Bài 28. Liệt kê

Kính chào quý thầy cô giáo!
Người thực hiện: Phan Thị Bảy


Kiểm tra bài cũ
Hãy gộp các cặp câu sau đây thành một câu có cụm chủ vị làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ mà không thay đổi ý nghĩa chính của chúng.
1) Bạn Giáp kể chuyện này với tôi. Đây là một câu chuyện rất xúc động.
2) Bính học rất giỏi. Đó là niềm vui lớn của gia đình Bính, của thầy cô và bạn bè.
-> Câu chuyện mà bạn Giáp kể với tôi rất xúc động.
-> Bính học giỏi là niềm vui lớn của gia đình Bính, của thầy cô và bạn bè.
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ví dụ: Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; Tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bàn đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt {…} Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xêm chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm{…}
(Phạm Duy Tốn)
- Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu in đậm có gì giống nhau?
- Về cấu tạo: Các bộ phận in đậm có kết cấu tương tự nhau.
+ bát yến hấp đường phèn.
+ tráp đồi mồi chữ nhật để mở.
+ nào dao chuôi ngà...
- Về ý nghĩa: Cùng miêu tả những đồ vật xa xỉ, đắt tiền bày biện xung quanh quan lớn
- Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng gì?
Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Vậy phép liệt kê là gì?
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng tình cảm.
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
Ví dụ 1:
- Xét về cấu tạo, các phép liệt kê này có gì khác nhau?
-> Câu a sử dụng phép liệt kê không theo từng cặp. Câu b sử dụng phép liệt kê theo từng cặp (dùng quan hệ từ và)
+ Liệt kê theo từng cặp
+ Liệt kê không theo từng cặp.
- Vậy xét theo cấu tạo ta có các kiểu liệt kê gì?
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ví dụ 2:
a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu, mấy chục loại khác nhau nhưng đều cùng một mầm non măng mọc thẳng.
Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây, trường hợp nào đảo được, trường hợp nào không đảo được ?Vì sao?
b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
-> Có thể đảo thứ tự các bộ phận liệt kê.
-> Không thể đảo trật tự các bộ phận liệt kê. Vì các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ví dụ 2:
- Từ việc giải 2 bài tập trên, em hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại.
- Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?
a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu,
b) -hình thành và trưởng thành
-gia đình, họ hàng, làng xóm
Không tăng tiến
Tăng tiến
-Xét theo ý nghĩa ta có các kiểu liệt kê nào?
Liệt kê tăng tiến và liệt kê không tăng tiến.
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ví dụ 2:
- Qua 2 ví dụ trên, em hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại.
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Xét theo cấu tạo
Xét theo ý nghĩa
Liệt kê theo
từng cặp
Liệt kê
không theo
từng cặp
Liệt kê
không
tăng tiến
Liệt kê
tăng tiến
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ghi nhớ 2:
-Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cạp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.
-Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến
SGK/105
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ghi nhớ 2:
SGK/105
III. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2: Tìm các phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây
Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Pa-ven được thấy cái hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe keo xe tay phóng cận lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng xâu lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ tập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt lửa nung Không giết được em người con gái anh hùng
a) Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.
b)Điện giật, dùi đâm, dao cắt lửa nung
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ghi nhớ 2:
SGK/105
III. Luyện tập:
- Thế nào là phép liệt kê?
-Trình bày các kiểu liệt kê:
TIẾT 118:
LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
Ghi nhớ 1: SGK/ 105
II. Các kiểu liệt kê:
Ghi nhớ 2:
SGK/105
III. Luyện tập:
a) dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe keo xe tay phóng cận lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm;những xâu lục xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể ỏi bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc đẩu bội tinh hình chữ thập.
b)Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
SGK/105
Về nhà các em nhớ!
-Làm bài tập 1; 3 a,b- SGK/ 106
-Xem trước bài: “Tìm hiểu chung về văn bản hành chính”
- Chúc các em học tập tốt !