. Tìm hiểu bài “Bệnh và tật di truyền ở người”
-So sánh đặc điểm hình thái, đặc điểm di truyền của bệnh Đao, bệnh Tớcnơ, bệnh bạch tạng và bệnh câm điếc bẩm sinh, 1 số tật di truyền ở người
-Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh và biện pháp hạn chế phát sinh bệnh, tật di truyền
Tiết học kết thúc
Chúc các thầy cô giáo sức khoẻ!
Chào tất cả các em!