Bài 28. Liệt kê

THCS Cao Viên
Kiểm tra bài cũ.

Nhân hóa
So sánh
Ẩn dụ
Hoán dụ
Chơi chữ
Điệp ngữ.
Cho biết các biện pháp tu từ mà em đã học?
2. Do?n tho sau s? d?ng bi?n phỏp tu t? gỡ?
Anh dắt em vào cõi Bác xưa
Đường xoài, hoa trắng, nắng đu đưa
Có hồ nước lặng sôi tăm cá
Có bưởi cam thơm, mát bóng dừa
Có rào dâm bụt đỏ hoa quê
Như cổng nhà xưa Bác trở về.
(TỐ HỮU)

2. Do?n tho sau s? d?ng bi?n phỏp tu t? gỡ?
Anh dắt em vào cõi Bác xưa
Đường xoài, hoa trắng, nắng đu đưa
Có hồ nước lặng sôi tăm cá
Có bưởi cam thơm, mát bóng dừa
Có rào dâm bụt đỏ hoa quê
Như cổng nhà xưa Bác trở về.
(TỐ HỮU)

HS trả lời:
- Nhân hoá
- Lặp
- Điệp ngữ
- Nối
- So sánh
liệt kê
TiẾT 115
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [.] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [.].
*Ví dụ:
I. Thế nào là phép liệt kê?
? Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa, thói hưởng lạc của viên quan phụ mẫu, đối lập với cảnh vất vả dầm mưa của dân phu hộ đê.
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
2- Ghi nhí:
? Xác định biện pháp tu từ trong các câu sau:
1. Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm
Trông cho chân cứng, đá mềm
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
2. Trong khoang thuyền, dàn nhạc gồm đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, đàn tam. Ngoài ra còn có đàn bầu, sáo và cặp sanh để gõ.
( Ca Huế trên sông Hương)
Ví dụ 1:
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả
tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.

b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả
tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
II. Các kiểu liệt kê.
Ví dụ 2
a. , nứa, trúc, mai, mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng.
(Thép Mới)
Vầu
vầu
tre
Tre
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự và
của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt
Nam, của tập thể nhỏ là , họ hàng,
và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
hình thành
trưởng thành
gia đình
làng xóm
Các kiểu liệt kê
Xét theo cấu tạo
Xét theo ý nghĩa
Em hãy đọc bài “Thằng Bờm” rồi cho biết bài có sử dụng phép liệt kê không? Đó là phép liệt kê nào? Tác dụng?
Tìm phép liệt kê trong các đoạn văn sau:
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quí báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ Quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả bè lũ bán nước và cướp nu?c.
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
Liệt kê tăng tiến
?Khẳng định sức mạnh của lòng yêu nước
Liệt kê tăng tiến
?Lòng tự hào về truyền thống yêu nước qua các thời kì lịch sử.
III. Luyện tập:
2. đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ gì? Tác dụng của biện pháp đó?
Anh dắt em vào cõi Bác xưa
Đườn xoài, hoa trắng, nắng đu đưa
Có hồ nước lặng sôi tăm cá
Có bưởi cam thơm mát bóng dừa
Có rào râm bụt đỏ hoa quê
Như cổng nhà xưa bác trở về.
( tố hữu )
3. Bài ca dao:
Cưới nàng anh toan dẫn voi
Anh sợ quốc cấm nên voi không bàn
Dẫn trâu sợ họ máu hàn
Dẫn bò sợ họ nhà nàng co gân
Miễn là có thú bốn chân
Dẫn con chuột béo mời dân mời làng.
Có sử dụng phép liệt kê không? Loại liệt kê nào? Nêu tác dụng.
Trò chơI ô chữ:
1
2
3
4
5
6
Tên một bài thơ của tác giả Tố Hữu mà em đã học ở lớp 6 (4 chữ cái).
Xét về mặt nghĩa có mấy kiểu liệt kê? (7 chữ cái)
Câu tục ngữ: "Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống" sử dụng kiểu liệt kê nào? (8 chữ cái)
Câu thơ:
"Mai sau, mai sau, mai sau
Đất xanh tre mãi, xanh màu tre xanh."
sử dụng biện pháp tu từ gì? (7 chữ cái)
Các từ chỉ màu sắc thuộc từ loại gì? (6 chữ cái)
Văn bản "Sông nước Cà Mau" được viết theo phương thức biểu đạt nào là chính? (6 chữ cái)
Thế nào là phép liệt kê?
Liệt kê là sắp xếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
Các kiểu liệt kê
Xét theo cấu tạo
Xét theo ý nghĩa
Hướng dẫn về nhà:
+ Học thuộc ghi nhớ: trang 105.
+ Làm bài tập số 3 trang 106.
+ Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn bản hành chính.