Bài 28. Liệt kê

Tiết 114: Liệt kê

Bài học.
Thế nào là liệt kê?
a. VD(SGK)
- VD1
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những cau đậu, dễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy gió mưa ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, trang nghiêm lắm[…].
Về cấu tạo:
- Đều là các danh từ, cụm danh từ.
Hình thức sắp xếp:
- Nối tiếp hàng loạt…
Về ý nghĩa:
- Đều miêu tả những đồ vật đắt tiền, xa xỉ của quan.(để diễn tả các khía cạnh của thực tế cuộc sống viên quan).
VD2:
Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại!
* Về cấu tạo:
Đều là các động từ
* Hình thức sắp xếp:
Nối tiếp, liền kề nhau
* Về ý nghĩa: Diễn tả một tư tưởng – cách sống theo Bác
Là phép liệt kê
b. Ghi nhớ1(SGK/105)
* Tác dụng: Nhấn mạnh, tô đậm lối sống quyền quý xa hoa, ích kỉ, vô trách nhiệm của tên quan, đối lập, cách bức với cuộc sống và tình cảnh dân phu đang gội gió tắm mưa ngoài đê.
Liệt kê là cách sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
Lưu ý:
1. Khi nói viết, gặp những sự vật, sự việc, hoạt động, tính chất,. cùng loại người ta thường dùng phép liệt kê.Có khi là sự liệt kê bình thường.
Ví dụ: Hà, Huệ, Lan cùng thi đua học tập tốt, lao động tốt.
2. Khi người nói, người viết có ý thức sử dụng liệt kê để gây một ấn tượng sâu sắc kích thích trí tưởng tượng cho người đọc, người nghe thì liệt kê trở thành phép tu từ.
3. Để đạt hiệu quả tu từ cao, người ta có thể thêm một số trợ từ nhấn mạnh trong phép liệt kê.
Ví dụ: Mẹ tôi đã dặn là đi chợ phải tiết kiệm nhưng nó mua đủ thứ như: nào bánh, nào kẹo, nào là quần, rồi thì áo.
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần , lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập .
b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập ấy .
a. VD
- VD1:
* Cấu tạo
a. Không theo từng cặp
b.Có quan hệ từ “và” -> theo từng cặp
=> Xét về cấu tạo, có liệt kê theo từng cặp và liệt kê không theo từng cặp.
- VD2:
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. VD
- VD1:
* Cấu tạo
a. Không theo từng cặp
b.Có quan hệ từ “và” -> theo từng cặp
VD2
a. Tre , nứa , trúc , mai , vầu mấy chục loại khác nhau , nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng .
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam , của tập thể nhỏ là gia đình , họ hàng , làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc , quốc gia.
a. Liêt kê không tăng tiến
b. Liệt kê tăng tiến.
* Ý nghĩa
Nứa, trúc, tre, mai, vầu mấy chục loại khác nhau , nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng .
Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành của xã hội Việt Nam , của tập thể nhỏ là làng xóm, họ hàng, gia đình và của tập thể lớn là dân tộc , quốc gia.
-> Xét theo ý nghĩa có liệt kê tăng tiến và liệt kê không tăng tiến
b. Ghi nhớ2: SGK
=> Có 4 kiểu liệt kê
Tiết 114: Liệt kê

LIỆT KÊ
XÉT VỀ CẤU TẠO
XÉT VỀ Ý NGHĨA
LIỆT
KÊ
THEO
CẶP
LIỆT
KÊ KHÔNG
THEO CẶP
LIỆT
KÊ
TĂNG
TIẾN

LIỆT KÊ
KHÔNG
TĂNG
TIẾN
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. VD
b. Ghi nhớ2: SGK
II. Luyện tập.
Bài 1: Phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”
(1) “Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng , thì tinh thần ấy sôi nổi , nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ to lớn , nó lướt qua mọi sự nguy hiểm , khó khăn , nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước” .
(2) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta . Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng , Bà Triệu , Trần Hưng Đạo , Lê Lợi , Quang Trung …
Bài 2: Tìm phép liệt kê.
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. VD
b. Ghi nhớ2: SGK
II. Luyện tập.
Bài 1: Phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”
Bài 2: Tìm phép liệt kê.
b. Tỉnh lại em ơi,qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng.
Bài 3: Đặt câu có sử dụng phép liệt kê.
* Cấu tạo: Các động từ mạnh nối tiếp nhau
* Ý nghĩa: Diễn tả những hành động tra tấn dã man của giặc đối với người con gái(chị Lý).
a.Tả một số hoạt động trên sân trường em giờ ra chơi.
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. VD
b. Ghi nhớ2: SGK
II. Luyện tập.
Bài 1: Phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”
Bài 2: Tìm phép liệt kê.
Bài 3: Đặt câu có sử dụng phép liệt kê.
a. Giữa sân trường, giờ ra chơi thật đông vui, các bạn chơi những trò chơi quen thuộc như nhảy dây, kéo co, đá cầu,…
c. Phan Bội Châu là nhà cách mạng vĩ đại, một trái tim yêu nước nồng nàn, một vị thiên sứ đã xả thân cho độc lập tự do của dân tộc.
Liệt kê là gì?

Là việc kể ra hàng loạt sự vật, hiện tượng.

B. Là việc sắp xếp từ, cụm từ nhằm diễn tả sự phong phú của đời sống tư tưởng, tình cảm.

C. Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.

D. Là sự xen kẽ các từ hay cụm từ nhằm thể hiện ý đồ của người viết.

Bài tập trắc nghiệm
2. Phép liệt kê có tác dụng gì?

A. Diễn tả sự phức tạp, rắc rối của sự vật, hiện tượng.
B. Diễn tả sự giống nhau của các sự vật, hiện tượng.
C. Diễn tả sự tương phản của các sự vật, hiện tượng.
D. Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh
khác nhau của sự vật, hiện tượng.
Bài tập trắc nghiệm
Trong do?n tho sau:
" Tin vui chiến thắng trăm miền
Hoà Bình, Tây Bắc Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng."
( Việt Bắc - Tố Hữu)
Tác giả dùng phép liệt kê không theo cặp và
không tăng tiến, đúng hay sai ?
A) đúng.
B) sai.
Trong đoạn văn sau:
Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần. Hoặc buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và sẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào bị thương.
( Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành )
Tác giả dùng phép liệt kê không theo cặp và không tăng tiến, đúng hay sai.
A) đúng.
B) sai.
Tiết 114: Liệt kê

I. Bài học
1. Thế nào là phép liệt kê?
a. VD(SGK)
2. Các kiểu liệt kê

b. Ghi nhớ1(SGK/105)
a. VD
b. Ghi nhớ2: SGK
II. Luyện tập.
Bài 1: Phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”
Bài 2: Tìm phép liệt kê.
Bài 3: Đặt câu có sử dụng phép liệt kê.