Bài 28. Ca Huế trên sông Hương

Bài 28, Tiết 113.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Theo Hà Ánh Minh
(Báo Người Hà Nội)
I/ ĐỌC-TÌM HIỂU CHUNG:

1. Đoc văn bản và tìm hiểu chú thích: (sgk)
2. Thể loại và bố cục:
a.Thể loại: Văn bản nhật dụng: bút kí.

- Vẻ đẹp phong phú, đa đạng của các làn điệu dân ca Huế (thể hiện qua các làn điệu, qua nhạc cụ và cách chơi).
- Vẻ đẹp của cảnh ca Huế trong đêm trăng thơ mộng trên dòng sông Hương.
- Nguồn gốc của một số làn điêu ca Huế.
b. Bố cục: (3 nội dung)
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT:
1. Sự phong phú và đa dạng
của nghệ thuật ca Huế.
? Em hãy kể tên tất cả các điệu dân ca Huế?
? Em hãy kể tên tất cả các loại nhạc cụ dùng để biểu diễn ca Huế?
Các làn điệu ca Huế:
+ Các điệu hò: hò giã gạo, hò bài chòi...
+ Các điệu lí: lí con sáo, lí hoài xuân,...
+ Các điệu nam: nam ai, nam bình...
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Các loại nhạc cụ:
1. Sự phong phú và đa dạng
của nghệ thuật ca Huế.
? Em hãy kể tên tất cả các bản đàn trong văn bản?
Mở đầu: Lưu thủy, kim tiền, xuân phong, long hổ...
Các bản đàn:
1. Sự phong phú và đa dạng
của nghệ thuật ca Huế.
a. Nội dung, ý nghĩa của lời ca, bản nhạc và đặc sắc của nghệ thuật biểu diễn.
- Gửi gắm ý tình trọn vẹn.
Các làn điệu ca Huế:
Các loại nhạc cụ:
? Tìm những nét đặc sắc về nội dung, ý nghĩa của lời ca, bản nhạc và đặc điểm của ca Huế?
b. Nghệ thuật biểu diễn – cách hát, cách chơi đàn.
b. Nghệ thuật biểu diễn
- Cách hát, cách chơi đàn.

? Tác giả đã thể hiện cách thức biểu diễn các nhạc cụ Huế như thế nào?
Ca công, nhạc công: rất trẻ;Nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp; nữ mặc áo dài, khăn đóng duyên dáng.
- Đàn tấu bốn bản mởi đầu; Các ngón tay nhấn, mổ, vỗ,vả, bấm,day,chớp, búng,...hàng loạt các động từ chuyên môn tả cách chơi đàn.
- Ca công cất lên những điệu Nam,lí,...
- Tiếng đàn hòa tiếng hát réo rắt, du dương, bay bổng, vương vấn đêm trăng khuya, trên mênh mông dòng sông thơ mộng.
 Ca Huế đa dạng và phong phú đến nỗi chúng ta khó mà nhớ hết được tên các làn điệu, tên các nhạc cụ và các ngón đàn của ca công.
2. Cảnh ca Huế trong đêm trăng
trên dòng sông Hương.
(Hs theo dõi văn bản - trả lời.)
? Theo em, nét riêng hấp dẫn của những đêm đờn ca trên sông, dưới trăng ấy là ở đâu?
Nét hấp dẫn:
+ Không gian như lắng đọng, thời gian như ngừng trôi, bỗng bừng lên những âm thanh réo rắt, bay bổng làm xao động hồn người.
+ Du khách được nghe ca công biểu diễn trực tiếp với trang phục truyền thống, duyên dáng...
Cảnh ca Huế trong đêm trăng trên dòng sông Hương thật thơ mộng, lung linh, huyền ảo...
3. Nguồn gốc ca Huế.
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình (nhã nhạc).
Đây chính là sự kết hợp nhuần nhuyễn, độc đáo của ca Huế.
- Nhạc dân gian: Là các làn điệu dân ca, những điệu hò...thường sôi nổi, lạc quan, tươi vui.
- Nhạc cung đình(nhã nhạc): Là nhạc dùng trong những buổi lễ tôn nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tôn miếu của triều đình phong kiến, thường có sắc thái uy nghi, trang trọng.
III / TỔNG KẾT, LUYỆN TẬP:

? Theo em, nét hấp dẫn của những đêm nghe đờn ca trên sông, dưới trăng khác với cách nghe qua băng đĩa ở chỗ nào? (Hs làm nhóm 30s)
? Sau khi học xong văn bản này, em biết thêm gì về vùng đất cố đô Huế?
( Hs phát biểu cảm nhận của mình qua bài học.)
Nghe và nhìn trực tiếp các ca công: ăn mặc, cách chơi đàn...
Quang cảnh sông nước đẹp, huyền ảo và thơ mộng.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Đêm ca Huế diễn ra trong khoảng thời gian nào?
A. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc trăng lên.
B. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc đêm khuya.
C. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc gà gáy sáng.
D. Từ lúc trăng lên đến sáng.
Bài tập trắc nghiệm:
C
Trò chơi
Thể lệ cuộc chơi:
Có 03 gợi ý theo mức độ khó giảm dần. Các nhóm có quyền đưa ra đáp án ở bất kì gợi ý nào (nếu đúng sẽ dành được giải thưởng, sai vân được tiếp tục trả lời cho các gợi ý tiếp theo).
+Gợi ý 01, có thời gian là 20 giây.
+Gợi ý 02, có thời gian là 15 giây.
+Gợi ý 03, có thời gian là 10 giây.
Đây là một loại hình nghệ thuật.
 Thường xuất hiện trong các buổi lễ tiết trang trọng, uy nghi.
 Được UNEESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể.
Trò chơi
Nhã nhạc cung đình Huế.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5


? Em có thể lấy ví dụ hoặc đặt câu với từ “tao nhã”?
? “Tao nhã” là gì?
- “Tao nhã”: Là thanh cao và lịch sự.
- Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến hình thức; từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức, từ ca công đến nhạc công, từ giọng ca đến trang điểm, ăn mặc...chính vì thế nghe ca Huế quả là một thú tao nhã.
Câu hỏi dự phòng
Đặt câu: Ca Huế là một nét sinh hoạt văn hóa rất tao nhã.
? Tại sao có thể nói: nghe ca Huế là một thứ “tao nhã”?
Dặn dò học sinh về nhà:
- Về nhà học thuộc một đoạn văn bản mà em thích nhất, học thuộc nội dung vừa phân tích văn bản.
Viết 1 đoạn văn khoảng 10 dòng, cảm nhận của em về ca Huế.
Làm các bài tập sgk và Gv ra.
Đọc và soạn bài mới tiếp theo: Tiết 114: LIỆT KÊ
XIN GỬI BÓ HOA TƯƠI THẮM ĐẾN QUÝ THẦY CÔ
NHÂN NGÀY NHÀ GIÁO
20/11 !