Bài 28. Liệt kê

Chào mừng quí thầy cô và các em học sinh lớp 7a1
Giáo viên: Đoàn Thị Phương Mai
Tiết 114 - Tiếng Việt
LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
Ví dụ:
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoái tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[... ]. (Phạm Duy Tốn)
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
*Nhận xét
- Cấu tạo:
+ Sắp xếp nối tiếp hàng loạt + Có kết cấu tương tự
- Ý nghĩa:
+ Kể ra các đồ vật được bày biện xung quanh quan lớn để diễn tả sự phong phú của các đồ vật ấy.
=> Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với cảnh dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.
*Ghi nhớ 1 (SGK)
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
“Sách của Quang để khắp mọi nơi trong nhà: trên giường, trên bàn, trên giá sách, trên bàn ăn cơm, trên ghế dựa...”
=> Tác dụng: Nói lên tính chất bề bộn của sự vật, hiện tượng.
Ví dụ:
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ/SGK/105
Ví dụ 1.
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
* Xét về cấu tạo:
Câu a: Liệt kê theo từng sự việc
=> Liệt kê không theo cặp
Câu b: Có quan hệ từ (“và”)
=> Liệt kê theo cặp
+ Ví dụ 2:

Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng.
(Thép Mới)
b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
(Phạm Văn Đồng)
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ/SGK/105
* Xét về ý nghĩa:
Câu a: Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.
-> Liệt kê không tăng tiến
Câu b: Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.
-> Liệt kê tăng tiến
Liệt kê
Cấu tạo Ý nghĩa

Không theo cặp Theo cặp Tăng tiến Không tăng tiến
Sơ đồ:
* Ghi nhớ 2: (SGK)
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
“Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...”
-> Liệt kê tăng tiến về thời gian
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ.

Bài tập 2b:
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
+ Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dã man của bọn giặc đối với chị Lí.
+ Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của chị Lí.
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ.
II. LUYỆN TẬP.
Bài tập 3 :
Em hãy quan sát bức tranh sau và đặt câu có sử dụng phép liệt kê để tả những gì có trong bức tranh.
Tiết 114 - Tiếng Việt LIỆT KÊ
I. TÌM HIỂU BÀI
1. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
2. CÁC KIỂU LIỆT KÊ.
II. LUYỆN TẬP.
1.
Đĩa trái cây có nhiều loại trái cây như: nho, cam, chuối, đu đủ,...
-> (liệt kê không theo cặp, từ quả nhỏ đến quả to)
2.
Bức tranh có đủ màu sắc: xanh, đỏ, tím, vàng...
-> (liệt kê không theo cặp, không tăng tiến)

1. Liệt kê là gì?
A. Là việc kể ra hàng loạt sự vật, hiện tượng.
B. Là việc sắp xếp từ, cụm từ nhằm diễn tả sự phong phú của đời sống tư tưởng, tình cảm.
C. Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
D. Là sự xen kẽ các từ hay cụm từ nhằm thể hiện ý đồ của người viết.

C. Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
Bài tập trắc nghiệm
CỦNG CỐ.
2. Phép liệt kê có tác dụng gì?
A. Diễn tả sự phức tạp, rắc rối của sự vật, hiện tượng.
B. Diễn tả sự giống nhau của các sự vật, hiện tượng.
C. Diễn tả sự tương phản của các sự vật, hiện tượng.
D. Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của sự vật, hiện tượng.
D. Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của sự vật, hiện tượng.


DẶN DÒ
- Hoàn thành các bài tập 1, 2a, 3b-c /sgk trang 106
- Chuẩn bị bài: “Tìm hiểu chung về văn bản hành chính”
+ Đọc trước 3 văn bản SGK / trang107-109
+ Trả lời các câu hỏi SGK/110
Giáo viên thực hiện:
ĐOÀN THỊ PHƯƠNG MAI.