Bài 28. Liệt kê

Trân trọng kính chào quý thầy cô giáo



Giáo viên : Trần Thị Ngọc Ánh
Ngữ Văn 7
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Thờ? na`o la` dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
Trả lời:
- Khi no?i hoa?c viờ?t , co? thờ? du`ng cu?m tu` co? hi`nh thu?c giụ?ng cõu don bi`nh thuo`ng , go?i la` cu?m chu? vi? ( cu?m C-V ) , la`m tha`nh phõ`n cu?a cõu hoa?c cu?m tu` dờ? mo? rụ?ng cõu
Tiết 114 : Liệt kê
I. Thế nào là phép liệt kê ?
1. Vi? du? ( sgk T .104)
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để
trong khay khảm, khói bay nghi ngút: tráp đồi mồi chữ
nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu,
rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào
dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản
bút, tăm bông trông mà thích mắt.[.]Ngoài kia tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này nghe chừng tĩnh mịch lắm[.]( tri?ch Sụ?ng chờ?t ma?c bay - Pha?m Duy Tụ?n)
Hãy cho biết các từ, cụm từ in đậm nối tiếp nhau trong ví dụ miêu tả gì ?
Tiết 114 : Liệt kê
I. Thế nào là phép liệt kê ?
1 Vi? du? ( sgk T .104)
2. Nhận xét:



*Về ý nghĩa:
Cùng miêu ta? như~ng đồ vật quý hiếm bày biện xung quanh quan lớn.
*Về cấu tạo:
Các bộ phận trong câu in đậm co? cấu ta?o cu? pha?p tương tự? nhau ( cụm danh từ và danh từ ):
Cõ?u ta?o cu?a ca?c bụ? phõ?n in dõ?m co? gi` giụ?ng nhau ?
Cách mô tả như vậy có nghĩa gì cho đoạn văn ?
Tiết 114 : Liệt kê
2. Nhận xét:
*Tác dụng
- Làm nổi bật sự xa hoa của viờn quan, đối lập với tình cảnh lam lũ của dân phu ngoài mưa gió.
I. Thế nào là phép liệt kê ?
1. Vi? du? ( sgk T104).

Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự nhau, bằng những câu tương tự như vậy có tác dụng gì ?
Tiết 114 : Liệt kê

I. Thế nào là phép liệt kê ?
1. Vi? du? ( sgk T .104)
2. Nhận xét:
? *Về cấu tạo:
- Các bộ phận trong câu in đậm co? cõ?u ta?o cu? pha?p tuong tu? nhau (chủ yếu là cụm danh từ và danh từ ).
*Về ý nghĩa:
- Cùng miêu tả những đồ vật quý hiếm, đắt tiền được bày biện xung quanh quan lớn.
*Tác dụng:
- Diễn tả đầy đủ hơn sự xa hoa của quan phụ mẫu, đối lập với tình cảnh lam lũ của dân phu ngoài mưa gió.

I. Thế nào là phép liệt kê ?
1. Vi? du? ( sgk T. 104)
2. Nhận xét:


? *. Ghi nho? 1: (sgk T .105)
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.

Tiết 114 : Liệt kê
Tiết 114 : Liệt kê

I.Thế nào là phép liệt kê ?
Bài tập nhanh

?Chỉ ra phe?p liờ?t kờ trong cõu van va` cho biờ?t phe?p liờ?t kờ do? nha`m miờu ta? diờ`u gi` ?
" Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ,vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi ,ngón rãi.( Ca Huờ? trờn sụng Huong- Ha` A?nh Minh)

*Đáp án
- Phép liệt kê: Các từ sắp xếp liên tiếp : Ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi.

-Tác dụng: Miêu tả tài nghệ chơi đàn của nhạc công vo?i nhu~ng ngo?n da`n hờ?t su?c phong phú



* Nhận xét:
>>Xét về cấu tạo:
? a:Liệt kê không theo từng cặp (ngan ca?ch bo?i dõ?u phõ?y).
b: Liệt kê theo từng cặp (giữa chúng có quan hệ từ va` )

a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
( Hụ` Chi? Minh)


1. Vi? du?1 (sgk T. 105)
Tiết 114 : Liệt kê
I. Thế nào là phép liệt kê?
II. Các kiểu liệt kê
Em hãy tìm phép liệt kê, quan sát về cấu tạo của các phép liệt kê trong ví dụ 1 a, 1 b có gì khác nhau ?
Tiết 114 : Liệt kê
I. Thế nào là phép liệt kê ?
II. Các kiểu liệt kê:
2. Vi? du? 2 ( sgk T .105)
a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng (The?p Mo?i)
a`. Nứa, tre, mai, vầu, trúc mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
* Nhõ?n xe?t
>>Xét về ý nghĩa:
Câu a: Có thể thay đổi các bộ phận liệt kê vì ý nghĩa các bộ phận này sắp xếp không tăng dần.




So sánh ý nghĩa của câu a và a` ?
Tiết 114 : Liệt kê
I. Thế nào là phép liệt kê ?
II. Các kiểu liệt kê:
2. Vi? du? 2 ( sgk T .105)
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thế lớn là dân tộc, quốc gia.(Pha?m Van Dụ`ng)
b`.Tiờ?ng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là làng xóm ,gia đình, họ hàng và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
>> Xe?t vờ` y? nghi~a:
Câu đúng: 2.b
Nhận xét: Không thể thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê vì ý nghĩa các bộ phận này sắp xếp tăng tiến dần.

Thảo luận nhóm:
Em nhận xét về nghĩa , 2 câu trên câu nào đúng hơn?
I. Thế nào là phép liệt kê:
II.Các kiểu liệt kê:
1.Vi? du?2 ( sgk T. 105)
2. Nhận xét:

Tiết 114 : Liệt kê

? *Xét về ý nghĩa:
- Liệt kê không tăng tiến
- Liệt kê tăng tiến
Phân loại liệt kê
Hãy cho biét về ý nghĩa có bao nhiêu kiểu liệt kê?
?
Tiết 114 : Liệt kê
? * Ghi nhớ :2 (sgk.105)
-Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê
không theo từng cặp.
-Xét theo ý nghĩa,có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
I. Thế nào là phép liệt kê:
II. Các kiểu liệt kê:
Tiết 114: Liệt Kê
I.Thế nào là phép liệt kê:
II.Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau?
a.Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Dông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm . Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi ba`n chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
(Nguyờ~n A?i Quụ?c)
Tiết 114: Liệt Kê
I.Thế nào là phép liệt kê:
II.Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau?
a.Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
(Nguyờ~n A?i Quụ?c)
> Ta?c du?ng: Diễn tả sự lộn xộn nhốn nháo thành phố ở Đông Dương dưới ách thống trị của thực dân.
Tiết 114: Liệt Kê
I. Thế nào là phép liệt kê:
II.Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:


Bài tập 2/ b : Tìm phép liệt kê trong đoạn thơ sau?
Tỉnh lại em ơi qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em người con gái anh hùng !
(Tụ? Hu~u)

Tiết 114: Liệt Kê
I. Thế nào là phép liệt kê:
II.Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:


Bài tập 2/ b : Tìm phép liệt kê trong đoạn thơ sau:
Tỉnh lại em ơi qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em người con gái anh hùng !
Ta?c du?ng >Diễn tả món đòn dã man của bọn đế quốc.


Tiết 114: Liệt Kê
I. Thế nào là phép liệt kê:
II. Các kiểu liệt kê:
III. Luyện tập:


Bài tập 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:
Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.

Tiết 114: Liệt Kê
Thế nào là phép liệt kê:
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
II.Các kiểu liệt kê:




* Ghi nhớ SGK/105
-Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.
-Xét theo ý nghĩa,có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
Hướng dẫn về nhà-
Học thuộc 2 phần ghi nhớ.
Viết một đoạn văn có sử dụng phép liệt kê, chỉ ra kiểu liệt kê.
Chuẩn bị bài "dấu chấm lửng , dấu chấm phẩy":
Đọc và nghiên cứu tác dụng của dấu phẩy,dấu chấm phẩy.
Làm các bài tập 1, 2 , 3 (trang 121 sgk).
Tác giả sử dụng dấu chấm lửng trong câu văn sau nhằm mục đích gì? Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu,Trần Hưng Đạo, Lê, Lợi, Quang Trung.