Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

CHàO MừNG THầY, CÔ GIáO
Về Dự GIờ MÔN SINH HọC LớP 9A
GIáO VIÊN: NGUYễN tHị KHUYÊN
CHƯƠNG V. DI TRUYềN HọC NGƯờI
Tiết 29
bài 28: PHƯƠNG PHáP NGHIÊN CứU
DI TRUYềN NGƯờI
+ Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
+ Vì lý do xã hội không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến.
Việc nghiên cứu di truyền ở người gặp 2 khó khăn:
Phương pháp nghiên cứu di truyền người gồm:

+ Phương pháp nghiên cứu phả hệ.
+ Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
Em hãy nghiên cứu ví dụ 1 và trả lời các câu hỏi sau:
- Mắt nâu và mắt đen tính trạng nào trội?
- Sự di truyền các tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính hay không? Tại sao?
Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu: hoặc và đen: hoặc ) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được hai sơ đồ phả hệ như sau:
a
b
Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a) Có bà ngoại mắt nâu b) có ông nội mắt nâu.
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
- Các em hãy nghiên cứu ví dụ 2 và trả lời các câu hỏi:


Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( )
- Hãy vẽ sơ đồ phả hệ trường hợp trên?
- Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?
- Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan với giới tính hay không? Tại sao?
P
F1
+ Do gen lặn quy định
+ Có liên quan đến giới tính vì nam dễ mắc bệnh, NST X mang gen đột biến gây bệnh
+ Quy ước: gen A Không mắc bệnh
gen a Mắc bệnh
+ Vì nam dễ mắc bệnh - NST X mang gen đột biến gây bệnh
+ Con trai mắc bệnh sẽ nhận 1 gen a trên NST X; của người mẹ
suy ra mẹ có kiểu gen: XA Xa (Không mắc bệnh)
Bố không mắc bệnh có kiểu gen: XAY
+ Ta có sơ đồ lai:
P XAXa x XAY
Gp XA ; Xa XA ; Y
F1 1 X A X A :1 X A Y : 1 X a X A : 1 X a Y
3 không mắc bệnh : 1 mắc bệnh (con trai: XaY )
Viết công thức di truyền giữa NST và gen của bệnh máu khó đông:
Phương pháp nghiên cứu phả hệ là:
Theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ, người ta có thể xác định được đặc điểm di truyền (trội, lặn, do một hay nhiều gen quy định).
II- NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
Đồng sinh cùng trứng
Đồng sinh khác trứng
- Em hãy quan sát hình vẽ và trả lời các câu hỏi.
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
Thụ tinh
Hợp tử phân bào
Phôi
a) Sinh đôi cùng trứng b) Sinh đôi khác trứng
phôi bào tách nhau
- Sơ đồ a và b giống và khác nhau ở điểm nào?
- Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
- Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?
- Đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào?
Sơ đồ a và b giống và khác nhau ở điểm nào?
-Tại sao trẻ sinh đôi cùng trứng đều là
nam hoặc đều là nữ?
Đồng sinh khác trứng là gì?

Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?
Giống nhau: Thụ tinh,hợp tử phân bào
- Khác nhau: Số trứng thụ tinh:
Hình a:+1 trứng được thụ tinh, phôi bào tách đôi
Hình b:+ 2 trứng được thụ tinh, phat triển thành 2 phôi
-Thụ tinh cùng trứng : Cùng kiểu gen
2 trứng + 2 tinh trùng 2 hợp tử
Khác nhau kiểu gen
Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng khác nhau chủ yếu ở điểm nào?
Đồng sinh cùng trứng có cùng kiểu gen
- Đồng sinh khác trứng khác kiểu gen
có thể
khác nhau về giới tính.
2- ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh
+ Nghiên cứu trẻ đồng sinh có thể xác định được tính trạng nào do gen quyết định (tính trạng chất lượng), tính trạng nào chịu ảnh hưởng khác nhau của môi trường (tính trạng số lượng).

Miền nam
Miền Bắc
C�c tính tr?ng m�u da, hình d?ng tĩc, nhĩm m�u . r?t gi?ng nhau, ch?ng t? di?u gì ?
Các tính trạng màu da, hình dạng tóc, nhóm máu … phụ thuộc vào chủ yếu kiểu gen ít phụ thuộc vào môi trường.
Các tính trạng tâm lí, tuổi thọ, thể trọng, giọng nói…thay đổi. Những tính trạng này phụ thuộc vào yếu tố nào?
Các tính trạng tâm lí, tuổi thọ, thể trọng, …phụ thuộc chủ yếu vào môi trường sống.
Củng cố:
Câu 1: Hóy ch?n t? ho?c c?m t? thớch h?p di?n v�o ch? tr?ng? (cỏc t?, c?m t?: di truy?n, ki?u hỡnh, tớnh tr?ng , nhi?u gen, m?t gen, th? h?).
Theo dõi sự di truyền của một (1).....nhất định trên những người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều (2)..., người ta có thể xác định được đặc điểm (3).....trội, lặn do (4)......hay (5).....quy định
tính trạng
thế hệ
di truyền
một gen
nhiều gen
Phương pháp nghiên cứu phả hệ là:
Câu 2: Em hãy hoàn thiện bảng " Những điểm khác nhau cơ bản giữa trẻ đồng sinh cùng trứng và trẻ đồng sinh khác trứng"

Dặn dò:
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 sách giáo khoa.
- Tìm hiểu về một số bệnh tập di truyền ở người
Đọc thêm phần em có biết trong sách giáo khoa
(Tr 81)