Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI

Phương pháp nghiên cứu di truyền người.
Bệnh và tật di truyền ở người
Di truyền học với con người
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Phả là sự ghi chép,
- Các kí hiệu:
chỉ nam.
chỉ nữ
cùng trạng thái

hai trạng thái đối lập
hệ là các thế hệ.
 Phả hệ là bản ghi chép các thế hệ.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)


Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được sơ đồ phả hệ sau:
1. Màu mắt nào có cả 3 thế hệ?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
Đáp án:
Mắt nâu.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)


Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được sơ đồ phả hệ sau:
2. Mắt nâu và mắt đen, tính trạng nào là trội?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
Đáp án:
Mắt nâu là tính trạng trội.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)


Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được sơ đồ phả hệ sau:
3. Căn cứ vào đời ông bà và đời con F1 em hãy giải thích tại sao mắt nâu là tính trạng trội?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
Đáp án:
Ở đời ông bà có hai trạng thái đối lập nhau, ở F1 chỉ xuất hiệnmột trạng thái là mắt nâu, nên mắt nâu là tính trạng trội
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)


Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được sơ đồ phả hệ sau:
4. Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan tới giới tính hay không? Tại sao?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
Đáp án:
Không có liên quan đến giới tính. Vì tính trạng mắt nâu và mắt đen xuất hiện ở cả nam và nữ (gen quy định màu mắt nằm trên NST thường)
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do 1 gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ).
Hãy vẽ sơ đồ phả hệ của trường hợp trên.
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
P :
F1 :
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do 1 gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ).
2. Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Đáp án:
Gen lặn.
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do 1 gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ).
3. Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính hay không? Tại sao?
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
Đáp án:
Có, vì chỉ có nam bị bệnh (gen gây bệnh nằm trên NST giới tính).
P:
X
A
X
a
x
X
X X :
A
Y
G:
X :
X
a
A : :
X
A
: Y
F1:
A
A
X Y:
X Y
X X :
A
A
a
a
Con trai mắc bệnh
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Phôi bào tách nhau
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Phôi bào tách nhau
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
Y
XY
X
Y
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
XY
X
Y
Đều là nam.
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
X
XX
X
X
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
XX
X
X
Đều là nữ.
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính không?
X
X
Y
X
X
Y
Con gái
Con trai
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính không?
X
X
X
X
X
X
Con gái
Con gái
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính không?
Y
X
Y
X
Y
Y
Con trai
Con trai
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Phôi bào tách nhau
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Hai anh em sinh đôi Phú và Cường
Bố và mẹ đều là bộ đội, hi sinh năm 1975, lúc hai anh em được 2 tháng tuổi. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, một người bạn chiến đấu của bố đã đón Phú về nuôi dưỡng ở thành phố Hồ Chí Minh. Phú đã tốt nghiệp trường Đại học TDTT, hiện nay là huấn luyện viên điền kinh. Cường được người bạn chiến đấu của mẹ đón về nuôi ở Hà Nội. Cường tốt nghiệp Đại học tài chính, nay là kế toán của một công ty. Hai anh em giống nhau như hai giọt nước,đều có mái tóc đen và hơi quăn, mũi dọc dừa, mắt đen. Họ khác nhau ở ba điểm rất rõ rệt: Phú có nước da rám nắng, cao hơn Cường khoảng 10cm và nói giọng miền Nam, còn Cường có da trắng, nói giọng miền Bắc.
Chương V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
Tiết 29 Bài 28 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I/ Nghiên cứu phả hệ:
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng:
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Nghiên cứu trẻ đồng sinh có ý nghĩa gì?
Đáp án:
Để hiểu rõ tính trạng chất lượng do gen quyết định là chủ yếu, tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường tự nhiên và xã hội.
Bài tập:
1. Sau đây là hai trường hợp sinh đôi và đặc điểm của chúng.
Hãy chọn các nội dung tương ứng a, b, c, d, e, g viết vào cột kết quả sao cho phù hợp.
a
b
c
d
e
g
2. Bệnh Bạch tạng ở người là do một gen quy định.
- Một cặp vợ chồng không bị bệnh Bạch tạng sinh được một gái bị Bạch tạng và một người con trai bình thường.
- Cậu con trai lớn lên cưới vợ bình thường sinh ra được một trai bình thường và một trai bị Bạch tạng.
Hãy lập sơ đồ phả hệ của gia đình nói trên.
Đáp án:
P:
F1:
F2: