Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo,
cô giáo về dự Giờ thăm lớp
Môn Sinh học 9
KIỂM TRA BÀI CŨ
Ở sinh vật, có những qui luật di truyền và biến dị nào chi phối sự di truyền của các tính trạng qua các thế hệ mà em đã được học?
1. Nghiên cứu phả hệ
3. Nghiên cứu tế bào
4. Di truyền phân tử
2. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
M?T S? PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI.
Nữ
Nam
2 trạng thái đối lập của một tính trạng
Kết hôn cùng trạng thái
Kết hôn 2 trạng thái đối lập
Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (Nâu hoặc và đen hoặc ) qua 3 đời của 2 gia đình khác nhau, người ta lập được 2 sơ đồ phả hệ như sau:
1. Mắt nâu và mắt đen, tính trạng nào là trội?
2. Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính không? Tại sao?
Ví dụ 2:
Bệnh máu khó đông do 1 gen quy định. Người vợ không mắc bệnh ( )lấy chồng không mắc bệnh ( ) sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ). .
1. Hãy vẽ sơ đồ phả hệ của trường hợp trên?
2. Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?
3. Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan với giới tính không? Tại sao?

Ở người:
-Da đen, tóc quăn, môi dày, lông mi dài, mũi tẹt, thuận tay phải: là tính trạng trội
- Da trắng, tóc thẳng, môi mỏng, lông mi ngắn, mũi thẳng, thuận tay trái: là tính trạng lặn
Bạch tạng, câm điếc bẩm sinh, điếc di truyền: đột biến gen lặn
Máu khó đông, mù màu, teo cơ… do đột biến gen lặn nằm trên NST X qui định, di truyền chéo.
- Tật dính ngón 2, 3, có túm lông ở tai….do gen lặn nằm trên NST Y qui định, di truyền thẳng.
Các cụ xưa có câu:
"Lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống"
Em hãy giải thích câu nói trên?
Sinh sáu (bé gái)
Sinh tám (bé trai)
Sinh ba (bé trai)
Sinh tư
Sinh đôi
Sinh đôi
Em có nhận xét gì về các cặp song sinh trên
H1
H2
H3
H4
a. Sinh đôi cùng trứng
b. Sinh đôi khác trứng
Sinh đôi cùng trứng
Sinh đôi khác trứng
a. Sinh đôi cùng trứng
b. Sinh đôi khác trứng
Thảo luận nhóm (3 phút):
Hoàn thành nội dung bảng sau:
Cùng giới tính
2 hay nhiều trứng
Cùng kiểu gen
Khác kiểu gen
Giống nhau
1
Khác nhau
Cùng hoặc khác giới tính
Phân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và trẻ đồng sinh khác trứng
Trẻ sinh đôi cùng trứng dính nhau
Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh
Cặp song sinh có màu da
khác nhau
Cặp song sinh thọ nhất
Cặp song sinh người Mỹ Julian và Adrian Riester thọ 92 tuổi.
Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh

Cặp song sinh có khả năng ngoại cảm.
Richard và Damien.(Pháp)
Hai chàng trai, một cuộc đời
Sống xa nhau nhưng cùng làm một nghề, lấy vợ cùng tên, cùng sinh con trai và đặt tên giống nhau…..
Câu chuyện
Phú và Cường là hai anh em
sinh đôi cùng trứng
Phú được nuôi
ở thành phố
Hồ Chí Minh
Cường được nuôi
ở thành phố
Hà Nội
Phú có:
Nước da rám nắng
Nói giọng miền Nam
Cao hơn 10 cm
Cường có:
Nước da trắng
Nói giọng miền Bắc
Thấp hơn 10 cm.
Giống nhau như hai giọt nước:
-Mái tóc đen và hơi quăn
-Mũi dọc dừa.
- Mắt đen.
Sau 30 năm họ
khác nhau rõ rệt
như sau:
Tính trạng số lượng
Tính trạng chất lượng
Phú
Cường
Bài tập:
Mai và Lan là 2 chị em sinh đôi cùng trứng có cùng nhóm máu và nhiều sở thích giống nhau. Đến tuổi đi học cả 2 đều được khen là có năng khiếu toán.
Càng lên lớp trên Lan càng chăm học còn Mai mải chơi không nghe lời cha mẹ thầy cô.
Lan thi đỗ cấp 3 và được chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi môn toán còn Mai không thi đỗ phải học trường dân lập.
1.Năng khiếu toán của 2 chị em Mai và Lan do kiểu gen quy định hay chịu ảnh hưởng của môi trường là chủ yếu?
2.Từ đó em rút ra bài học gì cho bản thân?
-Vậy muốn có kiểu hình phát triển tốt nhất, ngoài điều kiện có kiểu gen tốt ta cần quan tâm đến điều gì? Giải thích?
Có kiểu gen tốt, muốn có kiểu hình phát triển tốt nhất ta cần chú ý đến yếu tố môi trường sống tốt.
Vì kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
-Môi trường sống tốt là môi trường vệ sinh, không ô nhiễm và có các mối quan hệ trong sạch, lành mạnh...
Em hiểu môi trường sống như thế nào là tốt?
Là một người học sinh em tự thấy mình cần có trách nhiệm gì để có được môi trường sống tốt cho bản thân và cho cộng đồng?
Làng sinh đôi ở Việt Nam:
Ấp Hưng Hiệp - xã Hưng Lộc- huyện Thống Nhất-
Đồng Nai: ấp có 500 hộ dân, 2376 nhân khẩu, nhưng có tới 70 cặp sinh đôi.
Bài tập: Khi theo dõi sự di truyền máu khó đông của một gia đình như sau: Ông nội mắc bệnh, bà nội không mắc bệnh, sinh 2 người con: một trai và một gái đều không mắc bệnh. Người con gái lấy chồng không mắc bệnh, sinh được 2 người con: một trai mắc bệnh và một gái không mắc bệnh. Sử dụng các kí hiệu dưới đây để lập sơ đồ phả hệ nói trên: ( nam không mắc bệnh , nam mắc bệnh , nữ không mắc bệnh , nữ mắc bệnh )
Đáp án: Sơ đồ phả hệ của gia đình trên:


