Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

SINH HỌC 9
Giáo viên: Lê Thị Thuận
TRƯỜNG THCS HẢI BA
Chỉ nam
Chỉ nữ
Hai trạng thái đối lập của cùng một tính trạng.
}
Biểu thị sự kết hôn ( Vợ chồng)
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được hai sơ đồ phả hệ như sau:
Hình 28.1.Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a.(Có bà ngoại mắt nâu) và b (có ông nội mắt nâu)
a
b
Đời ông bà (P)
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)
CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh lấy chồng không mắc bệnh , sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
Quy ước: Gen a : mắc bệnh, gen A : không mắc bệnh.
- Ở nam có 2 kiểu gen :
+ XAY: bình thường
+ XaY: bệnh máu khó đông
- Ở nữ có 3 kiểu gen:
+ XAXA và XAXa: bình thường + XaXa: bệnh máu khó đông
CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
Hình 28.2. Sơ đồ sự hình thành trẻ đồng sinh
a. Sinh đôi cùng trứng; b. Sinh đôi khác trứng
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi bào tách nhau
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
Phôi
CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
Trẻ sinh đôi cùng trứng dính nhau

Hiện tượng thai trong thai
Các bác sĩ Trung Quốc vừa phát hiện ra một bào thai trong bụng bé Kang Mengru, mà họ tin là cái thai song sinh với em, nhưng không phát triển.
Cha mẹ nuôi của bé đã lo lắng trước tình trạng bụng của con ngày một to ra. Đến bệnh viện, bác sĩ đã sốc khi ảnh chụp CT cho thấy đó là một bào thai, được cho là một phần của thai song sinh không tách ra hoàn hoàn.
Sinh tư
Sinh sáu
Sinh tám
Sinh ba
Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh
- Cách đây gần một thế kỷ, cặp song sinh người Mỹ Julian và Adrian Riester chào đời cách nhau vài giây. Trong suốt 92 năm qua, họ hầu như chẳng bao giờ sống xa nhau và rồi cuối tuần qua, họ đã qua đời chỉ cách nhau vài giờ.
Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh
Cả hai đều cưới vợ tên là Linda và đều có hai con trai tên là James Alan và James Allan. Rồi cả hai đều ly dị vợ và cưới vợ mới tên là Betty. Họ đều nuôi chú chó cưng tên là Toy. Hai anh em nhà Jim cuối cùng cũng gặp lại nhau sau 39 năm xa cách.
Họ chia ly ngay từ khi lọt lòng mẹ, được 2 gia đình nhận về nuôi. Mặc dù 2 gia đình đó không hề biết nhau nhưng họ đều đặt tên cho các chàng trai là Jim. Cả hai đều theo nghành luật, đều có khả năng về cơ khí, nghề mộc.
Hai chàng trai, một cuộc đời
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
BÀI TẬP TÌNH HUỐNG
Mai và Lan là hai trẻ đồng sinh cùng trứng, có cùng nhóm máu và nhiều sở thích giống nhau. Đến tuổi đi học, cả hai đều được cô giáo nhận xét là thông minh và có năng khiếu tự học. Càng lên lớp trên Lan càng chăm học; còn Mai mải chơi không nghe lời ba mẹ, thầy cô. Lan thi đậu vào một trường chuyên cấp III và được chọn vào đội tuyển học sinh giỏi toán. Mai thi không dậu cấp III nên phải học ở một trường dân lập
? Tính trạng năng khiếu Toán học ở Mai và Lan do kiểu gen quyết định hay chịu ảnh hưởng của môi trường là chủ yếu?
? Qua tình huống trên em rút ra bài học gì cho bản thân?



Theo dõi sự
dt TT màu mắt

Theo dõi sự
dt bệnh máu
khó đông

Là theo dõi sự dt của một tt nhất định trên những người
thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ để xđ đđdt

Màu mắt nâu do
gen trội qđ

không liên quan
tới giới tính

Theo dõi sự
dt TT màu mắt

Theo dõi sự
dt bệnh máu
khó đông

Do một gen
lặn quy định

Có liên quan
tới giới tính (nam)

Hiểu được vai trò của gen và mt đối với sự hình thành TT,
sự ảnh hưởng khác nhau của mt với TTCL và TTSL
Phương pháp nào dưới đây không được sử dụng để nghiên cứu di truyền người?
A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.
B. Phương pháp lai phân tích.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.
Bài tập trắc nghiệm
Đặc điểm di truyền của trẻ đồng sinh cùng trứng là:
A. Khác kiểu gen .
C. Có cùng giới tính hoặc khác giới tính.
B. Khác kiểu hình
D. Có cùng kiểu gen và cùng giới tính
Bài tập trắc nghiệm
Trong nghiên cứu di truyền người, để xác định vai trò của kiểu gen và môi trường, người ta thường dùng phương pháp nào?
A. Nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng.
B. Nghiên cứu trẻ đồng sinh khác trứng.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.
Bài tập trắc nghiệm

HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:

* Đối với bài học ở tiết học này:
- Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK/trang
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Xem trước bài 29 “ Bệnh tật và di truyền ở người ”
- Tìm hiểu đặc điểm di truyền bệnh bạch tạng, bệnh câm điếc bẩm sinh, tật 6 ngón tay.