Bài 28. Liệt kê

Chào mừng quí thầy cô
về dự giờ lớp 7/3 hôm nay
Gv thực hiện: Phạm Hồ Hải Triều
BÀI MỚI
Liệt kê là một phép tu từ cú pháp. Nếu sử dụng đúng chỗ và đúng lúc sẽ gây được ấn tượng sâu sắc cho người đọc, người nghe. Vậy thế nào là phép liệt kê? Có các kiểu liệt kê nào? Tiết học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu nội dung này.
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
*Ví dụ trang 104:
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [... ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [... ] .
(Phạm Duy Tốn)
1.Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) dưới đây có gì giống nhau ?
Liệt Kê
*Ví dụ1/104
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [... ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [... ] .
-Về cấu tạo:có kết cấu(cú pháp) tương tự nhau,những từ, cụm từ cùng loại được sắp xếp nối tiếp.
-Về ý nghĩa:cùng nói về những đồ vật xa xỉ,đắt tiền được bày biện chung quanh quan lớn.
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
1.Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) dưới đây có gì giống nhau ?
Liệt Kê
2.Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng gì ?
Làm nổi bậc sự xa hoa của viên quan đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.
Qua phân tích, em hiểu thế nào là phép liệt kê ?
Việc sử dụng hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diển tả đầy đủ sâu sắc những khía cạnh của thực tế, tư tưởng tình cảm như vậy được gọi là phép liệt kê.
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ để diển tả được đầy đủ hơn,sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng,tình cảm.
*Ví dụ: Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại.
(Khẩu hiệu)
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
1/Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác?
a/Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b/Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh) 2/Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép lịêt kê ấy có gì khác nhau?
a/Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
(Thép Mới)
b/Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
(Phạm Văn Đồng)

Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
*Ví dụ1/105:
a/...tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải
Liệt kê không theo từng cặp.
b/...tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải
Liệt kê theo từng cặp.
Xét về cấu tạo
Xét về ý nghĩa
* Ví dụ 2/105:
a/Tre, nứa, trúc, mai, vầu... Liệt kê không tăng tiến.(dể dàng thay đổi các bộ phận liệt kê)
b/...hình thành và trưởng thành...gia đình, họ hàng, làng xóm
Liệt kê tăng tiến.(không thể thay đổi các bộ phận liệt kê)
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
Các kiểu liệt kê
Xét theo cấu tạo
Xét theo ý nghĩa
Liệt kê theo từng cặp
Liệt kê không theo tưng cặp
Liệt kê tăng tiến
Liệt kê không tăng tiến
3.Từ việc giải hai bài tập trên,hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại.
CỦNG CỐ
1/ Thế nào là phép liệt kê?
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ để diển tả được đầy đủ hơn,sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng,tình cảm.
2/Kể tên các kiểu liệt kê?
-Xét theo cấu tạo,có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.
-Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
*LƯU Ý: Trong quá trình viết văn có thể sử dụng phép liệt kê để bài viết phong phú hơn.
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
III. Luyện tập
Bài tập 1:
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, để chứng minh cho luận điểm “ Yêu nước là một truyền thống quí báo của ta”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng phép liệt kê nêu ra nhiều dẫn chứng sinh động, giàu sức thuyết phục .Hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy.
THẢO LUẬN NHÓM
Hãy chỉ ra phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
III. Luyện tập
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ba lần dùng phép liệt kê để diển tả đầy đủ,sâu sắc:
- Sức mạnh của tinh thần yêu nước: “Nó kết thành…nó lướt qua…nó nhấn chìm…cướp nước”.
- Lòng tự hào về những trang sử vẽ vang qua tấm gương những anh hùng dân tộc: “Lịch sử đã có nhiều…Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung…”
- Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp: “Từ…đến….”
Bài tập 1:
Bài tập 2:Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây:
a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường,trên vĩa hè,trong cửa tiệm.Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực ,đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những sâu lạp xường lủng lẳng dưới máy hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.Thật là nhốn nháo!
( Nguyễn Ái Quốc)

b/ Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, gn]ời con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
III. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Phép liệt kê:
a/……“Dưới lòng đường, trên vỉa hè, …………….,ngực đeo tấm bội tinh hình chữ thập.”……(Nguyễn Ái Quốc)

b/ Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu)
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
III. Luyện tập
*Bài tập 1:
*Bài tập 2:
*Bài tập 3 :
Đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:
a/ Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.
b/Trình bài nọi dung truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu mà enm vừa học.
c/Nói lên những cảm xúc của em vè hình tượng nhà cách mạng Phan Bội châu trong truyện ngắn Những trò lố hay la Va-ren và Phan Bội Châu.
Tiết:114 Tiếng việt:

I.Thế nào là phép liệt kê?
Liệt Kê
II.Các kiểu liệt kê
III. Luyện tập
*Bài tập 1:
*Bài tập 2:
*Bài tập 3 :
Đặt câu có sử dụng phép liệt kê
Ví dụ: Ngoài sân mấy chú thợ hồ đang khiêng cát, khiêng đá, khiêng xi măng, ….để xây trường học.
DẶN DÒ
Học 2 ghi nhớ, làm hoàn chỉnh các bài tập trang 106.
**Tự đọc lại bài viết số 6, tự sửa chữa, thống kê lỗi của mình, thấy được những ưu, khuyết điểm trong bài làm của mình về 2 mặt nội dung và hình thức.
CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺ
CÁC EM HỌC TIẾN BỘ
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO