Bài 27. Thực hành: Quan sát thường biến

THƯỜNG BIẾN
Tổ 2
Trong thực tiễn, người ta thường
gặp hiện tượng
một kiểu gen cho
nhiều kiểu hình khác nhau khi sống ở các điều kiện môi trường khác nhau:
Mầm khoai tây: Trong cùng một giống khoai tây:

Mầm lá có màu vàng
Mầm lá có màu xanh
THƯỜNG BIẾN
Trong thực tiễn, người ta thường
gặp hiện tượng
một kiểu gen cho
nhiều kiểu hình khác nhau khi sống ở các điều kiện môi trường khác nhau:
Cùng một giống lúa:
Cây lúa tốt và xanh hơn
Cây lúa nhỏ và không tươi tốt
bằng cây ở ruộng có nước
THƯỜNG BIẾN
Cây hoa anh thảo khi trồng ở 35 độ C
Cây hoa anh thảo khi trồng ở 20 độ C
Thường biến là sự biến đổi kiểu hình phát
Sinh trong đời sống cá thể dưới sự tác động của môi trường

-Thường biến phụ thuộc vào kiểu gen và môi trường, trong đó, kiểu gen được xem như không biến đổi (trừ trường hợp đột biến)
THƯỜNG BIẾN
Vai trò của thường biến
THƯỜNG BIẾN
Giúp sinh vật có thể viến đổi kiểu hình để thích nghi với điều kiện ngoại cảnh, tự vệ và săn mồi
Ví dụ
Loài nhện cua vàng (Misumena vatia) có khả năng thay đổi màu sắc bằng cách bơm dung dịch sắc tố màu vàng vào lớp tế bào ngoài cùng của cơ thể.
Màu của chú gà gô trắng xám giúp nó tránh được sự chú ý của những con chim săn mồi

Một con cào cào tại Burkina Faso.
Một con bạch tuộc nằm trên cát ở bờ biển Maldives.
Con ve sầu này gần như "tàng hình" trên vỏ cây thông ở Pháp.
Tính chất của thường biến
Phát sinh trong đời sống cá thể
-Không di truyền được
-Xuất hiện đồng loạt theo hướng xác định
-Tương ứng với điều kiện ngoại cảnh
THƯỜNG BIẾN
Cây rau dừa nước moc trên cạn
Thân, lá nhỏ và chắc
Cây rau dừa nước nổi trên mặt nước
Thân, lá lớn hơn, một số rễ biến thành phao
Cây hoa anh đào
Vào mùa xuân
Vào mùa hè
Vào mùa thu
Vào mùa đông
Gấu ở Bắc Cực
Gấu sống trong rừng
Mối quan hệ giữa kiểu hình, kiểu gen và môi trường
Kiểu gen
Môi trường
Kiểu hình
Với cùng một kiểu gen, trong các môi trường khác nhau thì sẽ biểu
hiện thành những kiểu hình khác nhau
THƯỜNG BIẾN
Bố mẹ chỉ truyền cho con kiểu gen còn kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Kiểu gen biểu hiện tính trạng

Có 2 loại tính trạng:
Tính trạng số lượng
Tính trạng chất lượng
Phụ thuộc vào môi trường
Phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen, ít phụ thuộc vào môi trường
=> Mức phản ứng rộng
=> Mức phản ứng hẹp
Lượng sữa vắt ra một ngày của giống bò phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt, chăn nuôi
Giống lúa nếp cẩm trồng ở miền núi hay đồng bằng đều cho hạt bầu tròn và màu đỏ
Khả năng phản ứng khác nhau hay thường biến có giới hạn do kiểu gen quy định
=> Giới hạn thường biến của một kiểu gen hay nhóm gen là mức phản ứng
Phân biệt thường biến và đột biến
Thường biến:
-Là những biến đổi về kiểu hình của một kiểu gen dưới sự tác động của môi trường.
-Xảy ra đồng loạt, theo một hướng xác định.
-Thường biến chỉ là biến đổi kiểu hình, không liên quan đến kiểu gen nên không di truyền được.
=> Ít có ý nghĩa với tiến hóa và chọn giống
- Giúp sinh vật thích nghi với điều kiện ngoại cảnh, tự vệ và săn mồi
Đột biến :
- Là những biến đổi vật chất di truyền ở cấp độ phân tử hay tế bào
-Xảy ra đột ngột, riêng lẻ, không xác định.
-Đột biến làm thay đổi cấu trúc vật chất di truyền, có khả năng di truyền
=> Có ý nghĩa đối với tiến hóa và chọn giống
-Đột biến đa phần có hại, một số trung tính và có lợi
Ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng trong việc
tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất để đạt tới kiểu hình tối đa và hạn
chế các điều kiện ảnh hưởng xấu làm giảm năng suất
Trong sản xuất, người ta vân dụng hiểu biết về mức phản ứng để nâng
Cao năng suất cây trồng, vật nuôi theo 2 cách:
- Áp dụng kĩ thuật trồng trọt, chăn nuôi
- Thay giống cũ bằng giống mới có tiềm năng năng suất cao hơn
Lúa DR2 chăm sóc bình thừơng (4,5 – 5 tấn)
Lúa DR2 chăm sóc tốt (8 tấn)
Ví dụ:
Sự khác nhau giữa năng suất bình quân và năng suất tối đa là do kĩ thuật chăm sóc
Giới hạn năng suất tối đã của lúa là do kiểu gen quy định
XIN CẢM ƠN CÔ GIÁO CÙNG CÁC BẠN
ĐÃ LẮNG NGHE