Bài 28. Liệt kê

TRƯỜNG THCS HỘI AN
TỔ CM: VĂN
GV: VÕ TUYẾT VIỆT SANG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Phương tiện nào được dùng để tổ chức đêm ca Huế trên sông Hương?
- Thuyền rồng.
Câu 2: Nối ô bên phải với cột ô bên trái để có nhận định đúng nhất?
Hà Nội
Hội An
Bắc Ninh
Huế
Sài Gòn
Là quê hương của những điệu hò nổi tiếng
Cảnh quan phụ mẫu và nha lại đang đánh tổ tôm ở trong đình
Cảnh dân phu đang chống chọi với nước lũ để hộ đê
Tiết 113: LIỆT KÊ

Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [... ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [... ]
Tiết 113: LIỆT KÊ
I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1.Ví dụ:
}
Sắp xếp nối tiếp
} Từ cùng loại
} Cụm từ cùng loại
* Trầu vàng,……tăm bông

* Bên cạnh ngài,... nào ống vôi chạm...
2.Nhận xét
- Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại và có kết cấu tương tự.
- Ý nghĩa: Cùng nói về những đồ vật được bày biện xung quanh quan lớn.
=> Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với cảnh dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.

Tiết 114: LIỆT KÊ
I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1.Ví dụ:
Ghi nhớ SGK/105

Bài tập
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
(Tố Hữu)
Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
+ Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dã man của bọn giặc đối với chị Lí.
+ Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của chị Lí.
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác?
a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.


b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

Tiết 114: LIỆT KÊ
I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
=> Liệt kê không theo từng cặp
 Liệt kê theo từng sự việc
 Có quan hệ từ (“và”)
=> Liệt kê theo từng cặp
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Ví dụ 1:
Tiết 114: LIỆT KÊ
I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
* Xét về cấu tạo:
=> Liệt kê không theo từng cặp
a) Liệt kê theo từng sự việc
b) Có quan hệ từ (“và”)
=> Liệt kê theo từng cặp
Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng.

b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.

Ví dụ 2:Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê -> kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê có gì ấy có gì khác nhau?
 Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.
=> Liệt kê không tăng tiến
 Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.
-> Liệt kê tăng tiến
=> Liệt kê tăng tiến
II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Tiết 114: LIỆT KÊ
I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?
1. Xét về cấu tạo:
=> Liệt kê không theo từng cặp
a) Liệt kê theo từng sự việc
b) Có quan hệ từ (“và”)
=> Liệt kê theo từng cặp
2 Xét về ý nghĩa:
a) Có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.
=> Liệt kê không tăng tiến
b) Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.
=> Liệt kê tăng tiến
BÀI TẬP: Nêu tác dụng của phép liệt kê.
Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại.
Tác dụng:
Kêu gọi mọi người nêu gương Bác Hồ về cách sống
giản dị yêu thương con người, chiến đấu kiên cường,
chăm chỉ lao động và học tập không ngừng nghỉ.

b. Chao ôi! Dì Hảo khóc. Dì khóc nức nở, khóc nấc lên, khóc như người ta thổ.Dì thổ ra nước mắt.
( Nam Cao)
Liệt kê tăng tiến
Các kiểu liệt kê
Xét về cấu tạo
Xét về ý nghĩa
LK theo
từng cặp
LK
tăng tiến
LK không
theo
từng cặp
LK
không
tăng tiến
SƠ ĐỒ
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (sgk/24,25)
1. […] Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
=> Sức mạnh của tinh thần yêu nước.
II. LUYỆN TẬP
2. “Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...”
=> Lòng tự hào về những trang lịch sử vẻ vang qua tấm gương những vị anh húng dân tộc.
3. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc phơ đến các cháu nhi đồng trẻ thơ ….nồng nàn yêu nước.
=> Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp.
Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong đoạn các trích sau:
a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trầm giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
(Nguyễn Ái Quốc)
1.Các bạn học sinh chơi rất nhiều trò chơi nào cầu lông, nhảy dây, đá bóng...
-> (liệt kê không theo cặp, tăng tiến từ trò chơi đơn lẻ, đến tập thể nhỏ, đến tập thể lớn)

2.Trên sân trường, có đủ các màu sắc của quần áo: xanh, đỏ, trắng, vàng...
-> (liệt kê không theo cặp, không tăng tiến)
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI
- Tìm trong caùc vaên baûn ñaõ hoïc moät ñoaïn vaên , moät ñoaïn thô coù söû duïng pheùp lieät keevaf phaân tích giaù trò cuûa pheùp tu töø ñoù…
- Soạn bài: Tiết 114:Tìm hiểu chung về văn bản hành chính.
+ Đọc các văn bản SGK/ 107.
+ Khi nào thì viết văn bản hành chính? Ba văn bản có gì giống và khác nhau.
+ Mỗi văn bản nhằm mục đích gì?
+ Hình thức trình bày của 3 vb có gì khác với 3 vb truyện và thơ?