Bài 28. Liệt kê

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ môn ngữ văn - lớp 7D
Trường THCS tân trường
Câu 1: Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu? Cho ví dụ?
Câu 2: Trong các câu sau, câu nào dùng cụm chủ - vị làm thành phần câu? Cho biết trong mỗi câu đó, cụm chủ- vị làm thành phần gì?
d. Người mẹ ấy tay không lúc nào ngơi.
a. Những hạt mưa xuân thì thầm rơi trong đêm gợi lên bao nỗi buồn man mác.
=> Mở rộng CN
b. Trong vườn, những chùm quả chín vàng đang lắc lư trước gió.
c. Ông tôi đang ngồi đọc báo ở phòng khách.
=> Mở rộng vị ngữ

Kiểm tra bài cũ
1. Ví dụ: Đoạn trích
Tiết 114 - Tiếng Việt Liệt kê.
I. Thế nào là liệt kê.
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [.]. Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [..]. (Phạm Duy Tốn)
2. Nhận xét:
-
3. Kết luận:
- Liệt kê: Là sự sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại.
- Tác dụng: Diễn tả đầy đủ hơn sâu sắc hơn tư tưởng, tình cảm của người nói (viết) với vấn đề được nói tới.
* Phần in đậm:
- Nội dung chính:
Kể ra các thứ đồ đùng của quan phụ mẫu đi hộ đê
- Điểm giống nhau cấu tạo, ý nghĩa các bộ phận trong câu in đậm:
+ Cấu tạo: Các danh từ chỉ sự vật được sắp xếp nối tiếp nhau, theo trình tự không gian
+ ý nghĩa: Dùng miêu tả những đồ vật xa xỉ đắt tiền.
* Tác dụng: Nhấn mạnh thói ăn chơi hưởng lạc của tên quan "hộ đê"
* Ghi nhớ: SGK
1. Ví dụ: Đoạn trích
Tiết 114 - Tiếng Việt Liệt kê.
I. Thế nào là liệt kê.
2. Nhận xét:
-
3. Kết luận:
- Liệt kê: Là sự sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại.
- Tác dụng: Diễn tả đầy đủ hơn sâu sắc hơn tư tưởng, tình cảm của người nói (viết) với vấn đề được nói tới.
* Ghi nhớ: SGK
II. Các kiểu liệt kê
1.Ví dụ: * Ví dụ1: Các phần trích a,b
* Ví dụ 2: Các phần trích a,b
2. Nhận xét;
* Ví dụ1:
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần , lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. (Hồ Chí Minh)
- Dấu hiệu phép liệt kê: Các phần in đâm
Cấu tạo:
+ Tạo bởi các danh từ, ngăn cách bởi các dấu phẩy
+ Tạo bởi các danh từ, nối bằng quan hệ từ `và".
* Ví dụ 2:
a Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới).
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam,của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)
+ Có thể đảo được trật tự
+ Không đảo được trật tự các từ trong phép liệt kê
=> Các từ trong phép liệt kê sắp xếp thep thứ tự tăng dần.
=> Các từ trong phép liệt kê có nghĩa ngang nhau
3. Kết luận:
- Cấu tạo: 2 phép liệt kê ( Theo cặp; Không theo cặp
- ý nghĩa: Có 2 loại liệt kê (không tăng tiến; Tăng tiến
* Ghi nhớ: SGK
1. Ví dụ: Đoạn trích
Tiết 114 - Tiếng Việt Liệt kê.
I. Thế nào là liệt kê.
2. Nhận xét:
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
II. Các kiểu liệt kê
1.Ví dụ:
2. Nhận xét;
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
III. Luyện tập:
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong đoạn văn thể hiện luận điểm: "Yêu nước là một truyền thống quí báu của ta" trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Đoạn văn: Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,.Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
=> Phép liệt kê không theo cặp, sự việc trình bày theo trình tự thời gian.
1. Ví dụ: Đoạn trích
Tiết 114 - Tiếng Việt Liệt kê.
I. Thế nào là liệt kê.
2. Nhận xét:
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
II. Các kiểu liệt kê
1.Ví dụ:
2. Nhận xét;
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
III. Luyện tập:
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong đoạn văn thể hiện luận điểm: "Yêu nước là một truyền thống quí báu của ta" trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích
a. Đoạn văn: Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dứoi mái hiên các hiệu cơm; cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực áo đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn ái Quốc)
b. Đoạn thơ
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu)
=> a. Phép liệt kê không theo cặp (Xét về cấu tạo)
=> b. Phép liệt kê tăng tiến (Xét về ý nghĩa)
1. Ví dụ: Đoạn trích
Tiết 114 - Tiếng Việt Liệt kê.
I. Thế nào là liệt kê.
2. Nhận xét:
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
II. Các kiểu liệt kê
1.Ví dụ:
2. Nhận xét;
3. Kết luận:
* Ghi nhớ: SGK
III. Luyện tập:
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong đoạn văn thể hiện luận điểm: "Yêu nước là một truyền thống quí báu của ta" trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích
Bài tập 3: Đặt câu có dùng phép liệt kê.
a. Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi - Dùng liệt không theo cặp.
Ví dụ: Các bạn tham gia rất nhiều trò chơi: nhảy dây, đá cầu, ném bóng,.
b. Nêu nội dung truyện Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu - Dùng phép liệt kê không theo cặp.
Ví dụ: Truyện Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu vừa giúp ta hiểu rõ tấm lòng của Nguyễn ái Quốc, vừa giúp ta thêm căm thù quân xâm lược, vừa giúp ta thêm yêu Tổ quốc.
c. Bày tỏ cảm xúc về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu - Dùng phép liệt kê theo cặp.
Ví dụ: Em rất yêu mến và tự hào về ông.
Củng cố bài
Câu hỏi: Hãy nêu hiểu biết của em về phép liệt kê? Có mấy kiểu liệt kê xét về cấu tạo và ý nghĩa?
Hướng dẫn học bài
* Học thuộc ghi nhớ và vận dụng phép tu từ liệt kê vào viết văn nghị luận.
* Hoàn thiện bài tập 1, làm thêm các câu bài tập 3
* Chuẩn bị bài: Dấu chấm lửng, đấu chấm phẩy.
Chân thành cảm ơn quí thầy cô Cùng các em học sinh
Đến tham dự tiết học