Bài 28. Liệt kê

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
Các thầy cô giáo và các em học sinh
KIỂM TRA BÀI CŨ
Xác định biện pháp tu từ trong ví dụ sau :
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
( Hồ Chí Minh )
2. Cùng trông lai mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai
( Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm )
3. Con mèo cái nằm trên mái kèo
Con cá đối nằm trên cối đá
( Câu đối dân gian )
So sánh
Điệp ngữ
Chơi chữ
NGỮ VĂN 7
TIẾNG VIỆT – TIẾT 114
LIỆT KÊ
Giáo viên : Đặng Thị Yến
Xét ví dụ
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở , trong ngăn bạc đầy những trầu vàng , cau đậu , rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi gà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[… ].
(Phạm Duy Tốn)
*NhËn xÐt : C¸c bé phËn trong c©u in ®Ëm .

Nhận xét
- Cấu tạo :
- Ý nghĩa :
- Tác dụng :
Là các danh từ, cụm danh từ (các từ và cụm từ cùng loại)
Chỉ các đồ vật bày biện quanh quan lớn.
- Trật tự :
Sắp xếp nối tiếp hàng loạt
Miêu tả một cách tỉ mỉ những đồ vật của quan lớn. Nhấn mạnh sự sa hoa, an nhàn, sung sướng của quan khi đi hộ đê.
GHI NHỚ 1
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
Bài tập nhanh:Tìm phép liệt kê và nêu tác dụng

Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung

+ Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dã man của bọn giặc đối với chị Lí.

+ Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của chị Lí.
Nhóm ví dụ 1 : Xét về cấu tạo các phép liệt kê sau :
a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)
b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)
Nhóm ví dụ 2 : Xét về ý nghĩa các phép liệt kê sau :
a)Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới)
b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)
Xét cấu tạo – ý nghĩa và cách sắp xếp các bộ phận trong phép liệt kê trong các ví dụ sau
* Xét về cấu tạo:
=> Liệt kê không theo cặp
Câu a: Liệt kê theo từng sự việc
Câu b: Có quan hệ từ (“và”)
=> Liệt kê theo cặp
NHÓM 1
* Xét về ý nghĩa:
Câu a: Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.
=> Liệt kê không tăng tiến
Câu b: Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.
=> Liệt kê tăng tiến
NHÓM 2
LIỆT KÊ
Hoàn thành sơ đồ phân loại liệt kê sau
LIỆT KÊ
CẤU TẠO
Ý NGHĨA
Liệt kê theo cặp
Liệt kê không theo theo cặp
Liệt kê tăng tiến
Liệt kê không tăng tiến
Các kiểu liệt kê
Luyện tập
Bài 1 : Xác định phép liệt kê và nêu tác dụng trong ví dụ sau :
a, Không gian yên tĩnh bỗng bừng lên những âm thanh của dàn hòa tấu, bởi bốn khúc nhạc lưu thủy, kim tiền xuân phong, long hổ du dương, trầm bổng, réo rắt mở đầu đêm ca Huế
( Hà Ánh Minh )
b, Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách trầu không có
Bác đến chơi đay, ta với ta !
( Nguyễn Khuyến )
Luyện tập
Bài 1 : Xác định phép liệt kê vè nêu tác dụng trong ví dụ sau :
a, Không gian yên tĩnh bỗng bừng lên những âm thanh của dàn hòa tấu, bởi bốn khúc nhạc lưu thủy, kim tiền xuân phong, long hổ du dương, trầm bổng, réo rắt mở đầu đêm ca Huế
( Hà Ánh Minh )
Thể hiện : Sự phong phú đa dạng của các làn điệu – âm điệu ca Huế
Luyện tập
Bài 1 : Xác định phép liệt kê và nêu tác dụng trong ví dụ sau :

b, Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta !
( Nguyễn Khuyến )
Thể hiện : Liệt kê những cái không để nhấn mạnh cái có, khẳng định tình bạn cao đẹp vượt lên trên vật chất tầm thường.
Bài 2 : Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, để chứng minh luận điểm “Yêu nước là một truyền thống quý báu của ta” , Chủ tích Hồ Chí Minh nhiều lần đã sử dụng phép liệt kê. Em hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy ?
Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ kiều bào nướng ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm chiếm….cho đến những đồng bào điền chủ quyên ruộng đất cho chính phủ…
Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,...
Bổn phận của chúng ta là làm cho những thứ của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Bài 3 : Cùng quan sát những hình ảnh sau
Đặt câu theo chủ đề
có sử dụng phép liệt kê :
tả một số hoạt động trên sân trường
trong giờ ra chơi
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Hoàn thành các bài tập sgk trang 106
Chuẩn bị bài: “Tìm hiểu chung về văn bản hành chính”
+ Đọc trước 3 văn bản SGK / trang107-109
+ Trả lời các câu hỏi: Văn bản hành chính viết ra nhằm mục đích gì? Hình thức trình bày một văn bản hành chính cần theo bố cục như thế nào?
Xin trân trọng cảm ơn

Các thầy cô giáo và các em học sinh !