Bài 28. Liệt kê

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC NGỮ VĂN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Khi nào ta dùng cụm chủ vị để mở rộng câu?

Câu 2: Xác định cụm chủ vị trong câu sau:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
ĐÁP:
Câu 1: Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị ( cụm C – V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
Câu 2: Xác định cụm chủ vị trong câu:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
c v
C V
I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/104
Tiết 114 Phần tiếng Việt LIỆT KÊ
Bờn c?nh ng�i, mộ tay trỏi, bỏt y?n h?p du?ng phốn, d? trong khay kh?m, khúi bay nghi ngỳt; trỏp d?i m?i ch? nh?t d? m?, trong ngan b?c d?y nh?ng tr?u v�ng, cau d?u, r? tớa, hai bờn n�o ?ng thu?c b?c, n�o d?ng h? v�ng, n�o dao chuụi ng�, n�o ?ng vụi ch?m, ngoỏy tai, vớ thu?c,
qu?n bỳt, tam bụng trụng m� thớch m?t. [.] Ngo�i kia, tuy mua giú ?m ?m, dõn phu r?i rớt, nhung trong n�y xem ch?ng tinh m?ch, nghiờm trang l?m [.] (Ph?m Duy T?n)
Chỳ ý v�o cỏc t? g?ch chõn cho bi?t: Cấu tạo và ý nghĩa của t? ng? n�y có gì giống nhau ?
Về cấu tạo: Các bộ phận này đều có kết cấu tương tự nhau.
Về ý nghĩa: Chúng cùng nói về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.
Di?n t? d?y d? hon, sõu s?c hon nh?ng khớa c?nh khỏc nhau c?a th?c t? hay c?a tu tu?ng, tỡnh c?m.
Bên cạnh ngài, mé tay trái, trong...

Trầu vàng, rễ tía, ...tăm bông.

Bát yến hấp đường...,dao chuôi ngà.
Cách sử dụng từ, ngữ như vậy có tác dụng gì?
→ Đó là phép tu từ liệt kê.
→ Cùng nói về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.
→ Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa, thói hưởng lạc của viên quan phụ mẫu (đối lập với cảnh vất vả gội tắm mưa của dân phu hộ đê).
I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/ 104
Li?t kờ l� s?p x?p h�ng lo?t t? hay c?m t? cựng lo?i d? di?n t? d?y d? hon, sõu s?c hon nh?ng khớa c?nh khỏc nhau c?a th?c t? hay c?a tu tu?ng, tỡnh c?m.
Qua tìm hiểu ví dụ, em hãy cho biết thế nào là liệt kê.
Tiết 114 Phần tiếng Việt LIỆT KÊ
* Ghi nhớ 1: sgk/ 105
Tìm phép liệt kê trong các đoạn văn sau:
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quí báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ Quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả bè lũ bán nước và cướp nước.
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
Liệt kê tăng tiến
Khẳng định sức mạnh của lòng yêu nước.
Liệt kê tăng tiến
Lòng tự hào về truyền thống yêu nước qua các thời kì lịch sử.
I. Thế nào là phép liệt kê?
* Xét ví dụ: sgk/ 104
II. Các kiểu liệt kê
Tiết 114 Phần tiếng Việt LIỆT KÊ
* Ghi nhớ 1: sgk/ 105
* Xét ví dụ: sgk/ 105
Ví dụ 1
a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.


b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
 Liệt kê theo trình tự sự việc không theo từng cặp.
? Li?t kờ theo theo t?ng c?p.
Em hãy xác định phép liệt kê trong ví dụ a, b?
Nhận xét cấu tạo của phép liệt kê trong ví dụ 1a,b.
Ví dụ 2
a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới)
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)
Thử đảo bộ phận liệt kê trong ví dụ 2a, b. Em thấy ý nghĩa của câu có thay đổi không?
a. Vầu, mai, trúc, tre, nứa, mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới)


b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)
→ LiÖt kª theo từng cặp: vÒ ý nghÜa cã thÓ thay ®æi khi đảo vÞ trÝ c¸c bé phËn liÖt kª.→ liệt kê tăng tiến.
→ LiÖt kª kh«ng theo tr×nh tù sự việc: vÒ ý nghÜa không thay ®æi khi đảo vÞ trÝ c¸c bé phËn liÖt kª.→ Liệt kê không tăng tiến.
I. Thế nào là phép liệt kê?
II. Các kiểu liệt kê:
- Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.
- Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
Tiết 114 Phần tiếng Việt LIỆT KÊ
* Ghi nhớ 2: sgk/105
* Xét ví dụ: sgk/105
Em hãy cho biết có mấy kiểu liệt kê.
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Xột theo c?u t?o
Xét theo ý nghĩa
Kiểu liệt
kê theo
từng cặp.
Kiểu liệt
kê không
theo từng
cặp.
Kiểu liệt
kê tăng
tiến.
Kiểu liệt
kê không
tăng
tiến.
III. Luyện tập:
Tiết 114 Phần tiếng Việt LIỆT KÊ
I. Thế nào là phép liệt kê?
II. Các kiểu liệt kê:
Chỉ ra và gọi tên các kiểu liệt kê trong mỗi dòng dưới đây?
1. Nhân dân đã cho ta ý chí và nghị lực, niềm tin và sức mạnh, tình yêu và trí tuệ.

2. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. ( Nam Cao)

3. . “ Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ , vỗ , vả, ngón bấm, day, chớp , búng, ngón phi, ngón rãi.”
( Hà Ánh Minh )

4. Sèng, chiÕn ®Êu, lao ®éng vµ häc tËp theo g­¬ng B¸c Hå vÜ ®¹i.
Bài tập
TÌM BÔNG HOA MAY MẮN
Lu?t choi
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 4
BẢNG ĐIỂM
Bài tập
Luật chơi:
Mỗi nhóm lần lượt chọn một bÔng hoa.
Có 5 bông hoa, đằng sau mỗi bông hoa là một câu hỏi tương ứng.
*Nếu nhóm chọn trả lời đầy đủ thì được 10 điểm, nếu trả lời sai không được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giây.
*Nếu nhóm chọn trả lời sai thì các nhóm khác dành quyền trả lời (bằng cách giơ tay nhanh). Nếu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai không được điểm.
*Nếu chọn được bông hoa may mắn sẽ không phải trả lời câu hỏi mà vẫn được cộng 10 điểm và chọn lại bông hoa khác.


Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
15
14
13
12
11
Trong ví dụ dưới đây có phép liệt kê không? Xét theo ý nghĩa nó thuộc kiểu liệt kê nào?
Nhất nước, nhì phân,
tam cần, tứ giống.
(Tục ngữ)
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
13
15
14
12
11
Câu có liệt kê là câu a.
Nó thuộc kiểu liệt kê tăng tiến.
BÔNG HOA MAY MẮN
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15

a. Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
b. sách, vở, bút, thước.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
? H?c b�i
 - Thuộc các ghi nhớ, nắm được khái niệm và các kiểu liệt kê, làm bài tập 2,3 (sgk/106) - Tìm hiểu về dấu chấm lửng và dấu phẩy.
Soạn bài:
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC.
THÂN ÁI CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM !