Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

Tiết 29
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.
1. Nghiên cứu
phả hệ
2. Nghiên cứu trẻ đồng sinh

CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
+ Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
+Vì lý do xã hội không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
- HS đọc thông tin sgk
Việc nghiên cứu di truyền ở người gặp những khó khăn nào?
I. Nghiên cứu phả hệ:
Giải thích các từ:
Phả:......................................Hệ:……………………………..
Giải thích các kí hiệu được sử dụng trong phương pháp
Cùng trạng thái
Khác trạng thái
bản ghi chép
các thế hệ
Nam
Nữ
Kết hôn
Em hãy đọc ví dụ 1 sgk (78) và trả lời các câu hỏi sau:
- Mắt nâu và mắt đen tính trạng nào trội?
- Sự di truyền các tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính hay không? Tại sao?
Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được hai sơ đồ phả hệ như sau:
0

a
b
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a) Có bà ngoại mắt nâu b) có ông nội mắt nâu.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)




Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a) Có bà ngoại mắt nâu b) có ông nội mắt nâu.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)
- Mắt nâu, mắt đen tính trạng nào là trội? Vì sao?
+ Mắt nâu là tính trạng trội vì: F1 có 100% mắt nâu
- Sự di truyền TT màu mắt có liên quan đến giới tính không?Tại sao?
+ Sự di truyền tính trạng màu mắt không liên quan tới giới tính .
Vì ở F2 tính trạng mắt nâu và mắt đen biểu hiện cả ở nam và nữ.
Quy ước: gen A – bình thường
gen a – bị bệnh
P :
X
G:
XA
XA
Xa
XA
XA
Y
Xa
Y
- Bệnh máu khó đông do gen lặn qui định.
- Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính. Vì chỉ có con trai bị bệnh.
- Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn qui định?
- Sự di truyền màu mắt có liên quan đến giới tính hay không? Tại sao?
Tiết 29
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.
I. Nghiên cứu phả hệ
Thế nào là phương pháp nghiên cứu phả hệ?
Phương pháp nghiên cứu phả hệ nhằm mục đích gì ?
- Thế nào là trẻ đồng sinh ?
II/ Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Trẻ đồng sinh là những đứa trẻ cùng được sinh ra ở một lần sinh.
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
- Quan sát hai sơ đồ hình 28 a,b dưới đây:
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi
a) Sinh đôi cùng trứng b) Sinh đôi khác trứng
phôi bào tách nhau
- Sơ đồ 28. a và 28.b giống và khác nhau ở điểm nào?
- Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đề là nam hoặc đều là nữ?
- Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không?Tại sao?
- Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?
Sơ đồ 28. a và 28.b giống và khác nhau ở điểm nào?
-Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
Đồng sinh khác trứng là gì?
Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không?Tại sao?
Giống nhau: Thụ tinh,hợp tử phân bào
- Khác nhau: Số trứng thụ tinh:
+ 1 trứng được thụ tinh
+ 2 trứng được thụ tinh

----Thụ tinh cùng trứng - Cùng kiểu gen.
2 trứng + 2 tinh trùng 2 hợp tử
Khác nhau kiểu gen.
Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng khác nhau chủ yếu ở điểm nào?
- Đồng sinh cùng trứng có cùng kiểu gen.
- Đồng sinh khác trứng khác kiểu gen.
Em hãy hoàn thiện bảng sau?
1 trứng
2 hoặc nhiều trứng
Cùng kiểu gen
Khác kiểu gen
Giống nhau nhiều
Giống nhau ít
Cùng giới
Cùng hoặc khác giới
Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?
Đồng sinh khác trứng là gì? trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới không?
Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?..

Trẻ đồng sinh: trẻ sinh ra cùng một lần sinh
Có 2 trường hợp: đồng sinh cùng trứng
đồng sinh khác trứng
Sự khác nhau:
Đồng sinh cùng trứng có cùng KG  cùng giới.
Đồng sinh khác trứng khác nhau KG  cùng giới hoặc khác giới.
2- ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh
HS đọc thông tin mục 2 sgk/ 80
Em hãy đọc thông tin “Em có biết?” (sgk 81)..
+ Nuôi các trẻ đồng sinh trong môi trường đồng nhất hoặc trong các môi trường khác nhau. Rồi đem so sánh những đặc điểm giống nhau và khác nhau. Biết được tính trạng nào do kiểu gen quy định, tính trạng nào chịu ảnh hưởng của môi trường.
Nghiên cứu trẻ đồng sinh cho ta biết:
+ Tính trạng nào chủ yếu phụ thuộc vào kiểu gen
+ Tính trạng nào dễ bị biến đổi do tác động của môi trường tự nhiên và xã hội.
Ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh là gì?
Câu hỏi, bài tập
Câu 1: Cho các từ, cụm từ: Di truyền, kiểu hình, tính trạng , nhiều gen, một gen. Hãy chọn từ hoặc cụm từ phù hợp trong số những từ cho sẵn điền vào chỗ trống trong câu sau cho phù hợp:
Theo dõi sự (1)…………………..của một (2)………………nhất định
Trên những người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều (3)………………..
Người ta có thể xác định được đặc điểm (4)……………………trội, lặn do (5)…………………………..hay (6)………………………quy định
di truyền
tính trạng
thế hệ
di truyền
một gen
nhiều gen
Câu 2: Việc nghiên cứu phả hệ phải được thực hiện ít nhất qua:
a. 2 thế hệ
b. 3 thế hệ
c. 4 thế hệ
d. Càng nhiều thế hệ càng tốt
Câu 3: Phương phápnghiên cứu phả hệ cho ta biết được một tính trạng nào đó:
a. Là tính trạng trội hay tính trạng lặn
b. Do 1 hay nhiều gen quy định
c. Có liên quan với giới tính hay không
d. Cả a , b , c đều đúng
-Vậy muốn có kiểu hình phát triển tốt nhất, ngoài điều kiện có kiểu gen tốt ta cần quan tâm đến điều gì? Giải thích.
Có kiểu gen tốt, muốn có kiểu hình phát triển tốt nhất ta cần chú ý đến yếu tố môi trường sống tốt.
Vì kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
-Môi trường sống tốt là môi trường vệ sinh, không ô nhiễm và có các mối quan hệ trong sạch, lành mạnh...
-Em hiểu môi trường sống như thế nào là tốt?
Là một người học sinh em tự thấy mình cần có trách nhiệm gì để có được môi trường sống tốt cho bản thân và cho cộng đồng?
Hướng dẫn tự học