TRÒ CHƠI
MẢNH GHÉP BÍ MẬT?
Phương pháp nào dưới đây không được áp dụng để nghiên cứu di truyền người?
A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.
B. Phương pháp lai phân tích.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.
C
B
D
Một trong những đặc điểm di truyền của trẻ đồng sinh cùng trứng là:
Có cùng kiểu gen và cùng giới tính
Cùng giới tính
Cùng giới tính hoặc khác giới tính.
Cùng kiểu gen
A
Nghiên cứu trẻ phả hệ.
Sai rồi
Nghiên cứu trẻ không đồng sinh.
Sai rồi
Nghiên cứu trẻ đồng sinh.
Nghiên cứu tế bào.
Đúng
Sai rồi
Trong nghiên cứu di truyền người, để xác định vai trò của kiểu gen và môi trường, người ta thường dùng phương pháp nào?
Điền từ; cụm từ thích hợp vào chỗ ……… trong câu sau:
Nghiên cứu phả hệ là phương pháp theo dõi sự di truyền ……………………………..trên những người cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ.
- Mục đích của phương pháp nghiên cứu phả hệ là: Xác định đặc điểm ………………..( trội, lặn, do một hay nhiều gen qui định; liên quan hay không liên quan đến giới tính)
của một tính trạng nhất định
di truyền
Bệnh bạch tạng ở người do gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể thường qui định. Cặp vợ chồng không bị bạch tạng sinh ra một người con trai bình thường và một con gái bạch tạng. Cậu con trai này lớn lên lấy vợ bình thường lại sinh được một con gái bình thường và một con trai bạch tạng.
Sơ đồ phả hệ của gia đình nói trên là .

A; D; F.
B; C; E.
Chọn nội dung ở cột 2 điền vào cột đáp án cho phù hợp.
Hướng dẫn tự học
Nội dung bài học
phương pháp
nghiên cứu di truyền người
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng là………………………
gen qui định tính trạng
Các cụ xưa có câu:
"Lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống"
Em hãy giải thích câu nói trên?
Đột biến gen, đột biến nhiễm sắc thể là loại biến …………......được; còn ………………….là biến dị không di truyền được.
di truyền
thường biến
G
X
X
G
A
T
T
A
G
X
T
A
T
A
X
G
T
A
G
X
T
A
d
c
b
Quan sát các hình ảnh sau và điền vào chỗ ……… trong các câu sau:
F1
F1
F2
Men đen và Moocgan đã sử dụng phương pháp ………………………...................để nghiên cứu di truyền trên sinh vật.
phân tích các thế hệ lai
Liên kết hóa học giữa các axit amin trong cấu trúc của phân tử prôtêin là liên kết . . . . .
Bệnh ung thư máu ở người thuộc đột biến. . . . . .NST
CÂU2
CÂU3
CÂU4
7 CHỮ CÁI
7 CHỮ CÁI
8 CHỮ CÁI
Bệnh đao ở người là thuộc đột biến . . . . .của NST
CÂU1
6 CHỮ CÁI
I
Ư
U
N
T
Ơ
Ề
G
I
Y
D
R
Đột biến gen, đột biến cấu tr�c NST được xếp vào
nhóm biến dị . . . . . . .
Sinh đôi khác trứng
Sinh đôi cùng trứng