Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

SINH HỌC 9
TRƯỜNG THCS TÂN ĐÔNG
GV:ĐẶNG THỊ NGỌC HÂN
KI?M TRA MI?NG
Nh?c l?i thu?ng bi?n l� gì? Thu?ng bi?n cĩ tích ch?t n�o?(8d)
Em bi?t di truy?n v� bi?n d? l� gì?(2d)
*Thường biến làm biến đổi kiểu hình, không làm thay đổi vật chất di truyền (NST và ADN)
-Diễn ra hàng loạt có định hướng
-Do tác động trực tiếp của môi trường sống
-Không di truyền cho thế hệ sau
-Đa số có lợi
-Không là nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
*Di truyền: hiện tượng truyền đạt các tính trạng tổ tiên cho thế hệ con cháu
*Biến dị: con sinh ra khác bố mẹ, tổ tiên một vài chi tiết.
CHƯƠNG V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI

- Người sinh muộn, đẻ ít con
Vì các lý do xã hội Không thể sử dụng các phương pháp lai và gây đột biến
Nêu những khó khăn chính trong nghiên cứu di truyền người ?
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI.
Tiết 29
Ngày 5/12/2015
1. Nghiên cứu phả hệ
3.Nghiên cứu tế bào
4. Di truyền phân tử
2.Nghiên cứu trẻ đồng sinh
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI.
Tiết 29
Các kí hiệu:
Hai trạng thái đối lập
Kết hôn cùng trạng thái
Kết hôn 2 trạng thái đối lập
NAM
NỮ
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
1. Mắt nâu, mắt đen tính trạng nào là trội? Vì sao?
- Mắt nâu là tính trạng trội vì: F1 có 100% mắt nâu
2. Sự di truyền màu mắt có liên quan đến giới tính không? Tại sao?
- Không liên quan đến giới tính vì: ở F2 tính trạng mắt nâu và đen đều biểu hiện cả nam và nữ.
a
b
Ví dụ 1 :
Em hãy đọc ví dụ 1 và trả lời các câu hỏi sgk :
aa
aa
AA / Aa
Aa
Aa
AA
Aa
P
F1
F2
3. Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính vì con mắc bệnh chỉ là nam (NST X mang gen lặn gây bệnh).
1. Sơ đồ phả hệ:
P :
F1:
2. Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định. Vì bố mẹ không mắc bệnh nhưng đời con mắc bệnh (có sự phân li tính trạng)
Đáp án
Sơ đồ lai
Quy ước : a mắc bệnh A không mắc bệnh
Ở nam có 2 NST giới tính XY vì thế có 2 kiểu gen :
+ X A Y: bình thường + Xa Y: bệnh máu khó đông
Ở nữ có 2 NST giới tính XX nên có 3 kiểu gen:
+ XA XA: bình thường + XAXa: bình thường
+Xa Xa: bệnh máu khó đông
Sơ đồ lai
P: XAXa x XAY
Gtử: XA , Xa XA , Y
F:XAXA: XAY : XAXa : XaY
D?i ụng b� (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)
Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì?
I. NGHI�N C?U PH? H?
Phương pháp nghiên cứu phả hệ là phương pháp theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những người cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ
Mục đích: xác định được đặc điểm di truyền của tính trạng đó ( trội hay lặn, do một hay nhiều gen qui định, gen năm trên NST thường hay NST giới tính…)
I. NGHI�N C?U PH? H?
Phương pháp nghiên cứu phả hệ nhằm mục đích gì?
- Các tính trạng trội: da đen, mắt nâu, môi dày, răng vẩu, lông mi dài, mũi hếch…
- Các tính trạng lặn: da trắng, mắt đen, môi mỏng, răng đều, lông mi ngắn, mũi thẳng…
Tính trạng chiều cao do 7 cặp gen quy định
Bệnh mù màu, máu khó đông … do gen nằm trên NST giới tính X quy định…
Thế nào là trẻ đồng sinh?
? - L� nh?ng d?a tr? cựng du?c sinh ra ? 1 l?n sinh.
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
3/Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?
1.Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
1/ Sơ đồ H 28.2a giống và khác sơ đồ H28.2b ở điểm nào?
2/Tại sao trẻ đồng sinh cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
a. Sinh đôi cùng trứng
b. Sinh đôi khác trứng
Hình 28.2. Sơ đồ sự hình thành trẻ đồng sinh
1
* Khác nhau
1
1
2 (phát triển từ một hợp tử)

