Bài 28. Liệt kê

KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu?
Câu 2: Tìm trong đoạn văn sau đâu là cụm chủ vị để mở rộng câu? Cho biết cụm chủ vị đó làm gì trong câu?
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quảng bút, tâm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm […]
(Phạm Duy Tốn)
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm […]
Câu 3: Tìm những từ, cụm từ cùng loại trong đoạn văn? Việc sắp xếp đó có tác dụng gì?
Trầu vàng
Cau đậu
Trễ tía
Ngoái tai
Ví thuốc
Quản bút
Tăm bông
Ống thuốc bạc
Đồng hồ vàng
Dao chuôi ngà
Ống vôi chạm
Bát yến hấp đường phèn
Tráp đồi mồi chữ nhật để mở
Từ
Cụm từ
Kết cấu chủ vị
Miêu tả những đồ dùng của quan lớn làm nổi bật sự xa hoa của quan đối lập với tình cảnh dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.
Tiếng Việt
LIỆT KÊ
Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới dây có gì khác nhau?
?
a/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
(Hồ Chí Minh)
(Hồ Chí Minh)
Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây rồi rút ra kết luận: xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?
a/ Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
b/ Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
?
(Thép Mới)
(Phạn Văn Đồng)
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Xét theo cấu tạo
Xét theo ý nghĩa
Liệt kê không theo từng cặp
Liệt kê theo từng cặp
Liệt kê không tăng tiến
Liệt kê tăng tiến
1
2
3
4
5
6
Luyện tập
BT1/106
Hãy chỉ ra những phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”. Cho biết việc sử dụng phép liệt kê ấy có tác dụng gì?
- Nó kết thành …, nó lướt qua …, nó nhấn chìm …cướp nước.
- Bà Trưng, bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi. Quang Trung, …
- Từ cụ già …đến các cháu nhi đồng trẻ thơ … đến Chính phủ
Các phép liệt kê:
Tác dụng:
- Sức mạnh của lòng yêu nước.
- Lòng tự hào về những trang lịch sử vẽ vang qua tấm gương của những vị anh hùng.
- Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân
Luyện tập
BT2/106
Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây?
a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vĩa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lờm lờm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; các rốn của một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
b/ Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng.
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Nguyễn Ái Quốc)
(Tố Hữu)
Luyện tập
BT 3/106
Dựa vào hình ảnh em hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê?
Bức tranh này gồm có các con: cọp, cò, ngựa, chó.
Em rất thích các môn thể thao như: cử tạ, đá bóng, phóng tiêu, quần vợt.