Bài 28. Ca Huế trên sông Hương

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
GV: Nguy?n Th? Kim Ng�n
Kiểm tra miệng
1/ Chỉ ra hai mặt tương phản trong cảnh người dân hộ đê và cảnh trong đình? (10đ)
2/ Qua đó tác giả muốn nói lên điều gì về quan phụ mẫu? (8 đ) Bài học hôm nay là gì? (2 đ)
Cảnh tương phản giữa trong đình và ngoài đê
Trong đình: đèn đuốc sáng trưng, kẻ hầu người hạ đi lại tấp nập rộn ràng, không khí tĩnh mịch, trang nghiêm.
- Quan lớn được hầu bài, và thắng một ván bài to.
Ngoài đê: hàng trăm nghìn con người vật lộn với thiên nhiên hung dữ để mong bảo vệ tài sản của mình.
- Cuối cùng đê vỡ, của cải, tài sản trôi theo dòng nước. Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn rất thảm sầu.
Tác phẩm đã lên án gay gắt tên quan phụ mẫu “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
Bài học hôm nay:
Bút kí “ Ca Huế trên sông Hương” của Hà Ánh Minh.
ớch
Ti?t 113- Van b?n:
- H� �nh Minh-
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
I. Đọc- hiểu chú thích:
1 . Đọc:
2. Chú thích:
- Khaùi nieäm ca Hueá.
- Thể loại: Bút kí.
Kiểu văn bản: Nhật dụng
3. Bố cục: 3 phần
II. Phân tích văn bản:
1. . Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Các làn điệu ca Huế Đặc điểm Nội dung
Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh:
Hò giã gạo , ru em, giã vôi , giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nàng vung:
Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện:
Các điệu Nam: Nam ai , nam bình, quả phụ , tương tư khúc, hành vân
Tứ đại cảnh:
- Các điệu lí: Lí con sáo, lí hoài nam , lí hoài xuân.
-Buồn bã
Náo nức, nồng hậu tình người.
Gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh.
- Buồn man mác, thương cảm, bi ai.
- Không vui , không buồn.
Thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng tha thiết của tâm hồn Huế.
Ti?t 120- Van b?n:
- H� aựnh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc văn bản.
2. Chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể loại: Bút kí.
- Kiểu văn bản: Nhật dụng
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Các làn điệu ca Huế Các nhạc cụ
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120 - Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc văn bản.
2. Chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể loại: Bút kí.
- Kiểu văn bản: Nhật dụng
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Các làn điệu ca Huế Đặc điểm Nội dung
Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh:
Hò giã gạo , ru em, giã vôi , giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nàng vung:
Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện:
Các điệu Nam: Nam ai , nam bình, quả phụ , tương tư khúc, hành vân
Tứ đại cảnh:
- Các điệu lí: Lí con sáo, lí hoài nam , lí hoài xuân.
-Buồn bã
Náo nức, nồng hậu tình người.
Gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh.
- Buồn man mác, thương cảm, bi ai.
- Không vui , không buồn.
Thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng tha thiết của tâm hồn Huế.
Biện pháp liệt kê kết hợp với những lời giải thích bình luận.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 116 - Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
1. Khaùi nieäm ca Hueá.
2. Ñoïc, tìm hieåu chuù thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể loại: Bút kí.
- Kiểu văn bản: Nhật dụng
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc văn bản.
2. Chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể loại: Bút kí.
- Kiểu văn bản: Nhật dụng
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
? Bên cạnh cái nôi dân ca Huế, em còn biết những vùng dân ca nổi tiếng nào của nước ta?
Dân ca quan họ Bắc Ninh

Dân ca đồng bằng Bắc Bộ

Dân ca các dân tộc miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.
Daân ca Nam Boä.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120 - Van b?n: r
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc văn bản.
2. Chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể loại: Bút kí.
- Kiểu văn bản: Nhật dụng
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
Thời gian: Đêm , màn sương dày đặc, thành phố lên đèn như sao sa.
Không gian: Con thuyền bồng bềnh trôi trên dòng sông trăng gợn sóng.

Các ca công còn rất trẻ, nam mặc áo dài the, quần thụng, dầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn đóng duyên dáng.

- Các nhạc công dùng các ngón đàn trau truốt như ngón nhấn, mổ, vỗ , vả, bấm, day, chớp , búng, ngón phi , ngón rãi.
Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Các nhạc cụ
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
? Theo dõi đoạn “ Ca Huế được hình thành......quyến rũ”
? Ca Huế được hình thành từ đâu?

A: Nhạc dân gian

B: Nhạc cung đình

C: Nhạc thính phòng

D: Cả A và B
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
? Theo dõi đoạn “ Ca Huế được hình thành......quyến rũ”
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
Nhạc dân gian: Là các làn điệu dân ca, những điệu hò, điệu lí..... bắt nguồn trong cuộc sống lao động , sinh hoạt của con người , nên thường sôi nổi , lạc quan , vui tươi.
Nhạc cung đình, nhã nhạc: Là nhạc dùng trong những buổi lễ tôn nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tôn miếu của triều đình phong kiến, thường có sắc thái trang trọng , uy nghi.
Nhạc dân gian Nhạc cungđình
Ca Huế vừa sôi nổi ,tươi vui, vừa trang trọng , uy nghi.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
Câu hỏi thảo luận
Tại sao có thể nói:
Nghe ca Huế là một thú tao nhã?
- Ca Huế thanh cao , lịch sự , nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến hình thức, từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức, từ ca công đến nhạc công, từ giọng ca đến cách trang điểm, ăn mặc.
Do đó, có thể nói : Nghe ca Huế là một thú tao nhã.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120 - Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
3. Ý nghĩa văn bản.
* Ghi nhớ sgk T 103.
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
3. Ý nghĩa văn bản.
* Ghi nhớ sgk T 103.
? Nội dung chính của văn bản là gì?

A: Ca ngơị vẻ đẹp của phong cảnh Huế.

B: Ca ngơị vẻ đẹp của một hình thức sinh hoạt văn hoá ở cố đô Huế.

C: Ca ngợi vẻ đẹp của những cô gái Huế.
III. Luyện tập
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120- Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo, thơ mộng.
-Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
3. Ý nghĩa văn bản.
* Ghi nhớ sgk T 103.
III. Luyện tập
? Địa phương em đang sinh
sống có những làn điệu dân ca nào?
Hãy kể tên?
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Ti?t 120 - Van b?n:
- H� �nh Minh-
I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản.
a. Huế - Cái nôi của dân ca.
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung , tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế.
b. Những đặc sắc của ca Huế.
*. Cách chơi và thưởng thức ca Huế.
- Quang cảnh sông nước đẹp huyền ảo , thơ mộng.
- Trang phục và cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch tinh tế, mang đậm tính dân tộc.
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn
* Sự hình thành ca Huế.
- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình
3. Ý nghĩa văn bản.
* Ghi nhớ sgk T 103.
III. Luyện tập
-
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Hướng dẫn về nhà:
Đối với bài học này:
- Đọc nắm nội dung văn bản , hiểu biết thêm những nét độc đáo của ca Huế.
- Sưu tầm thêm những làn điệu dân ca mà em biết.
2. Đối với bài học sau:
- Soạn văn bản: Những trò lố hay Va – ren và Phan Bội Châu”
Đọc văn bản và trả lời câu hỏi SGK/94.
Tiết học đến đây kết thúc