2
2
2
2 (phát triển từ hai hợp tử)
II – Nghiên cứu trẻ đồng sinh
Vì chúng được phát triển từ một hợp tử có chung bộ NST trong đó có cặp NST giới tính quy định giới tính giống nhau
(cùng kiểu gen).
1- Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
Tại sao sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh
khác trứng có thể khác nhau về giới hay không? Tại sao?
Đồng sinh khác trứng là những đứa trẻ đồng sinh nhưng được phát triển từ các hợp tử khác nhau
Đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính vì chúng được phát triển từ các hợp tử khác nhau, có bộ NST khác nhau ( Kiểu gen khác nhau)
Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?
-Kiểu gen…
-Giới tính…
-Kiểu gen…
-Giới tính…
-…
-…
1. Đồng sinh cùng trứng và khác trứng

- Cùng kiểu gen
- Cùng giới tính
Cùng giới hoặc khác giới
- Khác kiểu gen
- Các trẻ được sinh ra từ một hợp tử
- Các trẻ được sinh ra từ các hợp tử khác nhau

a. Sinh đôi cùng trứng
Trẻ sinh đôi cùng trứng dính nhau
Trẻ sinh đôi cùng trứng dính nhau
Nghiên cứu trẻ đồng sinh có ý nghĩa gì?
2.Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh

Trường hợp hai anh em trai sinh đôi Phú và Cường là một ví dụ về ảnh hưởng khác nhau của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng. Bố và mẹ của hai em đều là bộ đội, hi sinh năm 1975, lúc hai em mới được 2 tháng tuổi. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, một người bạn chiến đấu của bố đã đón em Phú về nuôi dạy tại thành phố Hồ Chí Minh. Phú đã tốt nghiệp trường Đại học Thể dục thể thao, hiện là huấn luyện viên điền kinh. Cường được người bạn chiến đấu của mẹ đón về nuôi dạy ở Hà Nội. Cường đã tốt nghiệp trường đại học Tài chính, nay là kế toán trưởng ở một công ti. Hai anh em giống nhau như hai giọt nước, đều có mái tóc đen và hơi quăn, mũi dọc dừa, mắt đen. Họ khác nhau ở ba điểm rất rõ rệt: Phú có nước da rám nắng, cao hơn khoảng 10cm và nói giọng miền Nam, còn Cường có da trắng, nói giọng miền Bắc.
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh
Ví dụ:
Nhóm máu, màu mắt , dạng tóc, dạng mũi, … phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
Chiều cao, cân nặng, tâm lí, tuổi thọ, năng khiếu toán, âm nhạc, hội họa chiụ ảnh hưởng nhiều của môi trường.
- Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh có ý nghĩa gì?
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh
Giúp xác định tính trạng nào do gen quyết định là chủ yếu, tính trạng nào chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường tự nhiên và xã hội.
Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau:
T?NG K?T
Phương pháp nào dưới đây không được áp dụng để nghiên cứu di truyền người?
A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
B. Phương pháp lai phân tích.
D. Cả 3 phương pháp nghiên cứu trên
Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Một trong những đặc điểm di truyền của trẻ đồng sinh cùng trứng là:
A. Có cùng kiểu gen.
C. Có cùng giới tính hoặc khác giới tính.
B. Có cùng giới tính
D. Có cùng kiểu gen và cùng giới tính
Hướng dẫn học tập
-D?i v?i b�i h?c ti?t n�y:
H?c b�i v� tr? l?i c�c c�u h?i 1, 2 tr.81 sgk
V? so d? ph? h? v? d?ng mui trong dịng h? c?a em.
-D?i v?i b�i h?c ti?t ti?p theo:
D?c v� chu?n b? b�i "B?nh v� t?t di truy?n ? ngu?i"
So?n b�i tr? l?i c�c c�u h?i ph?n ?
Ơn l?i ki?n th?c v? d?t bi?n gen v� d?t bi?n NST
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và tất cả các em học sinh�.