Bài 28. Liệt kê

9/4/2009
Hoàng Mai Hương
1
Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ lớp 7A hôm nay !
Giáo viên: mai hương
Trường thcs đồng xuân - phúc yên
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
2




Tìm cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau và cho biết cụm c-v làm thành phần gì?

a. Con mèo nhảy lên bàn làm đổ lọ hoa.



b. Hoàng học giỏi khiến cha mẹ rất vui mừng.




c
CN
vN
v
BN
c
v
v
c
CN
vN
Kiểm tra bài cũ
1 cụm c-v làm thành phần CN.
1 cụm c-v làm BN cho ĐT.
 1 cụm c-v làm thành phần CN.
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
3
Tiết 114

II. Các kiểu liệt kê.
III. Luy?n t?p.
I. Thế nào là phép liệt kê.
liệt kê
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
4
I. Thế nào là phép liệt kê.
«  Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt (…). Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm (…) ». (Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn)
1. Bài tập: (sgk - 104)
- Về cấu tạo: Có cú pháp giống nhau.
- Về ý nghĩa: Cùng miêu tả về những đồ vật xa xỉ, đắt tiền được bày biện xung quanh quan lớn.
 Tô đậm, nhấn mạnh sự bề bộn, thói hưởng lạc xa hoa, ích kỉ; thói vô trách nhiệm của tên quan huyện.
VD�: Chị tôi đi chợ mua nào rau, nào đậu, nào g�, n�o v?t,.... Chị làm nhiều món ăn lắm�: nào xào rau, nào rỏn đậu, nào lu?c gà, n�o h?m v?t, ...
2. Kết luận.
- Liệt kê là (phép tu từ cú ph¸p) sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ, cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, tư tưởng, tình cảm.

Tiết 114
LIỆT K£
Xét về mặt cấu tạo các câu in đậm có giống nhau không?
Xét về mặt ý nghĩa các câu in đậm có giống nhau không?
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
5
Tiết 114
LIỆT K£
I. Thế nào là phép liệt kê.
Liệt kê là phép tu từ cú pháp sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ, cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, tư tưởng, tình cảm.
II. Các kiểu liệt kê.
1. Bài tập: (sgk - 105)
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)
Về cấu tạo:
a. Liệt kê theo trình tự các sự việc: tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải.
 Liệt kê không theo từng cặp
b. Liệt kê các sự việc có quan hệ đi đối trong nhận thức: tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải.
Liệt kê theo từng cặp.
(dùng quan hệ từ đẳng lập: và, với, hay…).
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
6
Tiết 114
LIỆT K£
I. Thế nào là phép liệt kê.
Liệt kê là phép tu từ cú pháp sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ, cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, tư tưởng, tình cảm.


-Về ý nghĩa
II. Các kiểu liệt kê .
1. Bài tập: (sgk - 105)
Về cấu tạo:
- Liệt kê không theo từng cặp.
- Liệt kê theo từng cặp (quan hệ từ đẳng lập: và, với, hay…).
a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới)
 Mai, vầu, trúc, nứa, tre mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. ( Phạm Văn Đồng)
Có thể thay đổi trật tự từ của phép liệt kê mà ý nghĩa của câu không thay đổi.
 Liệt kê không tăng tiến.
b. Không thể thay đổi trật tự từ của phép liệt kê, có sự tăng dần về ý nghĩa.
 Liệt kê tăng tiến.
 hình thành  trưởng thành
gia đình  họ hàng  làng xóm.
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
7
Tiết 114
LIỆT K£
I. Thế nào là phép liệt kê.
II. Các kiểu liệt kê.
1. Bài tập: (sgk - 105)


Liệt kê
tăng tiến
Liệt kê là phép tu từ sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ, cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, tư tưởng, tình cảm.
2. Kết luận.
Liệt kê
Về cấu tạo
Về ý nghĩa
Liệt kê
không theo
từng cặp
Liệt kê theo
từng cặp
(QHT: và, với, hay…)
Liệt kê
không
tăng tiến
Ghi nhớ
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
8
Tiết 114
LIỆT K£
1- «  Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt (…). Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm (…) ».
(Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn)
2 - Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
3- Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)
4- Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới)

5- Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. ( Phạm Văn Đồng)
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
9
Tiết 114
LIỆT K£

Chú ý:
- Kiểu liệt kê theo từng cặp các sự vật, hiện tượng, hành động, trạng thái, tính chất … thường có nét tương phản hoặc bổ sung cho nhau.
- Kiểu liệt kê tăng tiến, các yếu tố liệt kê được sắp xếp theo trình tự tăng dần với tiêu chí chọn lựa.
- Liệt kê thường đứng sau từ như và dấu hai chấm; Các chi tiết liệt kê được phân cách bằng dấu phẩy; Cuối phần liệt kê là dấu chấm lửng hoặc kí hiệu v.v...
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
10
Tiết 114
LIỆT K£
I. Thế nào là phép liệt kê.
II. Các kiểu liên kết.

III. Luyện tập.
B�i tỊp 1:
Trong b�i Tinh thÌn y�u n��c c�a nh�n d�n ta, �� ch�ng minh cho luỊn �i�m "Y�u n��c l� mĩt truy�n thỉng qu� b�u c�a ta", Ch� t�ch Hơ Ch� Minh �� s� d�ng ph�p li�t k� n�u � nhi�u dĨn ch�ng sinh �ĩng, gi�u s�c thuy�t ph�c. H�y ch� ra nh�ng ph�p li�t k� Íy.
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
11
Tiết 114
LIỆT K£
1. Sức mạnh tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
…Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
2. Lòng tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc qua những tấm gương các anh hùng dân tộc.
… Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung …
3. Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên chống Pháp.
… Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân ….quyên đất ruộng cho Chính phủ.
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
12
Tiết 114
LIỆT K£
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê.
a. Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
(Nguyễn Ái Quốc)
III. Luyện tập.
b. Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
13
Tiết 114
LIỆT K£
III. Luyện tập.
Bài tập 3: Đặt câu có sử dụng phép liệt kê.
a. Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.
- Lúc này, sân trường thật ồn ào, nhộn nhịp và đông đúc. Chỗ này mấy bạn gái đang chơi nhảy dây, chỗ kia nhóm các bạn nam đang chơi bắn bi, giữa sân các bạn nam chơi kéo co, tiếng la hét, tiếng vỗ tay, tiếng cười nói hoà vào thành một âm thành hỗn độn vang vọng khắp sân trường.
b. Trình bày nội dung truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

c. Những cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

- Phan Bội Châu là nhà cách mạng vĩ đại, một trái tim yêu nước nồng nàn, một đấng thiên sứ xả thân cho độc lập tự do của dân tộc, một con người có khí phách kiên cường, một con người sống mãi với lịch sử dân tộc Việt Nam.
- Va-ren tuyên bố trả lại tự do cho cụ Phan với điều kiện: trung thành với nước Pháp, cộng tác với nước Pháp, từ bỏ ý định phục thù, chớ tìm cách xúi giục đồng bào nổi lên chống Pháp, làm tay sai cho Pháp. Những lời lẽ của Va-ren hình như không lọt vào tai cụ Phan và cái im lặng, dửng dưng của cụ Phan làm cho Va-ren sửng sốt cả người.
9/4/2009
Hoàng Mai Hương
14

cảm ơn quý thầy cô giáo và các em học sinh !